Général
-
Jean XXII (1316-1334)
-
Pour mémoire perpétuelle de la chose
-
XV kalendas decembris, anno quarto
-
-
Avignon
-
Bulle (ad perpetuam rei memoriam)
-
[Expédition] E1. FRANCE, Besançon, Archives départementales du Doubs, 1 B 24, n. 15 (Trésor des Chartes). Bulle de plomb sur fils de soie rouge et jaune [images en ligne].
-
[Expédition] E2. FRANCE, Besançon, Archives départementales du Doubs, 1 B 24, n. 16 (Trésor des Chartes). Bulle manquante [images en ligne].
-
[Registre de la chancellerie apostolique] R. CITÉ DU VATICAN, Archivio apostolico Romano, Registra Vaticana 110, pars secunda, fol. 9v, c. 57 et 613.
-
Ici reprise d'Auguste Coulon, Jean XXII (1316-1334), Lettres secrètes et curiales relatives à la France, Paris, 1900-1972, 4 vol., t. I, n. 965, c. 829-832 [en ligne].
-
?
-
?
-
Dispensationem pro matrimonio inter Philippum, nunc regem Franciae, et Johannam, quondam Othonis comitis Burgundiae filiam, contrahendo, olim a Clemente papa V per litteras cujus tenor presentibus inseritur, concessam confirmat [Coulon].
Le pape vidime et confirme la dispense de mariage accordée par Clément V à Philippe de France, comte de Poitiers, et à Jeanne de Bourgogne en 1307 (APOSCRIPTA n. 40340) [Inventaire AD du Doubs]. -
Johannes episcopus, servus servorum Dei, ad perpetuam rei memoriam.
Sedes apostolica non indigne, etiam ex suo officio circa illa consuevit et merito debet vigilanter intendere per que domui Francie cui Dominus benedixit quamque in suis necessitatibus singulare refugium Sedes ipsa indeficienter reperit et contra sibi adversantia stabile firmamentum, provideatur salubriter, et per que obloquentium contra illam ora obstrui valeant, curiosorum ac pertinacium tollatur disputatio et status illius indubitata veritas propaletur.
Hinc est quod, licet olim felicis recordationis Clemens papa V, predecessor noster, ut carissimus in Christo filius noster Philippus, nunc rex Francie et Navarre illustris, adhuc tunc clare memorie Philippo, rege Francie, ejus progenitore vivente, ac carissima in Christo filia Johanna, nunc dictorum regnorum regina, quondam Othonis comitis Burgundie filia, non obstantibus tertio ex parte inclite regine Johanne, quondam regine Francie, matris dicti Philippi regis qui nunc est, et quarto ex parte prefati Philippi, progenitoris ejusdem, consanguinitatis gradibus quibus sibi ad invicem attinebant, seu publice honestatis justitia, si qua esset, possent copulari matrimonialiter licite, de speciali gratia et de plenitudine potestatis, ut in ejusdem predecessoris litteris non cancellatis, non abolitis, nec abrasis seu in aliquo vitiatis, vera bulla in serico pendenti bullatis, quarum tenor de verbo ad verbum subtus annectitur, plenius contineri vidimus, duxerit dispensandum, nos ad tranquillitatem et pacem domus prefate, dicti regis et suorum predecessorum claris exigentibus meritis, intensis desideriis an[h]elantes, ex habundanti, cum nil in predicta dispensatione noverimus nec quoquomodo percepimus pretermissum per quod ipsa possit dispensatio impugnari, contra garritus obloquentium, disputationes curiosorum, astutias et malitias illorum qui pacem execrantur, concordie invident et in dissensionibus delectantur, providere volentes, dispensationem predictam ex certa scientia confirmamus, ac ex superhabundanti super quibuscumque impedimentis aliis a[c] premissis, si que essent vel reperirentur imposterum, ex consanguinitate vel affinitate sive ex parte utriusque parentis seu alterius eorundem ex utroque latere, respectu comunis stipitis in eodem gradu seu ex uno latere in uno, ex altero in alio seu ex publice honestatis justitia, sive ex uno latere sive ex pluribus provenientibus seu provenire valentibus, super quibus consuevit Sedes apostolica presertim cum personis sublimibus dispensare, ex certa scientia et de potestatis plenitudine dispensamus, volentes quod prefata nostra dispensatio perinde ac si impedimenta ipsa, si qua reperiri contingeret, forent distincte ac specialiter expressata, robur obtineat perpetue firmitatis, prolem insuper susceptam et suscipiendam ex prefato matrimonio legitimam declarantes.
