[1]

Transcriptum cujusdam instrumenti sub sigillo Jordani de Insula confecti super situatione quorumdam reddituum G. de Nogareto [militi] d. regis facta et per regem confirmata.

Ph. Dei gratia Franc. rex notum facimus universis presentibus et futuris nos vidisse et diligenter inspexi fecisse quoddam instrumentum publicum sigillo dilecti et fidelis nostri Bertrandi Jordani de Insula, militis nostri, senescalli tunc Bellicadri et Nemausi, cum ea que in dicto instrumento continentur gesta fuerunt sigillatum, cujus instrumenti tenor sequitur in hec verba :

Anno Domini M^o CCC^o sexto, indictione IIII^a et decima octava die maii, regnante serenissimi principe d. Philippo, Dei gratia Francorum rege, noverint universi presentes pariter et futuri quod cum ex parte nobilis viris d. Guillelmi de Nogareto, militis prefati d. regis, d. Calvimontis, presentata fuisset quedam patens littera predicti d.n. regis ejus sigillo magno pendenti cereo sigillata, nobili et potenti viro d. Bertrando Jordani de Insula, militi dicti d. n. regis, senescallo Bellicadri et Nemausi, cujus quidem littere tenor dinoscitur esse talis :

Ph. Dei gratia Franc. rex senescallo Bellicadri salutem. Cum nos pro 300 libratis terre annui redditus quas assidere debebamus ex causa donationis dilecto et fideli Guillelmo de Nogareto, militi nostro, ejus heredibus et successoribus, assederimus eidem militi ad hereditatem perpetuam villam de Massillanicis cum ejus territorio et districtu, ea etiam omnia que habebamus in territorio seu tenemento vocato de Portubus, mero imperio territorii ipsius de Portubus et superioritate feudi aliorum dominorum seu parcionariorum territorii ipsius de Portubus dumtaxat exceptis, retinuissemus tamen quod si premissa plus valerent dicto redditu, dictus miles id nobis refunderet, aut si minus, quod nos sibi redditum hujusmodi in locis accommodis deberemus supplere, cum insuper ex causa alterius donationis deberemus eidem Guillelmo assidere 500 l. annui redditus ad hereditatem perpetuam et ex ea causa in perpetuum assignaverimus dicto Guillelmo castrum et totam vicariam Calvimontis cum omnibus villis, locis, cum justitia, homagiis, feudis, redditibus, juribus et pertinentiis suis, ita quod si dictum castrum et ejus vicaria plus valebant predicto redditu, idem miles nobis refunderet, si vero minus, nos sibi illud in locis accomodis deberemus supplere aut sibi totam assisiam 500 l. terre alibi assignare si nobis placeret possemus prout premissa in nostris aliis litteris inde confectis plenius continentur, informationemque fieri fecerimus de valore omnium predictorum locorum et rerum per quam repertum est quod quelibet assisia ex predictis defecit in redditum valore et extimatione, pro quibus per nos fuerant dicto militi assignate, ita quod inter ambas assisias ipsas debemus supplere militi supradicto 263 l. 18 s. 9 d. et ob. annui et perpetui redditus, mandamus vobis quatenus in locis sibi accommodis nobisque minus dampnosis dictas 263 l. 18 s. 9 d. et ob. annui et perpetui redditus predicto militi assideatis et tradatis. Actum Lugduni die tercia januarii anno Domini M^o CCC^o quinto.

Prelibatus d. senescallus volens exequi mandatum regium supradictum facta cum probis viris patrie rerum ipsarum habentibus noticiam diligenti informatione, vocatis magistro Hugone de Porta et magistro Matheo de Mancina, procuratoribus d. regis in senescallia predicta et aliis evocandis super locis, rebus et juribus [v^o] infrascriptis prefati d. n. regis tam per venerabiles viros d. Radulphum de Curtibus Jumellis, judicem majorem senescallie Bellicadri, et d. Petrum Johannis, legum doctorem, advocatum regium quam insuper per ipsos mag. Hugonem de Porta et mag. Matheum de Mancina, procuratores regios in dicta senescallia, prout dicti d. senescallus, judex, advocatus et procuratores asseruerunt et dixerunt coram me notario et testibus infrascriptis, assedit et tradidit auctoritate dicti mandati regii, ex causa predicta, magistro Guillelmo Bonafailla, procuratori ipsius d. Guillelmi de Nogareto, presenti et recipienti nomine ipsius d. Guillelmi et ad opus ipsius et heredum et successorum suorum, loca, juridictiones, redditus, bona et res infrascriptas quas et que habet predictus d. n. rex, ut asseruit idem d. senescallus in locis infrascriptis. Primo

Primo videlicet merum et mixtum imperium juridictionem altam et bassam mansi de Tarmarleto, territorii et tenementi ipsius, quod mansum est dicti d. Guillelmi, cum uno obolo aureo censuali seu 6 s. tur. censualibus pro dicto ob. quem dictus d. rex habebat super dictum mansum pro 10 l.t. annui et perpetui redditus.

