Général
-
Alexandre III (1159-1181)
-
L'abbé du monastère Saint-Gilles Ermengaud et ses frères
-
IIII nonas julii, anno XX°
-
-
Latran
-
Lettre, général (avant 1198)
-
[Original] E. FRANCE, Nîmes, Archives départementales, H 785, n. 25 (auj. 26). Original sur parchemin en bon étata [inventaire en ligne].
-
[Copie moderne] F. FRANCE, Bibliothèque nationale, Paris, Collection de Languedoc, XLI, f. 102r.
-
Ici reprise de l'abbé Goiffon, Bullaire de l’abbaye de Saint-Gilles, Nîmes : P. Jouve, 1882, LXXI, p. 93-95 [en ligne].
-
Philippe Jaffé, Regesta pontificum Romanorum, 2 vol., Leipzig, 1885-1888, II, n. 13451 [en ligne].
-
Bulle d'Alexandre III datée de Latran, confirmant les privilèges et acquisitions de l'abbaye, la déclarant exempte de toute autorité épiscopale et lui donnant juridiction sur les églises de la ville et sur tous les clercs et laïques.
-
Alexander episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Ermengaudo, abbati monasterii sancti Egidii ejusque fratribus tam presentibus quam futuris regulariter instituendis, in perpetuum.
Cum omnibus ecclesiis et personis ecclesiasticis debitores ex apostolice Sedis auctoritate ac benevolentia existamus, illis tamen attentius providere nos convenit et eas a pravorum hominum incursibus defensando arctiori debemus caritate diligere quas beato Petro et sancte Romane Ecclesie non est dubium specialius adherere.
Vestris igitur rationabilibus postulationibus annuentes omnem libertatem seu immunitalem vobis ac vestro cenobio per antecessorum nostrorum privilegia contributam presentis privilegii pagina roboramus. Statuentes ut universa que monasterium concessione pontificum, liberalitate principum, oblatione fldelium, seu aliis justis modis possidet, sive in futurum, largiente Domino, poterit adipisci quieta semper tibi tuisque successoribus et illibata permaneant. Statuimus etiam ut nulli omnino archiepiscopo vel episcopo liceat super idem cenobium, vel abbatem, sive monachos Domino servientes manum excommunicationis aut interdictionis extendere. Sed tam vos quam monasterium cum villa quieti semper ac liberi ab omni episcopali exactione vel gravamine per omnipotentis Dei gratiam maneatis. Monachos vero et presbyteros seu ecclesiasticos qui in vestris obedientiis commorantur, pro delictis suis a quibuslibet laicis capi, verberari aut ad redemptiones cogi penitus prohibemus. Obeunte vero te, nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astucia seu violentia preponatur, nisi quem fratres ejusdem monasterii communi consensu vel fratrum pars consilii sanioris, secundum Deum et beati Benedicti regulam de vestro collegio providerint eligendum.
Sane illam Tolosani comitis nobilis memorie Raimundi abdicationem auctoritate Sedis apostolice confirmamus. Si quidem comes ipse honores omnes ad beatum Egidium pertinentes, tam in valle Flaviana, quam in extrinsecis quidquid juste vel injuste videbatur detinere, omnes rectas sive pravas consuetudines quas ipsius antecessores aut ipse habuerat, ob honorem Dei et beati Egidii reverentiam apud Nemausense concilium in manu predecessoris nostri beate memorie Urbani pape, jurans Odiloni abbati et ejus fratribus dicitur reliquisse et se atque universos successores suos, si forte hoc donum irritum facere temptarent, quod ad se erat dampnatione ac maledictione mulctavit, atque a prefato autecessore nostro excommunicationis inde sententiam dari fecit.
Ad hec adjicientes pro ampliore beati Egidii veneratione statuimus ut infra terminos a nostris predecessoribus constitutos nemo prorsus aut super ipsam beati Egidii villam depredationem vel assultum facere, aut graviorem cuilibet persone inferre audeat lesionem.
Preterea paci et tranquilitati Ecclesie vestre paterna sollicitudine providere volentes, auctoritate quam super omnes ecclesias in villa sancti Egidii existentes, scilicet instituendi et destituendi, necnon etiam interdicendi et a clericis obedientiam accipiendi, et tam clerum quam populum ligandi atque solvendi, sicut a quadraginta annis usque nunc habuistis, et in presenti habere noscimini, presenti privilegio concedimus et confirmamus ; prohibentes ne quis vos super hoc temere molestare audeat, aut hanc auctoritalem aliquatenus usurpare. Nulli ergo omnino hominum fas sit sepe dictum cenobium temere perturbare aut ejus possessiones aufferre vel ablatas retinere, minuere, seu aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione, substentatione concessa sunt usibus omnibus profutura, salva nimirum apostolice Sedis auctoritate.
Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum digna satisfactione correxerit, potestatis, honorisque sui dignitate careat, reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ullioni subjaceat.
Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax Domini Jesu Christi, quatinus et hic fructum bone act:onis percipiant et apud districtum judicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Amen. Amen.
[Scs. Petrus, scs. Paulus. - Alexander pp. III.- Domine, demonstra michi vias tuas]b.
Ego, Alexander, catholice Eccle. eps. - Bene Valetec.
Datum Laterani, per manum Alberti sancte Romane Ecclesie presbyteri cardinalis et cancellarii, IIII nonas julii, indictione XII, Incarnationis dominice anno M° C° LXX° VIIII°, pontificatus vero dni Alexandri papa III, anno XX°. -
(a) Au dos se trouve cette mention hoc privilegium legitur annuatim in majori festo Sancte Egidii et privilegium Eugenii cum eo.
-
(b) Ce que nous mettons entre crochets est l'inscription du sceau pontifical avec sa devise circulaire.
-
(c) Suivent ici les signatures de 18 cardinaux ou évêques la plupart italiens.
Informations
Acte
Laurent
Vallière
(CIHAM (UMR 5648)), dans
APOSCRIPTA database
APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 27725 (aposcripta-4308), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/aposcripta/notice/27725 (mise à jour : 17/05/2024).