[1]

Anno Nativitatis Christi millesimo ducentesimo nonagesimo quarto, domino Philippo, rege Francorum regnante, tercioque nonas martii, noverint universi presentes pariter et futuri quod receptis per discretum virum magistrum Bernardum Bedocii, bajulum domini regis in Narbohesio, quibusdam patentibus litteris in papiro scriptis nobilis viri domini Simonis Briseteste, militis, domini regis, senescalli Carcassone et Biteriis, sigillo ejusdem in dorso sigillatis, ut prima facie apparebat, quarum tenor inferius est insertus, dictus bajulus ante horam meridiei volens adimplere mandatum in ipsis litteris contentam, auctoritate earundem litterarum fecit vocari ad se consules burgi Narbone, scilicet Guillelmum de Olargiis, Jacobum Boneti, Petrum Bedocii, Joannem Arnaldi, Raymundum Fabri de Villaficha et Berengarium Cathalani. Quibus vocatis et in ejusdem bajuli presentia constitutis predictus bajuluslegit et romana lingua exposuit eisdem ipsas litteras, et ipsis litteris lectis et expositis, dictus bajulus predictos consules requisivit ut prestarent sibi sacramentum super contentis in litteris eisdem et eisdem consulibus injunxit, et ex parte domini regis, quod ea que in ipsis litteris continentur debeant adimplere et quod eidem certum respondeant et ad plenum ipsum certificent de premissis, offerens idem bajulus se paratum predictos consules instruere et informare plene in premissis si per eos in aliquo fuerit dubitatum, et copiam ipsarum litterarum eis concedere statim, et sine aliqua dilatione.

Tenor vero ipsarum litterarum de quibus superius habetur mentie talis est : Simon Briseteste, miles domini regis, senescallus Carcassone et Biterris, dilecto suo magistro B. Bedocii, bajulo domini regis in Narbonesio ; salutem et dilectionem. Mandamus vobis firmiter et districte precipiendo quatinus, visis presentibus, sine omni more dispendio, vocetis ad vos bajulos et consules de Narbona, et per sacramenta eorundem, et sub pena corporum et bonorum, si invenirentur postmodum in sua certificatione veritatem non dixisse, plenam certitudinem habeatis, quot focci sunt in dicta villa de Narbona, et focorum numerum scribatis in uno registro, et eidem ex parte domini regis injungatis, ut pro singulis focis communitas ipsius ville solvat apud Carcassonam peremptorie et precise, 6 s.t., arbitrio proborum juratorum in eadem villa dividendos, seu talliandos, receptoribus domini regis in senescallia Carcassone, dominica ante Ramos Palmarum. Quod nisi fecerint, ex tunc omnia bona et averia eorum capiatis et pignoretis pro solvenda summa predicta. Hominem vero vel mulierem focum facientem non haben--tem in bonis valorem 50 s.t. pro foco non intendimus computari et quod breve tempus solutionis predicte, ne in eundo et redeundo tempus labatur, et gentes vexentur bajulos ipsos, et consules et alios juratos, ut predictum est, de predictis omnibus sic plene instruatis et informetis, ut, sine alia dilatione et assignatione diei certum vobis respondeant, et ad plenum vos certificent de premissis taliter, ne, cum diligenter postea indagabitur vel inquiretur, veritas de eisdem per nos, vel quos ad hoc duxerimus destinandos, inveniantur errasse in aliquo vel veritatem quoquomodo non dixisse, sic diligenter et sollicite in premissis vos habentes, ut nulla negligentia vel defectus contra vos valeat reperiri, et premissa omnia scribi per manum publicam faciatis, et in uno registro poni seriatim, et per ordinem quod nobis apud Carcassonam, completo negotio, et sine more dispendio transmittatis. Datum Carcassone quarto nonas marcii, anno Domini millesimo ducentesimo nonagesimo tercio.

Quibus litteris expositis et predictis omnibus sic peractis, predicti consules dixerunt se super predictis velle deliberare et deliberatione habita in vesperis respondere, et idem bajulus, tradens copiam litterarum predictarum consulibus eisdem seu eorum nuncio, horam vesperarum concessit eisdem ad respondendum super premissis. Acta fuerunt hec Narbone, in presentia et testimonio magistri Joannis Martini, magistri Bernardi Barravi, jurisperitorum, Bernardi Amorosii, burgensis, Bernardi Rasoris, Berengarii de Quadraginta, mercatorum, Bernardi Fromatgada, Guillelmi Pelegrini, Raymundi Bedocii, clericorum, Bernardi Esclua, magistri Berengaruu lombardi, Arnaudi Juliani, Raimundi de Codaleto, Bernardi de Moiano, sutoris, Petri Lombardi, Petri de Vallesio, sartoris, Johannis Textoris, Raymundi Astre, munderii, Bernardi de Ca-lavo, sutoris, Berengarii Furnerii, pessonerii, Joannis Catalani, mercerii, Joannis Corregii, clerici, Poncii Scurerii et Helie Vasconis, civium Narbone.

