Table des matières

LISTE ALPHABÉTIQUE DES ÉDITIONS DE RÉFÉRENCE (dépouillements; citations)

Dans les listes ci-dessous, les noms de collections de textes sont abrégés de la manière suivante :

CC Corpus Christianorum
CP Corpus Paravianum
CSC Centro di studi ciceroniani
CSEL Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum
CSHB Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae
CUF Collection des Universités de France
GCS Die Griechischen Christlichen Schriftsteller
LCL Loeb Classical Library
MGH Monumenta Germaniae Historica
OCT Oxford Classical Texts
SC Sources chrétiennes
T Bibliotheca Teubneriana

Nom de l'auteur Titre de l'œuvre Abréviation du nom Abréviation du titre Édition de référence
Ps. Acro Scholia in Horatium Acro Hor. Keller, T, 1902-4
Alfenus Varus Alf. Cf. D.
Ammianus Marcellinus Res gestae Amm. Galletier-Fontaine-Sabbah-Marié, CUF, 1968-99
Appianus Bella ciuilia App. BC Goukowsky, CUF, 2011
Appianus Iberica App. Iber. Goukowsky, CUF, 1997
Appianus Illyrica App. Illyr. Goukowsky, CUF, 2011
Appianus Macedonica App. Maced. Goukowsky, CUF, 2011
Appianus Mithridatica App. Mithr. Goukowsky, CUF, 2001
Appianus Numidica App. Numid. Viereck, T, 1905
Appianus Libyca App. Lib. Goukowsky, CUF, 2001
Appianus Sicelica App. Sic. Viereck, T, 1905
Apuleius Apologia Apul. Apol. Vallette, CUF, 1960
Apuleius Florida Apul. Flor. Vallette, CUF, 1960
Apuleius Metamorphoseis Apul. Met. Robertson-Vallette, CUF, 1940-5
Arnobius Aduersus nationes Arnob. Nat. Reifferscheid, CSEL, 1875
Asconius Ascon. Stangl2 , Vienne,  1912
Ps. Asconius Ps. Ascon. Stangl2 , Vienne,  1912
C. Ateius Capito Capito Strzelecki, T, 1967
Athenaeus Deipnosophistae Athen. Kaibel, T, 1923-1925
Augustinus De ciuitate dei Aug. Ciu. Dombart-Kalb, T, 1981
Augustinus De adulterinis coniugiis Aug. Adult. coniug. Zycha, CSEL, 1900
Augustus Res gestae diui Augusti August. RGDA Scheid, CUF, 2007
Ausonius Epigrammata Auson. Epigr. Green, OCT, 1999
Ausonius Griphus Auson. Griph. Green, OCT, 1999
Caesar Commentarii belli ciuilis Caes. Ciu. Klotz2 , T, 1950
Caesar Commentarii belli Gallici Caes. Gall. Klotz4 , T, 1948
Ps. Caesar De bello Africo Ps. Caes. Afr. Bouvet, CUF, 1949
Ps. Caesar De bello Alexandrino Ps. Caes. Alex. Andrieu, CUF, 1954
Ps. Caesar De bello Hispaniensi Ps. Caes. Hisp. Diouron, CUF, 1999
Calpurnius Flaccus Declamationes Calp. Decl. Håkanson, T, 1978
Cassiodorus Chronica Cassiod. Chron. Mommsen, MGH, 1894
Cassiodorus Historia ecclesiastica Cassiod. Hist. Hanslik, CSEL, 1952
Cassius Dio Dio Boissevain, 1895-1901
Cato De agricultura Cato Agr. Mazzarino2 , T, 1982
Cato Fragmenta (praeter Origines et orationes) Cato Fragm. Jordan, 1860
Cato Orationes Cato ORF4 Malcovati,  ORF4 , 1976
Cato Origines Cato Orig. Peter,  HRR2 , 1914
Iuuentius Celsus Cels. Cf. D.
Censorinus De die natali Cens. Sallmann, T, 1983
Charisius Ars grammatica Char. Gramm. GL t. 1, 1857 ; Barwick, T, 1925
Cicero Academica Cic. Ac. Plasberg, T, 1922
Cicero Brutus Cic. Brut. Malcovati2 , T, 1970
Cicero Cato maior de senectute Cic. Cato Powell, Cambridge, 1988
Cicero De diuinatione Cic. Diu. Giomini, T, 1975
Cicero De domo sua Cic. Dom. Maslowski, T, 1981
Cicero De fato Cic. Fat. Giomini, T, 1975
Cicero De finibus Cic. Fin. Schiche, T, 1915
Cicero De haruspicum responso Cic. Har. Resp. Maslowski, T, 1981
Cicero De imperio Cn. Pompei pro lege Manilia Cic. Imp. Pomp. Clark, OCT, 1905
Cicero De inuentione Cic. Inu. Achard, CUF, 1994
Cicero De lege agraria Cic. Leg. agr. Marek, T, 1983
Cicero De legibus Cic. Leg. Ziegler-Görler, Heidelberg, 1979
Cicero De natura deorum Cic. Nat. deor. Plasberg-Ax, T, 1933
Cicero De officiis Cic. Off. Fedeli, CSC, 1965
Cicero De optimo genere oratorum Cic. Opt. gen. Yon, CUF, 1964
Cicero De oratore Cic. De orat. Kumaniecki, T, 1969
Cicero De prouinciis consularibus Cic. Prou. cons. Cousin, CUF, 1962
Cicero Diuinatio in Caecilium Cic. Diu. Caec. Peterson2 , OCT, 1917
Cicero De republica Cic. Rep. Ziegler7 , T, 1969
Cicero Epistulae ad Atticum Cic. Att. Shackleton Bailey, T, 1987
Cicero Epistulae ad Brutum Cic. Ad Brut. Shackleton Bailey, T, 1988
Cicero Epistulae ad familiares Cic. Fam. Shackleton Bailey, T, 1988
Cicero Epistulae ad Quintum fratrem Cic. Ad Q. fr. Shackleton Bailey, T, 1988
Cicero In Catilinam orationes Cic. Catil. Maslowski, T, 2003
Cicero In Pisonem oratio Cic. Pis. Grimal, CUF, 1966
Cicero In Vatinium testem interrogatio Cic. Vat. Maslowski, T, 1995
Cicero In Verrem actio prima Cic. 1 Verr. Peterson2 , OCT, 1917
Cicero In Verrem actio secunda Cic. 2 Verr. Peterson2 , OCT, 1917
Cicero Laelius de amicitia Cic. Lael. Combès, CUF, 1971
Cicero Orator Cic. Orat. Yon, CUF, 1964
Cicero Orationum deperditarum fragmenta Cic. Orat. deperd. Puccioni, CSC, 1972
Cicero Paradoxa stoicorum Cic. Parad. Badali, CSC, 1968
Cicero Partitiones oratoriae Cic. Part. Bornecque, CUF, 1924
Cicero In M. Antonium orationes Philippicae Cic. Phil.  Shackleton Bailey, Chapel Hill, 1986
Cicero Post reditum ad Quirites Cic. Red. Quir. Maslowski, T, 1981
Cicero Post reditum in senatu Cic. Red. Sen. Maslowski, T, 1981
Cicero Pro Archia Cic. Arch. Kasten3 , T, 1966
Cicero Pro Balbo Cic. Balb. Giardina, CSC, 1971
Cicero Pro Caecina Cic. Caec. Clark, OCT, 1909
Cicero Pro Caelio Cic. Cael. Maslowski, T, 1995
Cicero Pro Cluentio Cic. Cluent. Rizzo, CSC, 1991
Cicero Pro Cornelio fragmenta Cic. Corn. Puccioni, CSC, 1972
Cicero Pro rege Deiotaro Cic. Deiot. Clark2 , OCT, 1918
Cicero Pro Flacco Cic. Flacc. Clark, OCT, 1909
Cicero Pro Fonteio Cic. Font. Clark, OCT, 1911