Tenor vero litterarum prefati predecessoris sequitur in hunc modum :
« Clemens episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio nobili viro Philippo, secundo genito carissimi in Christo filii nostri Philippi, regis Francie illustris, et dilecte in Christo filie nobili mulieri Johanne, nate quondam Othonis, comitis Burgundie, salutem et apostolicam benedictionem.
Regis eterni mira benignitas qui eterna providentia celestia pariter et terrena disponit, honore multiplici sponsam suam Romanam Ecclesiam insignivit, statuens in ea sumi Sedem apostolatus in qua Romanum pontificem suum voluit consedere ministrum, illi tradito in personam beati Petri apostolorum principis, clavigeri regni celestis, ligandi pontificio et solvendi.
Quare ipsius pontificis precellens auctoritas, qualitates negotiorum et merita personarum diligenti meditatione prospiciens, nonnulla interdum certis personis, que alias forent illicita, concedit pro loco et tempore de sue plenitudine potestatis, tunc in illis rigorem justitie mansuetudine temperans et, quod negant jura, de gratia benignitatis indulgens.
Sane petitio carissimi in Christo filii nostri Philippi, regis Francie illustris, patris tui, fili Philippe, nuper nobis pro vobis exhibita continebat quod, ex diversis causis et considerationibus plurimis, expedire multipliciter dinoscatur ut proles ipsius regis et quondam Othonis, comitis Burgundie, patris tui, filia Johanna, reducatur ad strictioris et indissolubilis vinculi unitatem, desideratis admodum ad invicem matrimonialiter copulari; sed quia obsistentibus vobis tertio ex parte inclite recordationis Johanne, regine Francie, uxoris dicti regis, matris tue, di[lec]te Philippe, et quarto ex parte regis predicti consanguinitatis gradibus quibus vobis ad invicem attinetis, seu publice honestatis justitia, si qua subsit, ex eo videlicet si forsan, sicut aliqui falso dicuntur asserere, inter dilectum filium nobilem virum Ludovicum, primogenitum dicti regis, fratrem tuum, Philippe predicte, ac te, Johanna, sponsalia contracta fuerunt, id non potest absque dispensatione Sedis apostolice provenire, fuit nobis humiliter supplicatum ut providere super hoc de oportune dispensationis beneficio misericorditer dignaremur.
Nos igitur causas et considerationes hujusmodi benignius attendentes, et considerantes quod vos a stipite traxistis originem Deo et Ecclesie Romane devoto et laudabilium ac strenuorum meritorum claritate fulgenti, firma quoque ducti fiducia [quod] per hujusmodi matrimonium, si fiat, multa bona, utilitates et comoda hinc et inde poterunt provenire, votis ipsius regis, et vestris super hoc benigne providimus annuendum.
Quare prefati regis et vestris supplicationibus inclinati, vobiscum, ut impedimentis predictis vel aliquo eorundem nequaquam obstantibus, matrimonium invicem licite contrahere ac in eo remanere libere valeatis, auctoritate apostolica, de speciali gratia dispensamus.
Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre dispensationis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum.
Datum apud Vignandraldum, VII idus januarii, pontificatus nostri anno secundo ».
Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmationis, dispensationis, voluntatis et declarationis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum.
Datum Avinioni, XV kalendas decembris, pontificatus nostri anno quarto. -
?
Informations
Acte
Antonin
Bourquin
(CIHAM (UMR 5648)), dans
APOSCRIPTA database
APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 192522 (aposcripta-40339), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/aposcripta/notice/192522 (mise à jour : 26/04/2024).