Qua hora, scilicet in vesperis, predicti consules comparuerunt et redierunt ad presentiam bajuli supradicti. Et tunc idem bajulus requisivit consules supradictos, et eisdem ex parte domini regis et domini senescalli predictorum injunxit et obtulit prout supra. Et predicti consules, salvis omnibus suis exceptionibus deffensionibus, et salvis suis omnibus juribus, usibus et libertatibus, a quibus recedere verbo vel facto non intendunt, ut dicunt, imo in omnibus et singulis casibus pro repetitis et pro protestatis haberi volunt, dicunt et offerunt se paratos prestare sacramentum superius per dictum bajulum requisitum, salvo etiam et protestato quod non intendunt nec volunt, ut dicunt, in se recipere periculum, seu pericula contenta in littera domini senescalli nec etiam alicui servituti seu servitutibus, qua vel quibus subjugari seu submitti valeant acquiescere, nec universitatem eorum aliquatenus obligare potissime cum de his que in dicta littera continentur, quoad numerum focorum, veritatem seu noticiam habeant, prout dicunt.

Et prefatus bajulus, incontinenti, rejectis omnino per eum et non admissis protestationibus per dictos consules superius factis, requisivit eosdem consules iterum et iterum et eisdem injunxit et obtulit prout supra. Et predicti consules persistentes, ut dixerunt, in suis protestationibus sub forma contenta in dictis litteris ipsum sacramentum prestiterunt bajulo supradicto. Dixerunt tamen quod, quia impossibile eis videtur ut sine inquisitione et numeratione focorum certum valeant respondere eidem de numero focorum in communitate burgi predicti, hinc ad diem sabbati proximam post Carniprivium vetus.

Quo prestito sacramento idem bajulus, rejectis per eum protestationibus consulum predictorum, injunxit eisdem ex parte domini regis et domini senescalli predictorum, sub sacramento, et pena corporum et bonorum suorum, que sibi certum respondeant, et ad plenum ipsum certificent super contentis in litteris supradictis et quod solvant quantitates in predictis litteris expressatas, juxta formam et tenorem dictarum litterarum domini senescalli, et prout in ipsis litteris continetur.

Ad hec fuerunt testes et presentes Bonetus Contastini, Bernardus Amorosii, burgenses, Bernardus de Podio, apothecarius, Petrus Gontelini, Petrus de Fulano, Joannes Folquini, Bernardus Cogumbierii, mercatores, Petrus Arnaldi, argenterius, Raymundus Andorra, Petrus de Villaficha, Nicolaus Odini, Helias Vasconis, cibes Narbone et Guillelmus Recordi, notarius Narbone.

Postque, anno quo supra in principio hujus instrumenti, septimo idus martii, Petrus Bedocii et Raymundus Fabri de Villaficha, duo ex consulibus su--pradictis presentaverunt magistro Bernardo Bedocii, bajulo supradicto, quasdam patentes alias litteras nobilis viri domini senescalli predicti, quarum tenor sequitur sub his verbis :

Simon Briseteste, miles domini regis, senescallus Carcassone et Biterris, dilecto suo magistro Bernardo Bedocii, bajulo domini regis in Narbonesio, salutem et dilectionem. Ad majorem habendam certitudinem, et ne consulibus Burgi Narbone aliquid possit in numeratione focorum detractionis impingi, volumus et vobis mandamus quatinus si per eos fueritis requisitus, una cum eis descriptionem focorum, non computatis pauperibus, arbitrio vestro et vestrorum consulum juxta traditam vobis formam visibiliter faciatis, vel per aliquos alios fidedignos, nomine vestro, celeritate qua convenit fieri faciatis, ita quod ea facta quam citius fieri poterit bono modo secundum numerum focorum quem invenerites vel ipsi vobis dixerit suo juramento, si vos vocare noluerint, vel non potuerint summam financie 6 s. computatis pro foco, injungatis eisdem sicut vobis per nostras litteras datum est in mandatis.

Datum Carcassone secundo nonas marcii, anno Domini millesimo ducentesimo nonagesimo tertio. Reddite litteras.