Cicero Pro Ligario Cic. Lig. Clark2 , OCT, 1918
Cicero Pro Marcello Cic. Marcell. Clark2 , OCT, 1918
Cicero Pro Murena Cic. Mur. Kasten3 , T, 1972
Cicero Pro Milone Cic. Mil. Clark2 , OCT, 1918
Cicero Pro Plancio Cic. Planc. Olechowska, T, 1981
Cicero Pro Scauro Cic. Scaur. Olechowska, T, 1984
Cicero Pro Quinctio Cic. Quinct. Reeve, T, 1992
Cicero Pro C. Rabirio perduellionis reo Cic. Rab. perd. Marek, T, 1983
Cicero Pro C. Rabirio Postumo Cic. Rab. Post. Olechowska, T, 1981
Cicero Pro Sex. Roscio Amerino Cic. Rosc. Amer. Hinard, CUF, 2006
Cicero Pro Q. Roscio Gallo comoedo Cic. Rosc. com. Axer, T, 1971
Cicero Pro Sestio Cic. Sest. Maslowski, T, 1986
Cicero Pro Sulla Cic. Sull. Berry, Cambridge, 1996
Cicero Pro Tullio Cic. Tull. Clark, OCT, 1911
Cicero Topica Cic. Top. Reinhardt, Oxford, 2003
Cicero Tusculanae disputationes Cic. Tusc. Giusta, CP, 1984
Cicero Epistula ad Octauianum Cic. Epist. ad Octau. Lamacchia, CSC, 1967
Q. Tullius Cicero Commentariolum petitionis Q. Cic. Comm. pet. Nardo, Padova, 1970
Terentius Clemens Cf. D.
Columella Res rustica Colum. Lundström-Josephson-Hedberg, Uppsala, 1897-1940
Cyprianus Ad Donatum Cypr. Donat. Hartel, CSEL, 1868-71
Diodorus Siculus Bibliotheca historica Diod. Sic. 1-20 : Dindorf-Vogel, T, 1888-1906 ; 21-40 : Walton,  LCL,  1957-67
Dionysius Halicarnassensis Antiquitates Romanae Dion. Hal. Jacoby, T, 1885-1905
Aelius Donatus Commentum Terentii Don. Ter. Wessner, T, 1902-8
Ps. Dositheus Fragmentum Dositheanum de manumissionibus Ps. Dosith. Frg. iur. Seckel-Kübler, T, 1908
Ennius Fragmenta Vahlen2 , T, 1903
Eusebius Vita Constantini Eus. Const. Winkelmann2 , GCS, 1991
Eutropius Breuiarium Eutr. Santini, T, 1979
Exuperantius Opusculum Exup. Zorzetti, T, 1982
Festus De uerborum significatu Fest. Lindsay, T, 1913 ; Lindsay,  Glossaria Latina , IV, Paris, 1930
Florus Epitoma Flor. Malcovati2 , CP, 1972
Frontinus De aquaeductu Frontin. Aq. Kunderewicz, T, 1973
Frontinus Stratagemata Frontin. Strat. Ireland, T, 1990
Fronto Operum reliquiae Fronto Van den Hout, T, 1988
Gaius Institutiones Gaius Inst. Seckel-Kübler, I, T, 1908
Gellius Noctes Atticae Gell. Marshall, OCT, 1968
Granius Licinianus Gran. Lic. Criniti, T, 1981
Hermogenianus Hermog. Cf. D.
Hieronymus Chronicon Hier. Chron. Helm2 , 1956
Hieronymus Epistulae Hier. Epist. Hilberg, CSEL, 1910-1918
Horatius Carmen saeculare Hor. Carm. saec. Shackleton Bailey, T., 1985
Horatius Carmina Hor. Carm. Shackleton Bailey, T., 1985
Horatius Epistulae Hor. Epist. Shackleton Bailey, T., 1985
Horatius Epodi Hor. Epod. Shackleton Bailey, T., 1985
Horatius Saturae (Sermones) Hor. Sat. Shackleton Bailey, T., 1985
Iauolenus Iauol. Cf. D.
Iosephus Antiquitates Iudaicae Ios. Ant. Niese, 1887-94
Isidorus Origines (Etymologiae) Isid. Orig. Lindsay, OCT, 1911
Salvius Iulianus Iulian. Cf. D.
Iulius Victor Ars rhetorica Iul. Vict. Ars Giomini-Celentano, T, 1980
Iustinianus, voir : C., D., Inst. et Nouell.
Iustinus Epitoma historiarum Philippicarum Iust. Seel2 , T, 1972
Iuuenalis Saturae Iuu. Clausen, OCT, 1959
M. Antistius Labeo Labeo Cf. D.
Lactantius Diuinae institutiones Lact. Inst. Monat, SC, 1973-1992
Livius Ab Vrbe condita Liv. 1-5 : Ogilvie, OCT, 1974 ; 6-10 : Conway-Walters, OCT,  1919 ; 21-25 : Dorey, T, 1971-6 ; 26-30 : Walsh2 , T, 1989 ; 31-45 : Briscoe, T, 1986-92
Livius Ab Vrbe condita librorum fragmenta Liv. Frg. Jal, CUF, t. 33, 1979
Lucanus Bellum ciuile (Pharsalia) Lucan. Shackleton Bailey, T, 1988
Lucilius Saturarum fragmenta Lucil. Marx, Leipzig, 1904-5
Iohannes Lydus De magistratibus Lyd. Mag. Dubuisson-Schamp, CUF, 2006
Iohannes Lydus De mensibus Lyd. Mens. Wuensch, T, 1898
Aemilius Macer Macer Cf. D.
Macrobius Saturnalia Macr. Sat. Willis2 , T, 1970
Volusius Maecianus Distributio Maecian. Distrib. Seckel-Kübler, T, I, 1908, 409-418
Johannes Malalas Chronographia Malal. I. Thurn, Berlin-New York, 2000
Vlpius Marcellus Marcell. Cf. D.
Aelius Marcianus Marcian. Cf. D.
Martialis Epigrammata Mart. Heraeus2 -Borovskij, T, 1976
Martianus Capella De nuptiis Philologiae et Mercurii Mart. Cap. Willis, T, 1983
Julius Mauricianus Mauric. Cf. D.
Herennius Modestinus Mod. Cf. D.
Cornelius Nepos Vita Catonis Nep. Cato Marshall, T, 1977
Nicolaus Damascenus Vita Caesaris Augusti Nic. Dam. Jacoby, FrGrHist, II A n° 90
Nonius Marcellus De compendiosa doctrina Non. Lindsay, T, 1903
Iulius Obsequens Prodigiorum libri Obseq. Rossbach, T, 1910
Orosius Historiae aduersum paganos Oros. Arnaud-Lindet, CUF, 1990-1991
Ouidius Amores Ou. Am. Kenney, OCT, 1961
Ouidius Ars amatoria Ou. Ars Kenney, OCT, 1961
Ouidius Epistulae ex Ponto Ou. Pont. André, CUF, 1977
Ouidius Fasti Ou. Fast. Alton-Wormell-Courtney, T, 1978
Ouidius Tristia Ou. Trist. André, CUF, 1968
Aemilius Papinianus Papin. Cf. D.
Aemilius Papinianus Fragmenta Berolinensia libri quinti Responsorum cum notis Vlpiani et Pauli Frg. Berol. Papin. Seckel-Kübler, T, I, 1908, 430-434
Aemilius Papinianus Fragmenta Parisiensia libri quinti Responsorum cum notis Vlpiani et Pauli Frg. Paris. Papin. Seckel-Kübler, T, I, 1908, 434-435
Iulius Paulus Paul. Cf. D.
[Iulius Paulus] voir Sententiae
Paulus Fragmentum Berolinense Frg. Berol. Paul Girard, 408-411
Paulus Diaconus Excerpta ex libris Pompei Festi P. Fest. Lindsay, T, 1913
Plautus Asinaria Plaut. Asin. Ernout, CUF, 1932-40
Plautus Amphitryon Plaut. Amph. Ernout, CUF, 1932-40
Plautus Bacchides Plaut. Bacch. Ernout, CUF, 1932-40
Plautus Curculio Plaut. Curc. Ernout, CUF, 1932-40
Plautus Epidicus Plaut. Epid. Ernout, CUF, 1932-40
Plautus Mercator Plaut. Merc. Ernout, CUF, 1932-40
