« aposcripta-40151 »


Général

  •  
    Léon IX (1049-1054)

  •  
    L'archevêque de Besançon, Hugues

  •  
    XIII kalendas decembris, indictione III, MXLVIX, anno primo

  •  
    1049/11/16


  •  
    ?

  •  
    Privilège solennel

  •  
    [Copie moderne] C1. FRANCE, Montmirey-la-Ville (Jura), Bibliothèque du baron d'Aligny, ms. 3122, L. 1, 2e partie, p. 17. Cartulaire de Besançon. Recueil du XVIIe siècle.
  •  
    [Copie moderne] C2 et al. FRANCE, Besançon, Bibliothèque et archives diocésaine, ms. 52, fol. 31. André de Saint-Nicolas, Analecta Bisuntina. Recueil du XVIIIe siècle [images en ligne]. Également présentes aux mêmes archives, des copie incomplète par Droz au XVIIIe siècle, sous les cotes ms. Droz 1 et 2, p. 257bis.
  •  
    [Copie moderne] C3 et al. FRANCE, Besançon, Bibliothèque et archives municipales, ms. 707, fol. 9v. Recueil du XVIIIe siècle par Dom Berthod [images en ligne]. Également présentes aux mêmes archives d'autres copies par Dom Berthod, sous les cotes ms. 1005, p. 102 ; ms. 1104, fol. 189v ; ms. Acad. 23, p. 106. De même, aux mêmes archives, des copies incomplètes par Droz au XVIIIe siècle, sous les cotes ms. Droz 32, fol. 263v ; ms. Droz 74, p. 19.

  •  
    D. Berthod, Différentes positions de la ville de Besançon. Dissertation couronnée en 1764, dans « Mémoires et documents inédits pour servir à l'histoire de la Franche-Comté », Académie de Besançon, Besançon, vol. 2, 1839, n. 29, p. 307-309 [en ligne].

  •  
    Gallia Christiana, XV, inst., n. 11, c. 13 (d'après Berthod).
  •  
    E. Clerc, Essai sur l'histoire de la Franchecomté, I, p. 261.
  •  
    Bernard de Vregille, in « Memoire de la société de droit en pays bourguignon », vol. 39, 1982, p. 226.
  •  
    Bernard de Vregille, Hugues de Salins, Besançon, 1981, t. III, n. 27, p. 88.
  •  
    Eduard Clerc, « Considérations sur les oeuvres historiques de Dunod, IV », Revue des deux Bourgognes, X, 1839.

  •  
    Philippe Jaffé, Wilhelm Wattenbach, Samuel Loewenfeld, Ferdinand Kaltenbrunner, Paul Ewald, Regesta pontificum Romanorum ab condita ecclesia ad annum post Christum natum MCXCVIII, 2e éd. Leipzig, : Veit, 1885-1888, 2 vol., t. I, n. 4203 (à la date du 19 novembre), p. 535 [en ligne].
  •  
    Bernard de Vregille, René Locatelli, Gérard Moyse, Regesta pontificum Romanorum. Gallia Pontifica. La papauté et les églises et monastères en France avant 1198, Vol. I : Diocèse de Besançon, Gôttingen, Vandenhoeck und Ruprecht, 1998, Archevêché, n. 29, p. 47.
  •  
    Regesta Imperii, III,5,2 n. 690 [notice en ligne].

  •  
    Hugonis, archiepiscopi Vesontionensis, iura confirmat [Jaffé].