Quibus litteris presentatis et per dictum bajulum intellectis, predicti duo consules prefatum bajulum vocaverunt et eundem requisiverunt ex parte domini senescalli, quod eos sequatur et una cum eis descriptionem focorum burgi Narbone faciat, vel fieri faciat per aliquos fidedignos. Ad que dictus bajulus respondit, dicens se paratum eosdem consules sequi, et ire cum eis ad descriptionem foccorum faciendam secundum formam litterarum predictarum. Et, prout in eisdem continetur, enumeratis et questis foccis civitatis Narbone, quos jam incepit querere, et numerare. His fuerunt testes magister Joannes Martini, jurisperitus, Guillelmus Recordi, notarius Narbone , Guillelmus Fabri et Petrus Amandi, mercatores Narbone.

Quo facto, anno quo supra in principio ejus instrumenti, decimo septimo kalendas aprilis, questis focis in burgo Narbone, et facta descriptione eorum per Guillelmum de Olargiis, Jacobum Boneti, Petrum Bedocii, Joannem Arnaudi, Raimundum Fabri de Villaficha et Berengarium Catalani, consules burgi Narbone predictos, simul cum bajulo supradicto, adhibitis secum quibusdam probis juratis ejusdem burgi, scilicet Bernardo Amorosii, Guillelmo Hualardi, Raymundo de Parasano, Perpiniano Portas et Petro Arnaudi, argenterio Burgi predicti, et quibusdam aliis juratis de qualibet carraria, seu insula Burgi Narbone, vicinis ac agnoscentibus, ut dicebant, valorem bonorum cujuslibet hominis, seu mulieris in descriptione contentorum, predicti consules, enumeratis per eos foccis in ipsa descriptione contentis suo juramento asseruerunt et dicto bajulo responderunt 2016 foccos esse in Burgo Narbone in communitate, et tallia eorundem, pauperibus non habentibus in bonis valorem 50 s.t. minime computatis et exceptis clericis conjugatis, qui numerum faciunt, prout dicunt, 26 focorum ; item et clericis beneficiatis qui numerum faciunt, prout dicunt, 54 focorum ; item et clericis non beneficiatis et sine uxoribus, qui numerum faciunt, prout dicunt, 21 focorum, qui clerici non sunt de eorum communitate, nec eis talliabiles, nec potestatem habent eos talliandi, compellendi, seu etiam pignorandi, prout dicunt, protestantes predicti consules quod, si super descriptione et numeratione focorum, facta per eos, presente dicto bajulo, invenirentur seu reperiri possent se errasse seu veritatem quoquomodo eis celatam fuisse, quod ipsi quam cito eis revelabitur, vel ad eorum noticiam pervenerit, parati sunt et se offerunt revelare, ac notificare predicto domino senescallo, vel bajulo supra dicto, et ipsos, vel eorum alterum vertificare ad plenum de eisdem. Et, facta relatione et responsione predictis, incontinenti predictus bajulus injunxit prefatis consulibus sub sacramento, et pena corporum et bonorum suorum ut pro singulis foccis ipsi, nomine communitatis burgi predicti solvant apud Carcassonam peremtorie et precise 6 s.t. receptoribus domini regis in senescallia Carcassone, dominica ante Ramos Palmarum, secundum et prout continetur in litteris predicti domini senescalli, et quod si erraverint, vel veritatem celaverint, seu quoquo modo non dixerint, quod illud revelent hinc ad dictam diem predicto domino senescallo, seu bajulo supradicto, sub pena predicta.

Et predicti consules dixerunt et protestati fuerunt quod ipsi, non in--tendebant nec volebant periculum solutionis hujusmodi foccorum in se recipere. Offerunt tamen se fore paratos procurare vel facere procurari viribus quibus poterunt quod dicta solutio predicta die fiat et etiam compleatur. Et nichilominus per dictum bajulum fuit injunctum eisdem consulibus, prout supra.

Acta fuerunt hec in presentia et testimonio Guillelmi Boneti, berengarii Arnaldi et Joannis Drudonis, burgensium, Raymundi de Rosaleriis, Guillelmi de Mosio, Petri Amandi, Berengarii de Cabanellis Guillelmi Porcelli, mercatorum, Petri Guiraudi Blanchi, Joannis Guitardi, Bernardi Vincentii, Guillelmi Rasii, paratorum, Petri Arnaldi argenterii, Raymundi Rasoris, Bertrandi de Ecclesia, Perpiniani Portas et magistri Johannis Martini, jurisperiti, et Guillelmi Recordi, notarii Narbone, et Petri de Prata, notarii Narbone publici, qui premissis omnibus, ut predicuntur, presens interfuit et requisitus per dictos bajulum et consules notam hujus carte recepit, vice ejus ego Raymundus Poncii clericus hec scripsi. Et ego idem Petrus de Prata, notarius Narbone publicus, subscribo.

Extrait collaionne d'une copie en parchemin trouvee aux archives de l'hostel de ville de Narbonne ... Alby le sixiesme fevrier mil sex cens soixante neuf.