Plautus Miles gloriosus Plaut. Mil. Ernout, CUF, 1932-40
Plautus Persa Plaut. Persa Ernout, CUF, 1932-40
Plautus Pseudolus Plaut. Pseud. Ernout, CUF, 1932-40
Plautus Rudens Plaut. Rud. Ernout, CUF, 1932-40
Plautus Truculentus Plaut. Truc. Ernout, CUF, 1932-40
Plinius maior Naturalis historia Plin. Nat. Mayhoff, T, 1906-9
Plinius minor Epistulae Plin. Epist. Mynors, OCT, 1963
Plinius minor Panegyricus Plin. Paneg. Mynors, OCT, 1963
Plutarchus Moralia Plut. Mor. Paton-Wegehaupt-Pohlenz, T, 1925-78
Plutarchus Aemilius Paullus Plut. Aem. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Antonius Plut. Ant. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Brutus Plut. Brut. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus C. Gracchus Plut. C. Gr. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Caesar Plut. Caes. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Camillus Plut. Cam. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Cato maior Plut. Cat. ma. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Cato minor Plut. Cat. mi. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Cicero Plut. Cic. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Coriolanus Plut. Cor. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Crassus Plut. Crass. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Fabius Plut. Fab. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Titus (Flamininus) Plut. Flam. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Lucullus Plut. Luc. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Marcellus Plut. Marc. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Marius Plut. Mar. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Numa Plut. Num. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Pompeius Plut. Pomp. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Publicola Plut. Publ. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Sulla Plut. Sull. Ziegler2 , T, 1957-73
Plutarchus Ti. Gracchus Plut. Ti. Gr. Ziegler2 , T, 1957-73
Polybius Historiae Pol. Büttner-Wobst, T, 1882-1904
Sex. Pomponius Pompon. Cf. D.
Porphyrio Commentum in Horatium Porph. Hor. Holder, T, 1894
Priscianus Institutiones grammaticae Prisc. Gramm. Hertz, GL , t. 3
Valerius Probus De litteris singularibus (Notae iuris) Prob. Not. Seckel-Kübler, T, I, 1908, 83-92
Propertius Elegiae Prop. Barber2 , OCT, 1960
Quintilianus Institutio oratoria Quint. Inst. Winterbottom, OCT, 1970
Quintilianus Declamationes minores Quint. Decl. min. Shackleton Bailey, T, 1989
Ps. Quintilianus Declamationes maiores Ps. Quint. Decl. ma. Håkanson, T, 1982
Res gestae diui Augusti : voir Augustus
Rufius Festus Breuiarium rerum gestarum Ruf. Fest. Arnaud-Lindet, CUF, 1994
Sallustius De bello Iugurthino Sall. Iug. Reynolds, OCT, 1991
Sallustius De coniuratione Catilinae Sall. Catil. Reynolds, OCT, 1991
Sallustius Historiarum reliquiae Sall. Hist. Maurenbrecher, 1893
Salvianus De gubernatione Dei Salv. Gub. Lagarrigue, SC, 1975
Ceruidius Scaeuola Scaeu. Cf. D.
Seneca philosophus De beneficiis Sen. Benef. Hosius2 , T, 1914
Seneca philosophus De breuitate uitae Sen. Breu. Reynolds, OCT, 1977
Seneca philosophus Fragmenta Sen. Frg. Haase2 , T, 1872
Seneca philosophus Naturales quaestiones Sen. Nat. Parroni, Milan, 2003
Seneca rhetor Controuersiae et suasoriae Sen. rhet. Contr. Winterbottom, LCL, 1974
Sisenna Historiarum fragmenta Sisenna Hist. Peter, HRR, 1, 1900, p. 276-297
Solinus Collectanea rerum memorabilium Sol. Mommsen2 , 1895
Sozomenus Historia ecclesiastica Sozom. Hist. Bidez-Hansen, GCS, 1995
Strabo Geographia Strab. Meineke, T, 1852-3
Suetonius Diuus Augustus Suet. Aug. Ihm, T, 1907
Suetonius Caligula Suet. Cal. Ihm, T, 1907
Suetonius Claudius Suet. Claud. Ihm, T, 1907
Suetonius Domitianus Suet. Dom. Ihm, T, 1907
Suetonius Galba Suet. Galba Ihm, T, 1907
Suetonius Diuus Iulius Suet. Iul. Ihm, T, 1907
Suetonius Nero Suet. Nero Ihm, T, 1907
Suetonius Tiberius Suet. Tib. Ihm, T, 1907
Tacitus Annales Tac. Ann. Koestermann, T, 1971
Tacitus Dialogus de oratoribus Tac. Dial. Ogilvie–Winterbottom, OCT, 1975
Tacitus Historiae Tac. Hist. Koestermann, T, 1969
Tertullianus Ad uxorem Tert. Vxor. Munier, SC, 1980
Tertullianus Aduersus nationes Tert. Nat. Borleffs, CC, 1954
Tertullianus Aduersus Valentinianos Tert. Adu. Val. Fredouille, SC, 1980
Tertullianus Apologeticum Tert. Apol. Dekkers, CC, 1954
Tertullianus De exhortatione castitatis Tert. Castit. Moreschini, SC, 1985
Tertullianus De monogamia Tert. Monog. Bulhart, CSEL, 1957
Pseudo-Tertullianus De execrandis gentium diis Ps. Tert. Execr. Willems, CC, 1954
Theophilus antecessor Institutionum Graeca paraphrasis Theoph. Ferrini, Berlin, 1884-97
Claudius Tryphoninus Tryph. Cf. D.
Pompeius Trogus Prologi Pomp. Trog. Prol. Seel, T, 1985
Valerius Maximus Facta et dicta memorabilia Val. Max. Briscoe, T, 1998
Varro De lingua Latina Varro Ling. Goetz-Schoell, T, 1910
Varro De uita populi Romani fragmenta Varro Vit. p. R. Salvadore, Hildesheim, 2004
Varro Res rusticae Varro Rust. Heurgon-Guiraud, CUF, 1978-97
Varro Saturarum Menippearum fragmenta Varro Men. Cèbe, Rome, 1972-99
Velleius Paterculus Historia Romana Vell. Hellegouarc’h, CUF, 1982
Vitruuius De architectura Vitr. Callebat et al. , CUF, 1969-2009
Vlpianus Vlp. Cf. D.
Vlpianus Disputationum fragmenta Argentoratensia Vlp. Disp. frg. Seckel-Kübler, T, I, 1908, 497-501
[Vlpianus]voir Tituli ex corpore Vlpiani
Iohannes Xiphilinus Epitome Xiph. voir Cassius Dio, Boissevain, 1895-1901
Zonaras Epitoma historiarum Zon. Dindorf, T, 1868-71

