Description
-
Martin V (1417-1431)
-
Pour mémoire future de la chose
-
XII kalendas septembris, anno nono
-
-
Genazzano
-
Titre, général (littere gratiose, cum filo serico)
-
[Autre copie médiévale] F. FRANCE, Paris, Archives nationales, X 1a 8604, fol. 86. Copie du XVe s. Mentions hors teneur : B. de Montepoliciano. Gratis de mandato domini nostri Pape. Johannes Famuli.
-
[Registre de la chancellerie apostolique] R. CITÉ DU VATICAN, Archivio segreto Vaticano, Registra Vaticana 355, fol. 296.
-
Noël Valois, Histoire de la Pragmatique Sanction de Bourges sous Charles VII, Paris : A. Picard et fils, 1906, n. 22, p. 38-42 [en ligne], d’après F et R.
-
Bulle de Martin V maintenant, par exception, et à la demande de Charles VII, vingt-cinq ecclésiastiques en possession de bénéfices à eux octroyés par des collateurs ordinaires.
-
Martinus, episcopus, servus servorum Dei, ad futuram rei memoriam.
Merita carissimi filii nostri Caroli, regis Francorum illustris, quibus ipse, more carissimorum regum Francie, progenitorum suorum, in nostro et apostolice Sedis conspectu clarere dinnoscitur, nos inducunt ut in hiis per que, sublatis de medio litigiis et contentionibus ingentibus inter personas ecclesiasticas sui regni et Dalphinatus Viennensis, illorum statui et tranquilitati consulitur, quantum cum Deo possimus, favorabiliter annuamus.
Hodie siquidem, ad tranquilitatem et pacem personarum ecclesiasticarum regni et Dalphinatus predictorum paternaliter intendentes, et cupientes litibus, discordiis et scandalis que inter easdem personas super ecclesiis, monasteriis, prioratibus, dignitatibus et aliis beneficiis ecclesiasticis in regno et Dalphinatu predictis consistentibus, presertim occasione quarumdam ordinationum regiarum, oriebantur paternis studiis obviare, inter cetera statuimus et ordinavimus quod electiones, confirmationes, provisiones et alie dispositiones quecumque et quarumcumque ecclesiarum cathedralium etiam metropolitanarum, necnon monasteriorum quorum electionis negotium, pro parte electorum, sive per appellacionem, fuit ad Sedem apostolicam introductum aut devolutum, et auctoritate nostra provisum, insuper prioratuum, dignitatum, personatuum, administracionum, officiorum, canonicatuum et prebendarum et aliorum quorumcumque beneficiorum ecclesiasticorum secularium vel regularium que a tempore publicacionis ordinacionum predictarum et ante diem date presentium, apud dictam Sedem, in Romana curia, vel infra duas dietas ab eadem curia non remotas, per obitum vel renuntiacionem, preterea per obitum quorumcumque sancte Romane Ecclesie cardinalium atque legatorum et nunciorum nostrorum sive dicte Sedis, eorum legacione vel nunciacione durante, necnon familiarium et officiariorum nostrorum et ipsius Sedis, usque in certum numerum tunc expressum, aut etiam per munus consecracionis archiepiscopis vel episcopis in dicta curia vel extra eam impensum, vacaverint, et beneficiorum et aliorum premissorum litigiosorum super quibus ante publicacionem dictarum ordinacionum regiarum illis lites mote fuerint, vel etiam post, dummodo vacaverint ante publicacionem supradictam, atque beneficiorum auctoritate apostolica collatorum que illi quibus eadem auctoritate provisum fuit, quomodocumque vacaverint, per sex menses pacifice possederunt ; insuper quod si qui, auctoritate apostolica in hujusmodi monasteriis, dignitatibus et beneficiis predictis jus auctoritate ordinaria pretendentes habere, super hiis pro se tres diffinitivas sentencias conformes in petitorio, vel duas quarum ultima, aut unam que in rem transiverit judicatam, altera tamen parte se legitime deffendente, et non per Audienciam contradictarum obtinuerit, provisiones et dispositiones hujusmodi, et etiam mandata 'apostolica de providendo de illis facta suum plenum et liberum sortiretur effectum ; cetererorum autem monasteriorum, prioratuum, dignitatum, personatuum, administracionum, officiorum, canonicatuum et prebendarum et aliorum quorumcumque beneficiorum ecclesiasticorum que in eisdem regno et Dalphinatu dicto durante tempore vacaverint, ordinariorum et aliorum ad quos ipsorum beneficiorum tunc vacancium confirmacio, collacio, provisio, presentacio seu quevis alia disposicio de jure vel consuetudine pertinebat, confirmaciones, collaciones, provisiones et presentaciones et alie quevis disposiciones firme et rate essent, illorumque possessores pacifici et quieti permanerent, certis per nos circa premissa modificacionibus et restrictionibus adjectis, prout in aliis nostris litteris desuper confectis plenius continetur.