Item feodum cum homagiis, juribus et pertinenciis ipsius feodi quod tenent alii dom. de Portubus a dicto d.n. rege pro 6 l.t. redditus.

Item merum imperium et omnimodam juridictionem altam et bassam ville de Mandolio et Beate Marie de Herignano, ipsaque loca cum toto territorio et mandamento ipsorum, ubi sunt 86 foci, pro 12 l. 18 s.t. redditus.

Item 12 l. 10 t. quos d. rex percipit singulis annis ab hominibus dicte ville de Mandolio pro tallia.

Item 29 s. 6 d. et pougesiam quos d. rex percipit in censibus denariorum annis singulis a quibusdam hominibus dicte ville pro certis terris seu possessionibus quas tenebant in emphiteosim a dicto d. rege.

Item villam de Redessano cum territorio et tenemento ipsius, merum imperium et omnimodam juridictionem, altam et bassam quam d. rex habet in ea, ubi sunt 25 foci, pro 75 s.t. annui et perpetui redditus, scilicet 3 s. pro igne.

Item 50 s. quos d. rex percipit annis singulis ab hominibus dicti loci pro tallia.

Item 53 s. 11 d.t. et pogesiam quos d. rex percipit censuales pro certis possessionibus a quibusdam hominibus dicte ville ... redd.

Item locum de Coloses et territorium et tenementum ipsius, merum imperium, juridictionem omnimodam altam et bassam quam habet d. rex in ipso loco de Coloses et ejus territorio in quo est tantum ecclesia, excepto banno quod suum dicunt esse dom. de Margaritis, pro 15 s.t. redditus.

Item 12 d. 18 d. et ob. quos percipit d. rex censuales pro quibusdam possessionibus sitis in tenemento dicti loci annui et perpetui redditus.

Item merum imperium, juridictionem omnimodam altam et bassam ville de Bolhameis cum territorio et tenemento ipsius ville ubi sunt 15 ignes, pro 45 s.t., scilicet 3 s. pro igne, licet consules Nemausi dicant se habere duos partes banni tantum in ipso tenemento.

Item 73 s. 4 d. quos d. rex percipit censuales, computatis 5 quartis ordei et 2 caponibus censualibus, super quibusdam possessionibus1 sitis in tenemento dicti loci, computatis in istis censibus denariorum 20 s. quos facit m. Bernardus Orsoni censuales pro quibusdam terris sibi datis ad accapitum sitis in tenemento predicto.

Item 50 sextariatas terre proprias d. regis in decimaria de Mandolio.

Item 55 sextariatas terre que tenentur ad tascam a d. rege in eadem decimaria de Mandolio.

Item 32 sextariatas terre que tenentur ad mediam tascam in eadem decimaria [fol. 9] de Mandolio a d. rege.

Item in decimaria de Rodessano circa 40 sext. terre proprias d. regis.

Item 142 sext. terre que tenentur ad tascam in eadem decimaria de Rodessano a d. rege.

Item in decimaria de Bolhanicis et de Garons circa 1000 sext. terre d. regis.

Item in eadem decimaria circa 15 sext. terre que tenentur ad mediam tascam a d. rege.

Et fuerunt estimate dicte terre supradicte, cum non deferant fructus, nisi de tribus in tres, quatuor vel plures annos, quandoque plus et quandoque minus 340 sext. bladi communis. Et valet sext. bone monete annui et perpetui redditus 2 s. et 8 d. Summa 45 l. 6 s. 8 d.

Item merum imperium et omnimodam juridictionem altam et bassam ville de Rodessano cum territorio et tenemento ipsius, exceptis duabus partibus banni quas dicunt se habere consules Nemausi, in qua villa sunt 12 foci cum ecclesia Sancti Martini de Quarto, pro 36 s., computando 3 s. pro quolibet igne.

Item 3 s. 6 d. quos d. rex percipit ibi censuales.

Item merum imperium et omnimodam juridictionem altam et bassam ville de Polvereriis, territorio et tenemento ipsius ville in qua sunt 4 foci in quibus homines morantur et 8 in quibus nullus moratur, et fuerunt estimati 12 s., scilicet 4 foci in quibus homines morantur et alii non fuerunt estimati. Consules tamen Nemausi dicunt se habere duas partes in dicto banno.

Item 2 s. 5 d.t. censuales quos percipit d. rex in quibusdam terris et possessionibus ibidem sitis.