Œuvres anonymes et collectives, recueils de textes

1 - Corpus épigraphiques

AE                 L’Année épigraphique , Paris, 1888 —

CIL                Corpus inscriptionum Latinarum , Berlin, 1863 —

CILA                 J. González Fernández, C. González Román, J. Mangas Manjarrés, Corpus de inscrip¬ciones latinas de Andalucía , Séville, 1989 —

IG                  Inscriptiones Graecae , Berlin, 1903 —

IGR                R. Cagnat et al ., Inscriptiones Graecae ad res Romanas pertinentes , Paris, 1906-1927

ILLRP            A. Degrassi,  Inscriptiones Latinae liberae rei publicae , Florence, 1957-1963

ILS                 H. Dessau,  Inscriptiones Latinae selectae , Berlin, 1892-1916

InscrIt            Inscriptiones Italiae , Rome, 1931 —

RDGE            R. K. Sherk,  Roman Documents From the Greek East , Baltimore, 1969

RS                   M. H. Crawford et al ., Roman Statutes , Londres, 1996.

SEG               Supplementum epigraphicum Graecum , Leyde, 1923 —

Syll.                W. Dittenberger,  Sylloge inscriptionum Graecarum , Leyde, 1888

THerc                G. Pugliese-Carratelli et V. Arangio-Ruiz, « Tabulae Herculanenses », dans La Parola del Passato, 1, 1946 à 16, 1961

TPSulp                   G. Camodeca, Tabulae Pompeianae Sulpiciorum (TPSulp.) : edizione critica dell’archivio puteolano dei Sulpicii , 2 vol., Rome, 1999.

2 - Corpus juridiques modernes

Bruns               C. G. Bruns,  Fontes iuris Romani antiqui ,  7e éd. revue par O. Gradenwitz, Tübingen, 1909.

FIRA               S. Riccobono, G. Baviera, C. Ferrini, G. Furlani, V. Arangio-Ruiz,  Fontes Iuris Romani Anteiustiniani , 2e éd., Florence, 1940-1969.

Girard              P.-F. Girard,  Textes de droit romain , 6e éd. revue par F. Senn, Paris, 1937. 7e éd., Paris, 1967 pour les œuvres des juristes.

Lenel, Pal.             O. Lenel, Palingenesia, iuris civilis , 2 vol., Leipzig, 1889

RS                   M. H. Crawford et al ., Roman Statutes , Londres, 1996.

3 - Corpus numismatiques

RRC                M. H. Crawford,  Roman Republican Coinage ,  Cambridge, 1974

4 - Corpus papyrologiques

BGU Aegyptische Urkunden aus den Königlichen (puis StaatlichenMuseen zu Berlin. Griechische Urkunden, Berlin, 1895-2014
Cavenaile R. Cavenaile, Corpus papyrorum Latinarum , Wiesbaden, 1958
Gnom. Gnomon de l'Idios Logos (Forma Idiologi) , Girard7 (J. Mélèze-Modrzejewski)
P. Ant. The Antinoopolis Papyri, Londres, 1950-1967
P. Mich. Michigan papyri, Ann Arbor, 1931
P. Oxy. The Oxyrhynchus Papyri, Londres, 1898-2018
PSI Papiri greci e latini, Florence, 1912-2013
P. Strasb   J. Gascou, « Fragment d’un codex juridique du Bas-Empire (P. Strasb. L 9) », https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00003903    
P. Vind. Bosw.   E. Boswinkel, Einige Wiener Papyri, Leyde, 1942
P. Wisc.    J. Sijpesteijn, The Wisconsin Papyri, Leyde-Zutphen, 1967-1977  

5 - Œuvres anonymes ou collectives (dans l’ordre alphabétique des abréviations)

Titre de l’œuvre

Abréviation du titre

Édition de référence

Adnotationes super Lucanum

Adnot. Lucan.

