Général
-
Honorius IV (1285-1287)
-
Le cardinal-prêtre de Sainte-Cécile Jean, légat du Siège apostolique
-
Kalendas februarii, anno primo
-
-
Rome, Saint-Pierre
-
Mandement (littere cum filo canapis)
-
[Registre de la chancellerie apostolique] Reg. Vat. Honorii IV, an. 1, ep. 263, fol. 72b. — Bibl. Phillipps in Cheltenham, ms. 876, fol. 26, ubi praecedit : Universis presentes litteras inspecturis cancellarius Parisiensis salutem in Domino. Noveritis nos litteras domini pape inferius annotatas vidisse in hec verba : « Honorius », etc. In fine legitur : « Transcriptum hujusmodi litterarum fieri fecimus sub sigillo nostro anno Domini milles. CC° nonagesimo, die jovis post Natale Domini ». In Cod. Vat. Reg. 406, fol. 75, occurrit tantummodo initium litterarum Honorii. — Prou, Les Registres d’Honorius IV, n° 267.
-
Ici reprise de Henri Denifle, Émile Châtelain, Chartularium Universitatis Parisiensis. I. Ab anno MCC usque ad annum MCCLXXXVI, Paris : Delalain, 1889, n. 528, p. 639 [en ligne].
-
?
-
?
-
Litterae Honorii IV ad Johannem apost. sedis legatum, quibus decisiones Martini IV et suas circa processum Universitatis Parisiensis contra cancellarium Parisiensem notas facit.
-
Dilecto filio J. tit. Sancte Cecilie presbitero cardinali apostolice Sedis legato.
Quasi ortus irriguus arboribus sublimibus et fructiferis consitus Parisiense studium viros producens scientia fructuosos, vita et moribus eminentes, et sicut fons cujus aque non deficiunt sed exhuberanter emanant doctrine salutaris undique fluenta diffundens, quanto ab olim talium productione utili et emanatione uberi orthodossam fidem roborans sanctam catholicam munivit ecclesiam contra insidias et impetus latenter obrepentium, vel patenter ascendentium ex adverso, tanto culture diligentioris est cura colendum, ut domesticis seditionibus quo familiarioribus eo procul dubio efficatioribus ad nocendum purgetur intrinsecus et velut extrinsecus apostolici favoris muro circumdatum ejusque directoria provisione munitum in statu pacifico et tranquillo ipsius remedio perseverabiliter statuatur. Ad quod illud etiam nos specialiter afficit quod olim, dum nos minor status haberet, in ejusdem studii laribus obversati de illius dulcedine libamina grata libavimus per plures annos secus decursus sedentes ipsius. Sane sicut asseritur dudum inter quondam magistrum Philippum de Thoriaco Parisiensem cancellarium ex parte una, et Universitatem Parisiensem ex altera super certis articulis genus dissensionis materia suscitata[1], cum dictus cancellarius et dilectus filius magister Johannes de Malignes, procurator ejusdem Universitatis, propter hoc ad sedem apostolicam accessissent, idem cancellarius constitutus in presentia fe. re. Martini pape predecessoris nostri, dicto procuratore presente, proposuit quod prefata Universitas propriis finibus non contenta inter alia et diversa gravamina que ab illa inferebantur eidem, ipsum, licet Universitatis predicte capud existeret[2], nec in eum potestatem haberet, sicut nec inferior in superiorem, nec etiam par in parem, per bedellos servientes suos ad congregationes Universitatis ejusdem sub pena suspensionis lectionum pro sua faciebat voluntate citari.