Item merum imperium et omnimodam juridictionem altam et bassam territorii et tenementi de Brona in quo est mansus d. Petri de Aramone, militis, et mansus Bertrandi Sabanni et Guillelmi Calvisso, excepta medietate banni que pertinet, ut ipse asserit, ad d. Petrum de Aramone, dicti tenementi de Brena pro 10 l. annui et perpetui redditus, licet non valent tantum, sed ex eo quia d. Petrus de Aramone tantum volebat dare in juridictione predicta.

Item merum imperium et omnimodam juridictionem altam et bassam ville de Cayssanicis cum territorio et tenemento ipsius in qua sunt 25 ignes, excepto banno, et de juridictione referunt vassali questionem et fuit estimata dicta juridictio 75 s.t., computando 3 s. pro igne.

Item sunt ibidem 3 nobiles qui non morantur ibidem, qui cum m. Guillelmo Codol. fratribusque suis tenent in feudum banna et alia que ibi habent a d. rege et faciunt pro hiis decem albergas militum que fuerunt estimate 30 s., scilicet 3 s. pro alberga.

Item fuit estimatum primum laudimium quod haberetur de feodo si venderetur 20 s. annui redditus.

Item merum imperium et omnimodam juridictionem altam et bassam cujusdam tenementi vocati Venranegues ubi est tantum quedam ecclesia, ipsumque tenementum pro 15 s.t. annui redditus, exceptis duabus partibus banni que pertinent, ut ipsi dicunt, ad consules Nemausi.

Item 3 s. et 9 d. quos percipit censuales d. rex in tenemento predicto.

Item merum imperium et omnimodam juridictionem altam et bassam ville de Merinhanicis cum territorio et tenemento ville ipsius, in qua sunt 5 foci, pro 15 s.t. annui redditus.

Item merum imperium etc locorum de Agarna et de Luco cum etc, ubi sunt 6 foci pro 8 l.t. annui redditus, licet non tantum valerent, quia tantum reperiebatur ab aliis.

Item merum imperium etc ville de Orianicis in qua sunt 50 foci, pro 7 l. 10 s.t. annui et perpetui redditus, scilicet 3 s. pro igne.

Item usaticum ceparum seu reddituum quem percipit d. rex in ortis dicti loci [v^o] pro 25 s. redditus.

Item merum imperium etc, excepto banno, ville de Pondra et Sancti Pancracii2 in quibus sunt 15 ignes, pro 45 s. redditus, computando 3 s. pro igne.

Item 5 albergas militum quas ibidem habet d. rex pro 15 s.t. annui et perpetui redditus.

Item 7 l. 15 s. t. id.

Item 7 l. 15 s.t. censuales quos ibidem percipit d. rex a quibusdam personis pro quibusdam possessionibus.

Item merum imperium, superioritatem et juridictionem altam solum ville de Parinhancis et de Vaqueriis in qua sunt 40 foci, pro 4 l.t., computando 2 s.t. solum pro igne. Minor juridictio pertinet ad Bertrandum de Capreriis qui facit questionem de majori.

Item Bertrandus de Capreriis tenet a d. rege feodum quicquid habet in parrochia de Parinhanicis et de Vaqueriis et, si venderetur, d. rex haberet terciam precii de laudimiis et fuit estimatum primum laudimium 500 l.t. bone monete de quibus haberentur 25 l. annui redditus, et pro dictis 25 l.t. annui redditus fuit sibi traditum et assisum dictum feudum.

Item 9 albergas militum quas fecit dictus Bertrandus pro dicto feudo, pro 27 s.

Item 5 tur. argenti veteres censuales quos facit censuales m. Bertrandus de Lexis pro quodam nemore, pro 5 s. et 5 d.t. annui redditus.

Item 15 sextariatas terre tascabilis pro 5 sextariis bladi communis annis singulis pro 15 s. annui et perpetui redditus.

Item villam de Sauseto cum mero imperio etc ubi sunt 50 ignes, et tenementum de Calvitio, merum imperium et altam justiciam ville de Domessanicis et ejus territorii, ubi sunt 40 foci.

Item 6 s. et 3 d.t. censuales quos d. rex percipit tam super pacuis loci de Sauseto quam ab Alberto de Salino et quibusdam aliis et quiquid d. rex in dictis villis de Calvitio et tenementis dictarum villarum, excepto nemore de Arbosserio et exceptis 30 s. censualibus quos faciunt d. regi quidam nobiles dicti loci pro equo armato, videlicet pro 33 l. 18 s.t. annui et perpetui redditus, licet tamen non valerent estimatione communi, sed quia tantum reperiebatur de Alberto de Salino et a d. Berengario de Montepesato.

Item nemus de Arbosserio predictum pro 30 s.t. annui et perpetui redditus.

Item merum imperium etc territorii et tenementi Fescarum ipsumque tenementum pro 100 s. annui et perpetui redditus.