  •  
    Leo episcopus, servus servorum Dei, Hugoni archiepiscopo Crisopolitano suo dilectissimo ejusque successoribus, perpetuam in Domino J.-C, salutem.
    Convenit apostolico moderamini pia poscentibus religione assensum pietatis præbere : unde quoniam nos divina clementia nullo merito præcedente ad apostolicæ dignitatis culmen dignata est elevare, sanctarum ecclesiarum curam relevare oportet, quarum omnium nos sollicitudo urget, earumque rectoribus nostrimuniminis impertiri præsidium.
    Quapropter dignum duximus, dulcissime fili, pro vote præbere assensum tuæ peitiioni, audivimus quod Chrysopolitanam ecclesiam, ante tuum adventum multis ac diversis calamitatibus oppressam, tum præteritorum pontificum incuriositate, tum diversarum potestatum avida manu prævalente, quarum rabies in sanctam ecclesiam adeo exarsit, quod pene omne jus ab urbe sibi usurpavit. Comperta vero quod tua industria ab ipsis hiantium faucibus est erepta, grates Deo et Domino nostro referimus neo non persolvimus, atque ob hoc assentimus tuæ petitioni, non tam honestæ quam utili.
    Confirmamus igitur tibi, tuisque successoribus, nostra apostolica auctoritate totius urbis potestatem sub tuo jure tam interius quam exterius, tam in publicis quam in privatis causis, tam in civilibus quam in forensibus, statuentes apostolica censura ut nullus Imperator seu Rex aut Comes aut aliqua potestas magna vel parva vel aliquis in eadem urbe habeat, quemadmodum nostræ præceptionis pagina confirmat, videlicet Sanctæ Mariæ et Sancti Pauli quam ipse canonicorum ordine sublimasti, quamque corroboravimus autoritate privilegii nostri, abbatiam Sancti Petri in urbe cum omnibus pertinenciis suis, abbatiam Sancti Martini de Berzeliis, quæ alio nomine vocatur Dorcatonge cœnobium cum omnibus appendiciis, abbatiam Sancti Mauricii cum omnibus pertinenciis, ecclesiam Sanctæ Mariæ Magdalenæ cum omnibus pertinenciis suis. Telonium vero civitatis tibi confirmamus tuisque successoribus, eo videlicet tenore ut tertiam partem quam contulisti canonicis Sanctæ Mariæ et Sancti Pauli ad communem utilitatem pro remedio animæ tuæ habeant inconvulsam omni tempore. Monetam vero tibi similiter corroboramus, atque tertiam partem a te datam Sancti Joannis Evangelistæ canonicis in perpetuum laudamus ; abbatiam de Colomonasterio cum omnibus pertinenciis et ipsam cortem cum omnibus pertinenciis, vineis, villam quæ dicitur Folcherans cum servis, ancillis, et villas duas Attalans et Opens cum servis, ancillis, etc. Cortem de Judico, etc., cortem de Metenaco cum omnibus pertinenciis, etc., ecclesiam ejusdem loci in qua requiescit Sanctus Claudius, cum omnibus decimis. Hanc cortem injuste tenentes quondam Goffridum nec non Leutaldum complices quemque eorum in Rhemensi synodo excommunicavimus, et ut a modo cessent nostrum anathema supponimus.
    Hæc et cætera quæ jure tua debet ecclesia possidere et quæ in futuro poteris acquirere per hanc nostræ præceptionis paginam, tibi tuisque successoribus confirmamus et corroboramus, præcipientes, etc.
    Datum XIIIa kalendas decembris per manus Petri, diaconi bibliothecarii et cancellarii S. Apostolicæ sedis anno Leonis IX, papæ Io, indictione tertia.

  •  
    (a) Le regeste Vregille-Locatelli-Moyse enregistre la lettre au XVI kalendas decembris, cependant toutes les copies consultées à Besançon donnent le 13 des calendes. Il est possible que la copie du cartulaire de la bibl. du baron d'Aligny soit à l'origine de cette datation, mais il est aussi probable qu'il s'agisse d'une erreur, plusieurs autres lettres étant enregistrées dans cet ouvrage en date du 16 novembre 1049.

  •  
    L'original est rapporté comme détruit au XVIIIe s., jugé inutile (voir l'inventaire analytique se trouvant sous la cote FRANCE, Besançon, Archives départementales du Doubs, G 531, n. 1, fol. 1 [images en ligne]).

Informations

Acte

Antonin Bourquin (CIHAM (UMR 5648)), dans  APOSCRIPTA database

APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 192293 (aposcripta-40151), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/aposcripta/notice/192293 (mise à jour : 08/04/2024).