« bullarium-franciscanum-1013 »

ALEXANDER &c.

Universis Magistris, & Scholaribus Parisien. Salutem, & Apostolicam Benedictionem.

Quasi lignum vitæ in paradiso Dei, & quasi lucerna fulgoris in domo Domini est in Sancta Ecclesia Parisien. studii disciplina. Hæc quippe velut fœcunda eruditionis parens ad irrigandum sterilem Orbis faciem, fluvios de fontibus sapientiæ salutaris cum impetu foras mittens ubique terrarum Dei lætificat civitatem; & in refrigerium animarum flagrantium siti justitiæ aquas doctrinæ dividit publice in plateis. Ibi nimirum ordinatus est per providentiam Conditoris ad opus, ada custodiam Doctorum ordo præcipuus, ut ad vitæ fructum ratio nobilis creaturæ deducat affectum; ne in gustum mortis vetita veteris præcautionis illecebra seducatur. Ibi humanum genus originalis ignorantiæ cœcitate deforme, per cognitionem veri luminis, quam scientia pietatis assequitur, reddita visionis specie reformatur. Ibi præcipue dat Dominus sponsæ suæ os, & sapientiam, ac linguam mysticis eloquiis eruditam; cui resistere nequit omnis adversitas improborum. Ut igitur consortii vestri communicabile, ac commune omnibus bonum omni pacis custodia servare curemus; & favorabilibus patrociniis communire; ne in commune publicæ salutis exitium, illud æmula caritatis, & unionis invida Satanæ labefactare possit astutia; instructa quippe modis innumerabilibus ad nocendum in Nobis, quos licet indignos cunctis mortalibus Dei dignatio superintendere voluit, de supremo fastigio domus suæ præcipua sollicitudinis vigilantia excitatur; & cor nostrum urit curæ stimulus specialis. Olim saneb, sicut accepimus, cum quibusdam Scholaribus universitatis vestræ Collegis fuissent a vigilibus Civitatis Parisiensis atroces injuriæ irrogatæ; uno illorum occiso, reliquis graviter vulneratis, & in carcerem, & in vincula conjectis; demum vos, quibus, ut dicitur, fel. record. Gregorius Papa c Prædecessor noster indulsit; ut si vobis, vel alicui vestrum injuria, vel excessus inferatur enormis, utpote mortis, vel mutilationis membri cujusquam; nisi, congrua monitione præmissa, infra quindecim dies fuerit satisfactum, licitum sit vobis usque ad satisfactionem condignam suspendere lectionesd; attendentes, quod licet iidem Scholares, quos sacrilega carceravit injuria, ut asseritur, vobis fuissent in crastino redditi semivivi; justitiæ tamen executio in injuriarum hujusmodi præsumptores videbatur ultra debitum prorogari, scholas a lectionibus suspendistis. Verum cum nec sic justitiæ debitum proveniret; vos tantæ enormitatis articulo suggerente, de communi consilio ad dictas injurias secundum Deum, & justitiam, quantum vobis foret licitum, si Judicis tepesceret officium, prosequendas; & ad quasdam ordinationes alias vos per obligationem roboratam juramentis adhibitis, ut dicitur, astrinxistis. Et quia super his dilecti filii Bonus-homo, & Eliase Prædicatorum Ordinis Fratres scholas regentes Parisius in Theologica facultate ex certis causis se ordinationibus, & obligationi hujusmodi subjicere noluerunt, ad Sedem Apostolicam appellando, eos beneficio societatis in magistralibus privavistis; ipsosque privatos publice nunciantes injunxistis districte, ut scholares lectiones eorum de cetero non audirent; ne ipsorum auditores a pœna, quam Universitas infligere talibus consuevit, se possent per ignorantiam excusare. Demum cum iidem Fratres super hoc ad dictæ Sedis præsidium confugissent, fel. rec. Innocentius Papa f prædecessor noster, audito, quod inter vos, & Cives, qui prædictas injurias irrogaverant, discordia per satisfactionem fuerat jam sopita, volens de medio vestrum submovere materiam controversiæ, & pacifice reformare mutuæ caritatis affectum, ipsos Fratres ad vestrum Collegium, & consortium restituit de gratia speciali, prohibitionem, seu mandatum factum scholaribus auditoribus eorumdem penitus revocando; ac dando vobis suis literisg in mandatis, ut prædictos Fratres sine difficultate, seu dilatione resumentes ad statum pristinum, & ad Collegium Magistrorum; & Universitatis consortium admittentes eos occasione præmissorum nullatenus vexaretis, Venerabilibus Fratribus nostris Silvanecten., & Ebroicen. Episcopish super hoc mandati Apostolici executoribus deputatis. At licet ad vos mandatum restitutionis, & revocationis hujusmodi pervenisse dicatur; ipsi tamen Fratres usque nunc adipisci efficax suæ restitutionis commodum, vobis quædam objicientibus, nequiverunt. Ceterum vos filii Magistri in Theologia Parisius tunc Regentes hæc statuta, deliberatione habita, edidistis, ut videlicet de cetero Religiosus aliquis non habens Collegium Parisius, & cui est a Jure publice docere prohibitum, ad societatem Magistrorum nullatenus admittatur; usque singula Religiosorum Collegia singulis Magistris actu Regentibus, & unica schola de cetero sint contenta. Ne quoque aliquis Baccalarius in Theologica facultate promoveatur ad Cathedram, nisi prius examinaverit semetipsum, saltem aliquos libros Theologiæ glosatos, & sententias in scholis alicujus Magistri actu legentis