CHARTE DE IDE, COMTESSE DE BOULOGNE, DE L’HOMMAGE FAIT PAR ELLE AU ROI. PARIS
Ego Yda, comitissa B[olonie], notum facio..., quod dominus rex Francie Philippus recepit hominagium meum de comitiva Bolonie, et maritum meum Reginaldum de Domno-Martino recepit in hominem suum ligium de eadem comitiva, assensu meo, et ego quitavi regi et heredi filio ex carne sua Lens cum pertinenciis, et rex habet super terram Bolonia VII. M. libras Atrebatensium et præterea rachetum suum; et si contingerit quod comes maritus meus et ego moreremur sine herede de carne mea, filio vel filia, rex haberet totam terram B[olonie] in pignore pro VII. M. libras et pro racheto nostro, et maritus meus dabit singulis annis quingentas libras in manibus regis, et rex faciet eas reddi duci Lovonie, faciens pacem teneri pro qua hec quingentes libras reddentur, et si dux clamorem faceret in curia regis de comitiva, rex de hoc faciet ei rectum; et ego et comes quittavimus regi totam terram quam Philippus, quondam comes Flandriæ, dedit regi cum nepte sua E[lisabeth], quondam regina uxore sua. Si autem ego haberem de comite heredem, filium vel filiam, rex quittabit comiti debitum et rachetum suum. Ita quod si filius de carne mea moreretur sine herede de carne sua, rex aut heres de carne sua haberet super terram B[olonie] VII. M. libras et rachetum suum; præterea ego et comes dedimus in plegium regi totam terram B[olonie] de predictis conventionibus firmiter observandum. Si autem contingeret regem mori sine herede de carne sua, ipse quittat mihi et comiti Lens cum pertinenciis suis, debitum et rachetum suum. Si vero aliquod conquireret ut comes a comite Lovanie vel uxore sua per placitum vel per pacem, ego et comes associamus regem et heredem ex carne sua per medium et totum. Quod ut firmum... Actum Parisius, anno Domini MCXC primo, regni XIII.
MALO (H.), un grand feudataire: Renaud de Dammartin et la coalition de Bouvines, Paris, 1898, n°XXIII