Endt, T, 1909

Lucani commenta Bernensia

Comment. Lucan.

Usener, T, 1869

Commentum in Persium

Comm. Pers.

Clausen et Zetzel, 2004

Declamatio in Catilinam

Decl. Catil.

Kristoferson, Göteborg, 1928

Historia Augusta

Hist. Aug.

Hohl, T, 1927

Laudatio Turiae

Laud. Tur.

Wistrand, Göteborg, 1976

Panegyrici Latini

Paneg.

Mynors, OCT, 1964

Operis Liuiani periochae in P. Oxy. 668 seruatae

Per. Oxy. Liv.

Jal, CUF, t. 34, 1984

Operis Liuiani periochae

Per. Liv.

Jal, CUF, t. 34, 1 et 2, 1984

Rhetorica ad Herennium

Rhet. Her.

Achard, CUF, 1989

Scholia in orationes Ciceronis Bobiensia

Schol. Bob.

Stangl2 , Vienne, 1912

Scholia Cruquiana in Horatium

Schol. Cruq.

Cruquius, Bruges, 1565

Scholia in orationes Ciceronis Gronouiana

Schol. Gronou.

Stangl2 , Vienne, 1912

Scholia in Iuuenalem uetustiora

Schol. Iuu.

Wessner, T, 1931

Souda

Souda

Adler, T., 1928-1938

De uiris illustribus urbis Romae

Vir. ill.

Pichlmayr-Gruendel, T, 1970

6 - Œuvres juridiques anonymes et corpus juridiques antiques (dans l’ordre alphabétique des abréviations)

Abréviation du titre

Titre de l’œuvre

Édition de référence

Basil.

Basilicorum libri LX

Scheltema et al. , Series A , Groningue, 1955-1988

C.

Codex Iustinianus

Krüger, Berlin, 1877

Coll.

Mosaicarum et Romanarum legum collatio

Seckel-Kübler, T, II, 2, 1927

Cons.

Veteris cuiusdam iureconsulti consultatio

Seckel-Kübler, T, II, 1, 1927, 490-514

CTh.

Codex Theodosianus

Mommsen - Krüger, Berlin, 1905

D.

Digesta Justiniani

Mommsen, 1868-1870

Epit. Gai

Epitome Gai

Epitome Gai

Form. Fab.

Formula Fabiana

Seckel–Kübler, T, II, 1, 1911, 165-170

Frg. Berol.

Fragmenta Berolinensia de iudiciis

Seckel-Kübler, T, II, 1, 1911, 171

Frg. de iure fisci

Fragmentum de iure fisci

Seckel-Kübler, T, II, 1, 1911, 177-182

Frg. Oxy. ad leg. Iul. Pap.

Incerti auctoris fragmenta ad legem Iuliam et Papiam tribuenda (P. Oxy., XVII, 2089)

FIRA, 2, p. 315

Frg. Sin.

Fragmenta   iuris Romani Sinaitica

Seckel-Kübler, T, II , 2, 1927, 466-484

FV

Fragmenta Vaticana

Seckel-Kübler, T, II, 2, 1927, 207-324

Gai. frg. Augustod.

Gai Institutionum interpretationis fragmenta Augustodinensia

Seckel-Kübler, T. II, 2, 1927, 432-460

Inst.

Institutiones Iustiniani

Krüger, 1872

Nouell. Iust.

Nouellae Iustiniani

R. Schoell et G. Kroll, Berlin, 1895

Nouell. Marciani

Nouellae Marciani

P. M. Meyer2, Berlin, 1954

Nouell. Valent.

Nouellae Valentiniani

P. M. Meyer2, Berlin, 1954

Schol. Basil.

Scholia in Basilicorum libros LX

Scheltema et al., Series B, Groningen, 1955-1988

Sent. Paul.

Sententiae receptae Paulo tributae

Seckel-Kübler, T, II, 1, 1911, 14-161

Sent. Paul. Leid.

Pauli Sententiarum fragmentum Leidense

Archi–David et al., Leiden, 1956

Tit. Vlp.

Tituli ex corpore Vlpiani (Liber singularis regularum)

Seckel-Kübler, I, T, 1908

7 - Recueils de textes littéraires (dans l’ordre alphabétique des abréviations).

Titre de l’œuvre

Abréviation du titre

Édition de référence

Corpus glossariorum Latinorum

CGL

Goetz, vol. II-VII, Leipzig, 1888-1901

Chronica minora

Chron.

Mommsen, MGH, 1892-1898

Fragmenta poetarum Latinorum

Fragm. Lat. poet.

E. Courtney, The Fragmentary Latin Poets , Oxford, 1993

Die Fragmente der griechischen Historiker

FrGrHist.

Jacoby, Berlin, Leyde, 1923 —

Grammatici Latini

GL

Keil, T, Leipzig, 1855-1880

Gromatici ueteres

Grom.

Lachmann et al.Die Schriften der römischen Feldmesser, 1848 ; Thulin, Corpus Agrimensorum Romanorum, T, 1913

Historicorum Romanorum Reliquiae

HRR

Peter2 , T, 1914

Oratorum Romanorum Fragmenta

ORF

Malcovati, CP, 1976 (4a ed.)

Rhetores Latini minores

Rhet. min.

