Général
-
Jean XXII (1316-1334)
-
Les évêques de Chartres, du Mans et d'Angers
-
VIII kalendas octobris, anno tertio decimo
-
-
Avignon
-
Lettre, général (après 1198, littere cum filo canapis)
-
[Registre de la chancellerie apostolique] R. CITÉ DU VATICAN, Archivio segreto Vaticano, Registra Vaticana 89, ep. comm. 392.
-
Ici reprise de Guillaume Mollat, « Études et documents sur l'histoire de Bretagne, XIIIe-XVIe siècle », Annales de Bretagne et des pays de l'Ouest, 24-1, 1908, p. 107-117, aux p. 110-112 [en ligne].
-
Les évêques de Chartres, du Mans et d'Angers sont priés d'informer le pape au sujet d'un projet d'échange de Belle-Isle-en-Mer entre le duc de Bretagne et les moines de Sainte-Croix de Quimperlé
-
Venerabilibus fratribus... Carnoten… et .. Cenomanen… ac... Andegaven episcopis, salutem.
Oblate nobis nuper dilecti filii nobilis viri Johannis, ducis Britanie, petitionis series continebat quod in partibus maritimis Britanie quedam insula nuncupata Bella Insula consistit, gentibus inibi commorantibus et incolis multum inhabitata, bladis quoque, vineis et bonis aliis in immensum fertilis et habundans, que ad jus et proprietatem monasterii sancte Crucis de Kemperele, ordinis Sancti Benedicti, Corisopitensis diocesis, pertinet pleno jure, et quod pirate, latrones et alii malefactores innumeri ad eamdem insulam, que in commumi seu publico navium et mercatorum transitu situata dinoscitur, undique confluunt, ut quecumque bona inde pretereuntia rapiant et mercatores quoscumque interficiant transeuntes (est enim eadem insula ob ipsius fertilitatem bonorumque habundantiam et situationem loci predictorum malignantium abhorrende ferocitati et perpetrandorum criminum facilitati diverticulum oportunum) ; ipsi namque, de ea sibi statum et refugium facientes, sub ipsius pretextu et umbra deflorant virgines, mulieres violant, committunt adulteria, domos exponunt incendiis, mutilationes et homicidia perpetrant, hominibus per eos indistincte peremptis, bona quoque innumera rapiunt et nonnulla alia mala et deliicta adeo enormia committere non verentur quod dicta insula hodie fornax et spelunca latronum et malefactorum omnium dici potest et quod, rebus sic se habentibus, non solum ipsa insula et propinqua diocesis, sed etiam tota terra Britanie potest et merito mutilis reputari, ex eo maxime cum non solum bona et naves portubus Britanie applicantia, sed – proh dolor ! – et illa et homines inibi pariter amittantur, ex quibus non solum ducatui Britanie, sed et per consequens toti regno Francie grave dampnum infligitur et inextimabile detrimentum ; quodque propterea, quod gravius est censendum, licet dilecti filii .. abbas et conventus monasterii antedicti, prout ad eos pertinet, per se super hiis apponere remedia nequeant oportuna, ipsi tamen hujusmodi per alios apponi remedia minime patiuntur, asserentes se ex hoc jurisdictionis quam ibidem obtinent exercitium ammissuros, sicque quod ipsi super hoc aliis denegant sibi ipsis etiam non reservant.
Quare prefatus dux, precipue ad commune bonum intendens ac attente considerans quod, si predicta insula esset sua, crederet et posset verisimiliter, sicut asserit, tot et tantis continuis dampnis occurrere et periculis obviare totique suo ducatui et regno predictis consulere oportune, nobis humiliter supplicavit ut aliquibus prelatis illarum partium quod abbatem et conventum predictos, si premissa reperirent ita esse, ad recipiendum ab eodem duce pro predicta insula equivalentem permutationem seu cambium, juxta eorumdem commissariorum judicium, compellerent, committere dignaremur.
Nos igitur... fraternitati vestre per apostolica scripta committimus et mandamus quatinus, ad partes predictas vos personaliter conferrentes, vocatis ad vestram presentiam omnibus quos pro consideratione negocii videritis evocandos, ibidem simpliciter, et de piano ac sine strepitu et figura judicii de predictis vos plenarie informetis, et pera informationem hujusmodi ea repereritis vera esse, eosdem abbatem et conventum, ex parte nostra, inducatis attente ad recipiendum ab eodem duce pro dicta insula sufficiens excambium, ex quo melior efficiatur conditio monasterii antedicti, et nichilominus de valore temporalium ipsius insule ad eosdem abbatem et conventum pertinentium, necnon de hiis que dux prefatus vellet pro dictis temporalibus dictis abbati et conventui assignare, ac etiam in casu in quo abbas et conventus predicti sibi vellent potius bona eorum temporalia ejusdem insule retinere, et de jurisdictione temporali dumtaxat, quam in eadem insula, ut premittitur, obtinent, cambium recipere a duce predicto, vos de valore jurisdictionis hujusmodi, necnon et eorum bonorum que idem dux pro jurisdictione hujusmodi predictis abbati et conventui intenderet assignare, et nichilominus in quocumque casuum predictorum de omnibus circumstantiis que, attenta qualitate negocii, sunt in talibus attendende, vos informare plenius et diligentius studeatis, informationem hujusmodi particulariter et distincte in scriptis redactam sub vestrorum sigillorum testimonio quantocitius fideliter transmisuri, ut, per informationem vestram hujusmodi super premissis ad plenum instructi, quod super illis expediens fuerit possimus, auctore Domino, securius et certius ordinare.
Datum Avenione, VIII Kalendas octobris, anno tertio decimo. -
(a) suppléez si avant per [APO].
Informations
Acte
Clara
Lenne
(CIHAM (UMR 5648)), dans
APOSCRIPTA database
APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 27359 (aposcripta-4071), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/aposcripta/notice/27359 (mise à jour : 14/02/2019).