Cum autem post premissa pro parte dicti regis, per ejus solemnes ambaxiatores ad nos destinatos precipue pro hujusmodi extinguendis litibus ac sedandis scandalis et discordiis que inter personas easdem in futurum per amplius poterunt suboriri, et habentes super hoc ab eodem rege speciale mandatum, nobis fuit humiliter supplicatum ut de prioratibus, dignitatibus, personatibus, administracionibus, officiis, canonicatibus et prebendis ac aliis beneficiis, etiam si prioratus conventuales ac dignitates in cathedralibus aliis metropolitanis post pontificales majores, vel in collegiatis ecclesiis principales fuerint, et ad dignitates, personatus, administraciones vel officia hujusmodi consueverunt qui per electionem assumi, eisque cura immineat animarum, quorum provisiones et disposiciones apostolicas, ut prefertur, ratas et firmas volumus permanere, quinquaginta personas, quas idem rex duceret nominandas, et totidem beneficia vel prioratus, dignitates aut personatus hujusmodi, scilicet dignitatum et beneficiorum auctoritate ordinaria possessores excipere, et sue serenitati concedere quod dicte persone per eum nominande et per nos excipiende beneficia et dignitates hujusmodi retinere valeant, ac provisiones de illis auctoritate ordinaria eis factas confirmare de speciali gracia dignaremur : nos igitur, attendentes preclaram dicti regis devotionem et fidem quam ad nos et Romanam gerit Ecclesiam, volentesque propterea ipsum prosequi speciali gratia et favore, hujusmodi supplicacionibus inclinati, a prefata nostra ordinacione de collacionibus et provisionibus auctoritate apostolica factis ratis et firmis, ut premittitur, permansuris, viginti quinque personas dumtaxat, per eumdem regem nominandas, et totidem beneficia, etiam si dignitates aut personatus fuerint, dummodo in predicta curia per renunciacionem non vacaverint, aut in eis ante publicacionem regiarum ordinationum predictarum non fuerit alteri in re jus quesitum, pro singulis videlicet personis eisdem singula beneficia hujusmodi excipimus, et exceptas et excepta esse volumus per presentes ; de quibus viginti quinque beneficiis quatuor dumtaxat esse possint aut sint de illis qui apud Sedem predictam alias quam per renunciacionem dicto durante tempore vacaverunt; cetera viginti unum de aliis beneficiis, ut premittitur, aliter reservatis; que persone singule singula hujusmodi beneficia sibi ordinaria auctoritate collata, premissa ordinacione nostra ac apostolica disposicione, ceterisque contrariis nequaquam obstantibus, libere et licite valeant retinere. Quas quidem collaciones et provisiones ipsis viginti quinque personis eadem auctoritate ordinaria factas ex nunc prout ex tunc auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus, supplentes omnes alios defectus, preterquam natalium, symonie, etatis citra duos annos, homicidii, constitucionis Execrabilis1, excommunicacionis in personam illius dumtaxat cui collatum fuit beneficium ab homine late, et in partibus excommunicali publicate sententie Si qui forsan intervenerint in premissis.
Volumus insuper quod, pro tribus per dictum Regem nominandis ex dictis viginti quinque personis, canonicatus et prebenda ac dignitas in una et eadem ecclesia, et qui simul per unam et eandem personam vacaverunt, pro uno dumtaxat beneficio computentur ; quodque, si qui ex dictis viginti quinque plura beneficia, etiam si dignitates et personatus fuerint, in quibus apostolica disposicio hujusmodi secundum predictas nostras ordinaciones rata alias manere debet, obtineant, unum ex illis eligant quod maluerint retinere.
Et ex dictis viginti quinque personis prefati ambaxiatores ex nunc, nomine dicti regis, dilectos filios Petrum de Molendino2, Guillelmum le Tur3, consiliarios, Theobaldum de Luce4, secretarium dicti regis, Guillelmum Piquardi, Johannem de Gyeyo, etiam secretarium, Maturinum Gerardi, Guillelmum Hocde, Johannem de Alneto, etiam secretarium dicti regis, Alanum Boerum, secretarium carissime in Christo filie nostre Marie, regine Francorum illustris, Johannem Jouvenel juniorem5 et Johannem de Vailly, filium primi presidentis regii Parlamenti Pictavensis, ad undecim singula beneficia quorum ipsi singuli possessores existant, specialiter nominaverunt. Reliquos autem, et etiam tres ex illis pro quibus Rex voluerit canonicatum et prebendam cum dignitate vel personatu pro unico beneficio computari, atque electionem alterius beneficiorum quod retinere maluerint, ut prefertur, ne persone alie quibus per hoc sit prejudicium diu manere habeant sub incerto, prefatus rex nominare, nosque de talibus per eum nominatis personis et electis beneficiis infra festum Nativitatis Domini nostri Jhesu Christi proxime secuturum, per ejus litteras certifficare teneatur : alioquin, dicto festo elapso, ipse relique persone pro non nominatis habeantur ex tunc, ac presentes lettere, quo ad ipsas non nominatas dumtaxat, nullius sint roboris vel momenti.
Nulli ergo omnino hominum...
Datum Genezani, Penestrine diocesis, XII° kalendas septembris, pontificatus nostri anno nono. -
1. Extravagantes de Jean XXII, tit. III.
-
2. Pierre du Moulin, qui devint par la suite archevêque de Toulouse.
-
3. Guillaume le Tur, d'abord avocat du roi, puis conseiller au Parlement, plus tard, en 1440, évêque de Châlons-sur-Marne.
-
4. Thibaut de Lucé, secrétaire du roi, par la suite évêque de Maguelonne, puis de Maillezais.
-
5. Jean Jouvenel des Ursins, l'historien de Charles VI, plus tard évêque de Laon et archevêque de Reims.
Informations
Document
Laurent
Vallière
(CIHAM (UMR 5648)), dans
APOSCRIPTA database
APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 26815 (aposcripta-3700), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/en/aposcripta/notice/26815 (mise à jour : 23/05/2020).