Halm, T, 1863

AUTEURS ET OUVRAGES MODERNES

Alexander ,  Trials ALEXANDER, M.A.,  Trials in the Late Roman Republic, 149 BC to 50 BC , Toronto, 1990
Alföldi ,  Caesar in 44 v. Chr. ALFÖLDI, A.,  Caesar in 44 v. Chr., 1. Studien zu Caesars Monarchie und ihren Wurzeln – 2. Das Zeugnis der Münzen , Bonn, 1974-1985.
Alföldi ,  Vater des Vaterlandes ALFÖLDI, A.,  Der Vater des Vaterlandes im römischen Denken , Darmstadt, 1971
Astin,  Cato ASTIN, A.E.,  Cato the Censor ,  Oxford, 1978
Astin,  Sc. Aem. ASTIN, A.E.,  Scipio Aemilianus , Oxford, 1967
Astolfi,  Lex Iulia ASTOLFI, R.,  La Lex Iulia et Papia (4e éd.), Padoue, 1996
Badian,  Tribuni plebis BADIAN, E., « Tribuni plebis and Res publica », dans LINDERSKI, J. (ed.),  Imperium sine fine. T. Robert S. Broughton and the Roman Republic , Stuttgart, 1996, p. 187-213.
Baltrusch,  Regimen morum BALTRUSCH, E.,  Regimen morum. Die Reglementierung des Privatslebens der Senatoren und Ritter in der römischen Republik und frühen Kaiserzeit , Munich, 1988.
Bauman,  Crimen maiestatis BAUMAN, R.A.,  The Crimen Maiestatis in the Roman Republic and Augustan Principate Johannesburg, 1967
Bernstein,  Ludi BERNSTEIN, F.,  Ludi publici : Untersuchungen zur Entstehung und Entwicklung der öffentlichen Spiele im republikanischen Rom , Stuttgart, 1998.
Bleicken,  Lex publica BLEICKEN, J.,  Lex Publica. Gesetz und Recht in der römischen Republik,  Berlin/New York, 1975.
Bleicken,  Volkstribunat BLEICKEN, J.,  Das Volkstribunat der klassischen Republik. Studien zu seiner Entwicklung zwischen 287 und 133 v. Chr. , Munich, 1955
Brecht,  Perduellio BRECHT, CH.H., Perduellio. Eine Studie zu ihrer begrifflichen Abgrenzung im römischen Strafrecht bis zum Ausgang der Republik , Munich, 1938.
Brennan,  Praetorship BRENNAN, T.C.,  The Praetorship in the Roman Republic , 2 vol. Oxford/New York, 2000
Briscoe,  Commentary BRISCOE, J.,  Commentary on Livy. Books XXXI-XXXIII; Books XXXIV-XXXVIIBooks XXXVIII- XL, Oxford,  1973-1981-2008.
Broughton,  MRR , I-III BROUGHTON,  T.R.S.,  The Magistrates of the Roman Republic , 2 vol. et un supplément,  New York - Atlanta, 1951-1986.
Brunt,  Fall BRUNT, P.A.,  The Fall of the Roman Republic and related essays , Oxford, 1988.
Brunt,  IM BRUNT, P. A.,  Italian Manpower, 225BC-AD 14 , Oxford, 2001 (avec le « Postscript to reprint of 1987 », 717-727).
Coudry,  Loi COUDRY, M., « Loi et société : la singularité des lois somptuaires de Rome »,  CCG , 15, 2004, p. 135-171.
Crawford,  RS CRAWFORD, M.H. (éd.)  Roman Statutes ,  2 vol. Londres, 1996
Crawford,  RRC CRAWFORD, M.H.,  Roman Republican Coinage , Cambridge, 1974
Crawford,  Medals and Coins CRAWFORD, M.H., (éd),  Medals and Coins from Budé to Mommsen , Londres, 1990
Daube,  Forms DAUBE, D.,  Forms of Roman legislation , Oxford, 1956.
David,  Patronat DAVID, J.-M.,  Le patronat judiciaire au dernier siècle de la République romaine , Rome/Paris, 1992
De Martino,  Storia DE MARTINO, F.,  Storia della costituzione romana , 6 vol., 2e éd., Naples, 1972-1975.
De Ruggiero,  DE DE RUGGIERO, E., Dizionario epigrafico di antichità romane , 5 vol., Rome, 1886-
De Sanctis,  St. Rom. DE SANCTIS, G.,  Storia dei Romani , I-IV, 1, Turin, 1907-1923, IV, 2-3, Florence, 1959-1964.
Demougin,  Ordre équestre DEMOUGIN, S., DEVIJVER, H., RAEPSAET-CHARLIER, M.-Th. (ed.),  L’ordre équestre. Histoire d’une aristocratie (IIe s. av. J.-C. – IIIe s. ap. J.-C.)Actes du colloque international (Bruxelles-Leuven, 5-7 octobre 1995) , Rome, 1999.
Develin,  Command DEVELIN, R., «The Roman Command Structure and Spain 218-190 B.C.»,  Klio , 62, 1980, p. 355-367.
Drumann,  Geschichte Roms DRUMANN, W.K.A.,  Geschichte Roms in seinem Übergange von der republikanischen zur monarchischen Verfassung : oder, Pompeius,  Caesar, Cicero und ihre Zeitgenossen , Koenigsberg, 1834-1844.
Drumann-Groebe,  Geschichte Roms DRUMANN, W.K.A.,  Geschichte Roms in seinem Übergange von der republikanischen zur monarchischen Verfassung : oder, Pompeius,  Caesar, Cicero und ihre Zeitgenossen , Zweite Auflage herausgegeben von P. Groebe, Berlin,  1899-1929.
Eckstein,  Senate and General ECKSTEIN, A. M.,  Senate and general: individual decision making and Roman foreign relations, 264-194 B.C. , Berkeley, 1987.
Elster,  GMRR ELSTER, M.,  Die Gesetze der mittleren römischen Republik , Darmstadt, 2003.
Fascione,  Crimen FASCIONE, L.,  Crimen e quaestio ambitus nell’età repubblicana , Milan, 1984.
Ferrary, « Chapitres tralatices » FERRARY, J.-L., « Chapitres tralatices et références à des lois antérieures dans les lois romaines », dans M. Humbert, Y. Thomas (éds.),  Mélanges de droit romain et d’histoire ancienne. Hommage à la mémoire de André Magdelain , Paris, 1998, p. 151-167.
Ferrary,  Festschrift Bleicken FERRARY, J.-L., « La législation romaine dans les livres 21 à 45 de Tite-Live », dans Laurea Internationalis. Festschrift für Jochen Bleicken zum 75. Geburtstag , herausgegeben von Theodora Hantos, Stuttgart, 2003, p. 107-142.
Ferrary, « Princeps legis » FERRARY, J.-L., « Princeps legis et adscriptores : la collégialité des magistrats romains dans la procédure de proposition des lois », RPh , 70, 1996, p. 217-246.