Et quia dictus cancellarius sic citatus noluerat sicut nec debuerat ad easdem congregationes accedere, ipsum de facto, cum de jure non posset, a suis lectionibus et disputationibus Universitas predicta suspendit, et nichilominus eum ac etiam omnes de ipsa Universitate, qui lectiones, disputationes vel predicationes audirent illius, vel ab ipso legendi licentiam peterent, ab ejusdem Universitatis consortio et communione magistrorum ejus presumptuosa temeritate privavit, faciendo districtius inhiberi ne scolares Parisienses coram eo vel ejus officiali presumerent quomodolibet litigare, immo, quod gravius videbatur, .. rector Universitatis ipsius passim causas audiebat et lites faciendo coram se per bedellos suos personas quascunque vocari, cogendo etiam respondere vocatas, licet cause hujusmodi sive lites ad ipsius cancellarii forum spectent, quodque tunc dicta Universitas quampluribus scolaribus in medicina et decretis regendi licentiam non sine multa temeritate duxerant concedendam, quamquam hujusmodi licentiam concedere ad eundem cancellarium pertineret. Prefatus vero magister Johannes ex adverso respondit, quod cancellarium ipsum in nullo Universitas memorata gravabat, immo potius ipsa gravabatur in pluribus ab eodem, nonnullis postmodum articulis eidem predecessori tam a cancellario quam procuratore[3] prefatis exhibitis, qui predicta hinc inde gravamina exprimebant. Dictus igitur predecessor diligenter, sicut dicebat, attendens quod hujusmodi citatio attemptabatur contra Parisiensis ecclesie ac ipsius cancellarii libertatem et etiam laudabilem consuetudinem anteactis temporibus observatam, cum Parisienses cancellarii qui fuerant pro tempore ad congregationes hujusmodi reverenter et suppliciter consueverint evocari, notam[4] fieri mandavit, per quam districtius inhibebat ne citatio hujusmodi extunc fieri deberet, volens omnino ut idem cancellarius et successores ipsius ad easdem congregationes absque sequela pene cujuslibet[5] cum reverentia et precibus vocarentur. Predictam insuper regendi licentiam ab eadem, ut predicitur, Universitate concessam penitus revocabat ; illos qui eam recipere presumpserant decernens ob exempli perniciem nec pro licentiatis neque pro magistris haberi ; et rigorem debitum circa illos de misericordia temperando benigne concedebat quod per eundem cancellarium juxta consuetam formam licentiari valerent, si eos idem cancellarius inveniret ydoneos et expedire videret. Si vero licentiati hujusmodi hoc nollent forsitan acceptare, ipsos reddebat prorsus inhabiles ad predicta. Mandabat etiam illos, qui hujusmodi dare licentiam et talium tenere principia presumpserunt, ac eos, qui quendam baccalarium licentiatum per cancellarium supradictum in non modicam cancellarii ejusdem injuriam licentiam ab eisdem iterato recipere coegerunt[6], per eos quos ad id deliberaverat deputare, prout ipsi consideratis diligenter culpis illorum honori ejusdem cancellarii ac paci et tranquillitati predicte Universitatis viderent expedire, puniri[7]. Alios preterea supradictos processus contra eundem cancellarium per Universitatem, rectores, et bedellos prefatos habitos annullabat, irritabat, cassabat et nullos, cassos, et irritos nuntiabat, utpote in dicti cancellarii juris injuriam attemptantes. Et nichilominus injungebat predictis taliter deputandis ut Parisius vel ad locum alium competentem illi vicinum, ad quem partes accedere et in quo morari secure valerent, se personaliter conferentes partes suas juxta datam eis a Domino gratiam, ut cooperante illo qui pacis est auctor omnis quiesceret in hac parte turbatio, discordia quelibet sopiretur, sollerter interponere procurarent, alioquin inspectis eisdem articulis diligenter quos eis dictus predecessor sub bulla sua inclusos transmittere intendebat et inquisito sollicite de facto et facti circumstantiis universis, ordinarent et statuerent super hoc auctoritate ipsius predecessoris quod secundum Deum et justitiam pro bono pacifico et tranquillo statu prefati studii expedire viderent. Per hoc autem apostolicis privilegiis si qua sunt utrique parti et ecclesie Parisiensi concessa non intendebat dictus predecessor in aliquo derogare, sed ea omnino voluit manere in suo robore firmitatis. Et quanquam de premissis nota hujusmodi eadem omnia et singula manifestius exprimens, prout in ea perspeximus contineri, de ipsius fuerit predecessoris mandato concepta, dicto tamen cancellario interim viam universe carnis ingresso[8], idem predecessor prosecutioni processus hujusmodi supersedit substitutionem expectans novi cancellarii ut dicebat. Sicque inter moras eodem predecessore morte prevento[9], nota eadem ad bullam vel ad grossam eventibus retardata hujusmodi non pervenit[10]. Nobis itaque prout Domino placuit post ejusdem predecessoris obitum ad apicem summi apostolatus assumptis, dilectus filius magister Nicolaus de Nonancuria, memorato cancellario in cancellarie dicte Parisiensis ecclesie officio substitutus, nostram presentiam adiens et exponens humiliter universa discrimina, que per hujusmodi excessus Universitatis ejusdem Parisiensi studio et in ipsius impedimento universali ecclesie per consequens ingeruntur, supplicavit instanter super hiis per apostolice Sedis providentiam oportunum remedium adhiberi.