Item 15 albergas militum quas faciunt certi homines d. regi annis singulis pro terris sitis in dicto tenemento Fescarum, pro 45 s.t., id.

Item merum imperium, superioritatem et altam juridictionem castri seu ville Sancte Agate, ubi sunt 73 foci, pro 7 l. 6 s.t., scilicet 2 s. pro igne. Inferior juridictio est d. Guillelmi Caslarii.

Item 50 albergas militum quas faciunt homines dicti loci pro 7 l. 10 s.t. annui et perp. redditus.

Item 2 sextaria ordei censualia que faciunt quidam homines Sancte Agathe.

Item feodum Podii Narcesii quod tenet a d. rege d. Guillelmus Caslarii, pro 40 s.t.

Item merum imperium et omnimodam juridictionem tenementi dicti Podii Narcesii pro 40 s.t.

Premissa igitur omnia et singula cum omnibus juribus et pertinentiis suis et cum omnibus juribus et rebus quibuslibet ad d. regem pertinentibus modo quolibet in villis, territoriis, tenementis et rebus predictis, juribus et pertinenciis eorundem et quicquid d. rex habet vel habere potest seu debet quomodolibet in eisdem dictus d. senescallus assedit pro quantitatibus [fol. 10] redditus supradictis et deliberavit predicto procuratori dicti d. Guillelmi et per eum ipsi d. Guillelmo de Nogareto ex causa predicta, dans et concedens dicto d. Guillelmo et ejus gentibus liberam potestatem apprehendi corporalem possessionem vel quasi omnium premissorum et exercendi omnia jura predicta et eis utendi, constituens dictum d. regem interim, nomine ipsius d. Guillelmi, possidere vel quasi premissa quousque dictus d. Guillelmus per se vel alios corporaliter apprehenditur eorum possessionem vel quasi, prout melius potest intelligi ad utilitatem ipsius d. Guillelmi, salvis et d. regi retentis ressorto et superioritate omnium premissorum supra dictum d. Guillelmum et successores suos et homagio pro eisdem, salvo etiam dicto d. Guillelmo ut quod sibi deest de assisia supradicta in locis competentibus suppleatur juxta suprascriptarum litterarum regiarum continentiam et tenorem.

Acta fuerunt hec apud Sanctum Saturninum de Portu, ibidem presentibus et existentibus testibus predictis, d. R. de Curtibus Jumellis, judice majore senescallie Bellicadri, d. Petro Johanni legum doctore, advocato regio, m. Hugone de Porta et m. Matheo de Mancina, procuratoribus regiis, senescallie Bellicadri, d. Johanne Audoardi, judice Uzetici, Guillelmo Lamberti, domicello, Jacobo de Argantico et Raimundo Revelli de Sumidrio, Guillelmo Giberti de Lunello, Bernardo Coyssareli de Calvitione et m. Bernardo Orsoni de Nemauso ; notario regio de cujus notis non cancellatis ego Hugo de Taissoneriis, notarius regius de auctoritate regia suprascripta omnia et singula fideliter extraxi et scripsi. Et ego Bernardus Orsoni, notarius regius predictus prescripta cum nota seu imbreviatura quam inde feci mandato dicti d. senescalli et ad requisitionem dicti m. Guillelmi Bonafailha, procuratoris prefati d. Guillelmi de Nogareto correxi et hic me subscripsi et signo meo signavi. Et in testimonium premissorum nos, Bertrandus Jordani de Insula, miles d. n. Franc. regis, senescallus Bellicadri et Nemausi, huic publico instrumento sigillum nostrum duximus apponendum.

Nos igitur premissa omnia et singula in dicto instrumento ac etiam in litteris nostris de quibus in eo fit mentio contenta laudamus, concedimus ac in perpetuum confirmamus dicto Guillelmo de Nogareto, militi nostro, ejusque successoribus habenda, tenenda ad in perpetuum possidenda per eum, heredes et successores suos, ad fidem et homagium nobis per dictum militem prestitum et per eum et ejus successores nobis et nostris successoribus prestandum cum incrementis omnibus que dicto militi vel ejus successoribus ex rebus ipsis vel ex provisione eorum vel alio quoquo modo provenerunt seu provenire poterunt in futurum, nec volumus quod futuris temporibus eis ex parte nostre successorumve nostrorum quod dicte res seu alique ex eis in dicto instrumento contente seu etiam in litteris nostris de quibus fit mentio in instrumento predicto plus valeant in estimatione redditus quam sit estimatio valoris seu redditus pro quibus sunt tradite militi supradicto questio possit fieri vel referri, salvo in aliis jure nostro et in omnibus alieno. Quod ut perpetue robur obtineat firmitatis, presentibus litteris nostrum fecimus apponi sigillum. Actum Parisius anno Domini M^o CCC^o nono, mense februarii.