Ferrary,  Recherches FERRARY, J.-L.,  Recherches sur les lois comitiales et sur le droit public romain , Pavie, 2012.
Ferrary,  Studi Talamanca FERRARY, J.-L., « La législation de ambitu de Sulla à Auguste », dans Iuris uincula. Studi in onore di Mario Talamanca , Naples, 2002, p. 159-198.
Flach,  GFRR FLACH, D.,  Die Gesetze der frühen römische Republik , Darmstadt, 1994.
Fraccaro,  Opuscula FRACCARO, P.,  Opuscula , 4 vol., Pavie, 1956-1975.
Gelzer,  Caesar6 GELZER, M.,  Caesar, der Politiker und Staatsmann , 6ème éd., Wiesbaden, 1960.
Gelzer,  Kl. Schr. GELZER, M.,  Kleine Schriften , 3 vol., Wiesbaden, 1962-1964.
Gelzer,  Pompeius GELZER, M.,  Pompeius , Munich,  1949.
Giovannini,  Consulare imperium GIOVANNINI, A.,  Consulare imperium , Schweizerische Beiträge zur Altertumswissenschaft, 16, Bâle, 1983.
Greenidge,  Legal Procedure GREENIDGE, A.H.J., The Legal Procedure of Cicero’s Time , Londres, 1901
Gruen,  Last Generation GRUEN, E.S.,  The Last Generation of the Roman Republic , Berkeley, 1974 (éd. revue et augmentée, 1995).
Gruen,  RPCC GRUEN, E.S.,  Roman politics and the criminal courts, 149-78 B.C. , Cambridge (Mass.), 1968.
Jashemski JASHEMSKI, W. F.,  The Origin and History of the Proconsular and the Propraetorian Imperium to 27 BC , Chicago, 1950.
Kaser,  Römische Zivilprozessrecht KASER, M.,  Das römische Zivilprozessrecht , Munich, 1966 (2e édition revue par K. Hackl, Munich, 1997).
Kloft,  Prorogation KLOFT, H.,  Prorogation und ausserordentliche Imperien 326-81 v. Chr.Untersuchungen zur Verfassung der römischen Republik , Beiträge zur klassischen Philologie, 84, Meisenheim am Glan, 1977.
Kunkel,  Untersuchungen KUNKEL, W.,  Untersuchungen zur Entwicklung des römischen Kriminalverfahrens in vorsullanischer Zeit, Munich, 1962.
Kunkel (-Wittmann),  Staatsordnung KUNKEL, W.,  Staatsordnung und Staatspraxis der römischen Republik ; herausgegeben und fortgeführt von Roland Wittmann , Munich, 1995.
Lange,  RA LANGE, L.,  Römische Alterthümer , Berlin, 1876-1879.
Lenel,  Edictum perpetuum LENEL, O.,  Das Edictum perpetuum : ein Versuch zu dessen Wiederherstellung ,  Leipzig, 1907.
Lengle,  Untersuchungen LENGLE, J.,  Untersuchungen über die sullanische Verfassung , Fribourg-en-Brisgau, 1899.
Linderski,  Roman Questions I-II LINDERSKI, J.,  Roman questions : selected papers , Stuttgart, 1995-2007.
Lintott,  Bribery LINTOTT, A. W., «Electoral Bribery in the Roman Republic», JRS , 70, 1980, 1-16.
Lintott,  Judicial Reform LINTOTT, A.,  Judicial reform and land reform in the Roman Republic : a new edition, with translation and commentary, of the laws from Urbino , Cambridge, 1992.
Magdelain,  Loi MAGDELAIN, A.,  La Loi à Rome. Histoire d’un concept , Paris, 1978.
Magie,  RRAM MAGIE, D.,  Roman Rule in Asia Minor , 2 vol., Princeton, 1950.
Mantovani,  Accusa popolare MANTOVANI, D.,  Il problema d’origine dell’accusa popolare , Padoue, 1989.
Marquardt,  Privatleben MARQUARDT, J.,  Das Privatleben der Römer ,  Leipzig, 1879-1882.
Meyer,  Caesars Monarchie3 MEYER, E.,  Caesars Monarchie und das Principat des Pompejus : innere Geschichte Roms von 66 bis 44 v. Chr. , 3ème éd., Stuttgart, 1922.
Mommsen,  De collegiis MOMMSEN, Th.,  De collegiis et sodaliciis Romanorum. Accedit inscriptio Lanuvina , Kiel, 1843.
Mommsen,  Dr. pén. MOMMSEN, Th.,  Le droit pénal romain , traduit de l'allemand par J. Duquesne, Paris, 1907.
Mommsen,  Dr. publ. MOMMSEN, Th.,  Le droit public romain , traduit de l'allemand par Paul Frédéric Girard, Paris,  1887-1891.
Mommsen,  GS MOMMSEN, Th.,  Gesammelte Schriften , Berlin, 1905-1913.
Mommsen,  RG MOMMSEN, Th.,  Römische Geschichte,  5. Aufl., Berlin .
Mommsen,  Staatsr. MOMMSEN, Th.,  Römische Staatsrecht , Leipzig, 1887-88.
Mommsen,  Strafr. MOMMSEN, Th.,  Römisches Strafrecht , Leipzig, 1899.
Münzer,  RA MÜNZER, F.,  Römische Adelsparteien und Adelsfamilien , Stuttgart, 1920.
Nicolet,  Ordre équestre NICOLET, C.,  L'ordre équestre à l'époque républicaine, 312-43 av. J.-C. , Paris, I, 1966 ; 2, 1974.
Niccolini,  FTP NICCOLINI, G.B.,  I fasti dei tribuni della plebe , Milan, 1934.
Nissen,  Livius NISSEN, H.,  Kritische Untersuchungen über die Quellen der vierten und fünften Dekade des Livius , Berlin, 1863.
Pais,  Ricerche III PAIS, E.,  Ricerche sulla storia e sul diritto pubblico di Roma , III,  I Fasti dei tribuni della plebe e lo svolgersi della tribunicia potestà sino all’età dei Gracchi , Rome, 1914.
Rein,  Criminalrecht REIN, W.,  Das Criminalrecht der Römer von Romulus bis auf Justinianus , Leipzig, 1844.
Rich,  Declaring War RICH, J.,  Declaring War in the Roman Republic in the Period of Transmarine Expansion , coll. Latomus, 149, Bruxelles, 1976.
Richardson,  Hispaniae RICHARDSON, J. S.,  Hispaniae. Spain and the Development of Roman Imperialism, 218-82 BC ,  Cambridge, 1986.
Rizzelli,  Lex Iulia RIZZELLI, G.,  Lex Iulia de adulteriis. Studi sulla disciplina di adulterium, lenocinium, stuprum , Lecce, 1997.