Nos autem, ad hoc apostolice sollicitudinis studia convertentes, cum fratribus nostris communicato consilio, quia nobis ad presens via judicialis vel alterius indaginis pro dicta Universitate nemine comparente, prout tantum requirit negotium, non occurrit, discretioni tue, de qua plenam in Domino fiduciam obtinemus, per apostolica scripta mandamus quatinus traditas tibi virtutes a Domino prudenter exercens, per te si comode vacare poteris vel per alium seu alios, quorum circumspecta industria et experta probitas maturitate conspicua, fidelitate clara et scientia litterarum aliisque virtutibus circumfulta tante prosecutioni conveniat, inter Universitatem et magistrum Nicolaum predictos viam grate concordie prosequaris, et si forte hujusmodi concordia infra quatuor menses post receptionem presentium inter eos provenire non poterit, universitatem et magistrum Nicolaum prefatos ex parte nostra peremptorie citare procures, ut infra duorum mensium spatium post citationem hujusmodi per se vel per procuratores ydoneos compareant coram nobis, super hiis ordinationem vel mandatum aliud seu provisionem aut quamlibet dispositionem aliam recepturi ac facturi alias super hiis quod justitia suadebit. Et quanto per hoc universali ecclesie utiliores fructus proventuros percepimus, tanto circa premissa studiosius cogitantes ordinamus de ipsorum fratrum consilio quod dictus magister Nicolaus suique successores cancellarii qui pro tempore fuerint ad dicte Universitatis congregationes cum pene comminatione vel quavis adjectione aliquatenus non vocentur, sed cum reverentia invitentur et precibus juxta consuetudinem supradictam, et quod dicta Universitas nullum processum attemptet contra cancellarium eundem, nullasque licentias regendi concedat. Et dictus cancellarius ac successores ipsius ecclesie Parisiensis cancellarii sua jurisdictione suoque officio utantur libere prout consuetum est hactenus, donec in hac parte per sedem eandem aliud ordinatum extiterit vel provisum. Nos enim si secus attemptatum extiterit, processus et licentias hujusmodi exnunc irritos decernimus et inanes. Intendimus quoque quod per premissa vel eorum aliquod privilegiis partium vel Parisiensis ecclesie nullum prejudicium generetur, sed nichilominus privilegia ipsa in sua remaneant firmitate. Diem vero citationis et formam et quicquid inde duxeris faciendum nobis per tuas litteras harum seriem continentes fideliter intimare procures.
Datum Rome, apud Sanctam Sabinam, kalendas februarii, anno primo. -
1. ?
-
2. ?
-
3. ?
-
1. Cf. supra n° 515. — 2. Cf. ibid. p. 618. — 3. Procuratoris articuli continentur in documento n° 515. — 4. I. e. litteras minutas. Cf. supra n° 516. — 5. Praecipue suspensionis lectionum. Cf. supra n° 515, p. 620. — 6. Utique Ferrandum, fratrem regis Aragonum, de quo supra n° 503 et p. 617. — 7. Cf. de hoc supra n° 516. — 8. Vide supra n° 516. — 9. An. 1285, Martii 28. — 10. I. e. decisiones papae exstabant tantum in litteris minutis, non in authenticis bullatis.
Informations
Acte
aposcripta
admin
(IRHT), dans
APOSCRIPTA database
APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 164566 (aposcripta-17000), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/aposcripta/notice/164566 (mise à jour : 17/04/2022).