Rosenstein,  Imperatores uicti ROSENSTEIN, N. S.,  Imperatores victi. Military defeat and aristocratic competition in the middle and late Republic , Berkeley, 1990.
Rotondi,  LPR ROTONDI, G.,  Leges publicae populi Romani , Milan, 1912.
Sauerwein,  Leges sumptuariae SAUERWEIN, I.,  Die leges sumptuariae als römische Massnahme gegen den Sittenverfall , Hambourg, 1970.
Scardigli,  Trattati SCARDIGLI, I.  I Trattati romano cartaginesi . Introduzione, edizione critica, traduzione, commento e indici a cura di B. SCARDIGLI, Pise, 1991.
Schleussner,  Legaten SCHLEUSSNER, B.,  Die Legaten der römischen Republik. Decem Legati und ständige Hilfsgesandte , Vestigia, 26, Munich, 1978.
Schmidt,  Briefwechsel SCHMIDT, O.E.,  Der Briefwechsel des M. Tullius Cicero von seinem Prokonsulat in Cilicien bis zu Caesars Ermordung : nebst einem Neudrucke der XII. und XIII. Buches der Briefe an Atticus , Leipzig, 1893.
Schmitt,  Staatsverträge SCHMITT, H. H.,  Die Staatsverträge des Altertums. III- Die Verträge der griechisch- römischen Welt von 338 bis 200 v. Chr. , Munich, 1969.
Scullard,  RP SCULLARD, H.H.,  Roman Politics, 220-150 B.C. , Oxford, 1951.
Seager,  Pompey SEAGER, R.,  Pompey. A Political Biography , Oxford, 1979.
Serrao,  Legge , 1-2. SERRAO, F. (éd.),  Legge e società nella Repubblica Romana , Naples, I, 1981 ; II, 2000.
Shackleton Bailey,  Atticus Cicero's letters to Atticus, ed. by D. R. SHACKLETON-BAILEY,  voll. I-VII, Cambridge, 1965-1968.
Shackleton Bailey,  Familiares Cicero,  Epistulae ad familiares ,  ed. by D. R. SHACKLETON BAILEY, Cambridge, 1977.
Shackleton Bailey,  Quintus-Brutus Cicero,  Epistulae ad Quintum fratrem et M. Brutum , ed. by D. R. SHACKLETON-BAILEY, Cambridge, 1980.
Sherwin-White,  Letters of Pliny SHERWIN-WHITE, A.N.,  The Letters of Pliny : a historical and social commentary , Oxford,  1966.
Sherwin-White,  RC SHERWIN-WHITE, A.N.,  The Roman Citizenship , 2ème éd., Oxford, 1973.
Stockton,  Gracchi STOCKTON, D.,  The Gracchi , Oxford, 1979.
Strachan-Davidson,  Problems STRACHAN-DAVIDSON, J.L.,  Problems of the Roman criminal law , Oxford, 1912.
Sumner,  Orators SUMNER, G.V.,  The orators in Cicero's Brutus : prosopography and chronology , Toronto,  1973.
Sumner,  Proconsuls SUMNER, G. V., « Proconsuls and prouinciae in Spain, 218/7-196/5 B.C.»,  Arethusa , 3, 1970, p. 85-102.
Suolahti,  Censors SUOLAHTI, J.,  The Roman Censors, A Study on Social Structure , Helsinki, 1963.
Syme,  Augustan Aristocracy SYME, R.,  The Augustan Aristocracy , Oxford, 1986.
Syme,  Roman Papers SYME, R.,  Roman Papers , 7 vol., Oxford, 1979-1991.
Täubler,  Imperium Romanum TAÜBLER, E.,  Imperium Romanum. Studien zur Entwicklungsgeschichte des römischen Reichs. I Die Staatsverträge und Vertragsverhältnisse , Leipzig,  1913.
Talbert,  Senate TALBERT, R.J.A.,  The Senate of Imperial Rome , Princeton, 1984.
Thommen,  Volkstribunat THOMMEN, L.,  Das Volkstribunat der späten römischen Republik , Stuttgart, 1989.
Torelli,  Fontes TORELLI, M. R.,  Rerum Romanarum fontes ab anno CCXCII ad annum CCLXV a. Ch. n. , Pise, 1978.
Venturini,  Studi VENTURINI, C.,  Studi sul "crimen repetundarum" nell'età repubblicana , Milan, 1979.
Venturini,  Processo penale VENTURINI, C.,  Processo penale e società nella Roma repubblicana , Pise, 1996.
Walbank,  Commentary WALBANK, F.W.,  A Historical Commentary on Polybius , 3 vol., Oxford, 1957-1979.
Watson,  Law Making WATSON, A.,  Law Making in the Later Roman Republic , Oxford,  1974.
Weinstock,  Divus Iulius WEINSTOCK, S.,  Divus Iulius , Oxford, 1971.
Willems,  Sénat WILLEMS, P.G.H.,  Le sénat de la république romaine : sa composition et ses attributions , Louvain, 1883.
Williamson,  Laws WILLIAMSON, C.,  The Laws of the Roman People. Public Law in the Expansion and Decline of the Roman Republic , Ann Arbor, 2004.
Yavetz,  Caesar YAVETZ, Z.,  Caesar in der öffentlichen Meinung , Düsseldorf, 1979.
Zumpt,  Criminalprocess ZUMPT, A.W.,  Der Criminalprocess der römischen Republik , Leipzig, 1871.
Zumpt,  Criminalrecht ZUMPT, A.W.,  Das Criminalrecht der römischen Republik , Berlin, 1865-1869.

Périodiques

Pour les périodiques les auteurs feront systématiquement référence aux abréviations de l’ Année Philologique , sauf dans les cas suivants pour lesquels on fournit la liste des abréviations à suivre :
ABAW Abhandlungen der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Philos.-Hist. Klasse.
Ann. Ist. Corr. Arch. Annali dell'Istituto di Corrispondenza Archeologica
Ann. Univ. Grenoble Annales de l'Université de Grenoble. Section lettres-droit.
ASAW Abhandlungen der Sächsischen (Gesellschaft puis) Akademie der Wissenschaften zu Leipzig
BSAW Berichte über die Verhandlungen der Sächsischen (Gesellschaft puis) Akademie der Wissenschaften zu Leipzig, Philologisch-Historische Klasse
Bull. Mus. Imp. Rom. Bullettino del Museo dell'Impero Romano
SSAC Historia: Studi storici per l’antichità classica. Milano-Roma.
Studi Cagliari Studi economico-giuridici dell’Università di Cagliari.
ZfA Zeitschrift für die Altertumwissenschaften
ZSS Zeitschrift der Savigny-Stiftung. Romanistische Abteilung