diligenter legendo. Quod si aliquis contra dictas ordinationes vestras venire præsumpserit, ei Societas vestra tam in principiis, quam in aliis subtraheretur omnino. Quicumque vero Baccalarius licentiatus fuerit, & huic ordinationi consensum præstare noluerit requisitus, eum statuistis excludi a consortio Magistrorum; & eidem tam in principiis, quam in aliis Societatem Magistralem penitus denegari; præmissis statutis Universitatis, ut dicitur, accedente consensu, reverentia tamen, & obedientia Sedis Apostolicæ, ac aliorum, quibus obedire tenemini, semper salva. Statuistis insuper, ne ullus Magister in quacumque facultate ad Collegium Magistrorum, vel consortium Universitatis eorum aliquatenus admittatur, nisi prius in plena Congregatione Magistrorum, vel saltem coram tribus Magistris suæ facultatis ad hoc specialiter deputatis juraverit statuta vestra licita, & honesta, & vobis expedientia se firmiter servaturum; secreta quoque, & consilia vestra post inhibitionem sibi factam a vobis fideliter celaturum; quodque obligationibus vestris licitis, & honestis, ac vobis expedientibus precipue ex tenore privilegiorum vestrorum vigorem cupientibus pacifice concorditer consentiet. Et ut hoc firmius servaretur, addidistis, ut nullus Magister principium alicujus Baccalarii tenere, vel ejus principio interesse præsumat; nisi prius ei constiterit, quod idem Baccalarius ad prædicta modo præhabito sit ligatus; nec idem Baccalarius, si alio modo inceperit, Magister aliquatenus a vobis habeatur. Statuistis præterea, ut si cessante studio Parisiensi ob causas consimiles, vel alias rationabiles, aliquis interim Baccalarius in aliqua facultate de novo solemniter incipere, vel aliquis eorum, qui prius legerunt, suas iterum resumere præsumpserit lectiones, ex tunc a consortio vestro in perpetuum, excludatur; nec Parisius, seu alibi, ubi studium transferri contigerit, inter Magistros, seu scholares aliquatenus admittatur; & pœna consimili scholaris, qui interim causa studii Parisius venire præsumpserit, puniretur; nisi transgressores prædicti præsumptionem suam ad arbitrium Universitatis vestræ curaverint emendare. Et hæc ordinastis, & statuistis sub pœna, quam infligere potestis, inviolabiliter observanda: Nihilominus recensentes excommunicationis sententiam, quæ in transgressores præmissos extitit, ut proponitur, promulgata, ab omnibus inviolabiliter observari; salvis in omnibus jure, ac libertate Canonicis Parisien., quantum ad omnia, in quibus, & per quæ a vestris ordinationibus, & statutis auctoritate Apostolica, seu quacumque alia sunt exempti. Porro dilectis filiis Priore Prædicatorum, & Guardiano Minorum Fratrum Parisiensiumi suam ad Sedem prædictam, refugium oppressorum, deferentibus quæstionem, quod vos occasione statutorum hujusmodi a vobis, eis exclusis, pro vestro libito editorum, ipsos & liberum, & quietum statum Magistrorum, & Fratrum eorumdem Ordinum Parisius studio insistentium, ac scholarium suorum indebite turbabatis; præfatus Innocentius nec expediens reputans, neque decens prædictis omnibus pressuras hujusmodi, vel molestias irrogari, vobis suis dedit literisj in mandatis, ut ab ipsorum quibuslibet novis molestiis, & inquietationibus, prædictis statutis nequaquam obstantibus desistentes nihil penitus usque ad Festum Assumptionis Beatæ Virginisk proxime tunc venturum in eorum, vel pristini status ipsorum præsumeretis præjudicium attentare. Et quoniam inter vos, & Fratres prædictos idem Innocentius omnem scandali, & discordiæ cupiebat materiam amputare, ut sub vinculo pacis pacificis scientiæ studiis vacaretis; supradictis Episcopis per sua scripta mandavitl, ut tam vos, quam Fratres eosdem ex parte sua peremptorie citare curarent; quod in præmisso Festo, nisi sub iis interim proveniret concordia, per Procuratores idoneos ad ipsius præsentiam veniretis, ut super præmissis, quod utile, salubre, & conveniens prospiceret, auctore Domino, ordinaret; nec permitterent iidem Episcopi, Fratres eosdem a vobis contra præmissa medio tempore molestari. Denique idem Prædecessor noster morte præventusm nihil potuit juxta pium conceptum animi sui super eodem negotio definire; sicque Nos habuit in hujusmodi solicitudinis cura, sicut & in ceteris Pastoralis angustiæ laboribus licet immeritos successores. Vestrum itaque sufficiens ad ordinationem suscipiendam habentes mandatum, & prædictorum Prioris, & Fratrum Procuratoribus, nec non & dilecto filio ... Magistro Ordinis Prædicatorumn, qui cum illis postulabat hoc ipsum, in nostra præsentia constitutis, præmissa omnia, & processus habitos diligenter inspeximus; quæcumque in auditorio nostro super his utrimque fuere proposita diligenter intelleximus; & tandem per viam pacis, quæ processus est gratiæ, ad dirimendum inter partes exortæ controversiæ scrupulos, Nos Domino dirigente aliqua ex præmissis ordinationibus, & statutis a vobis editis, ut salubrius maneant, & utilius commoditati proficiant generali, de Fratrum nostrorum consilio moderanda providimus; cetera vero, ne rigore districtionis unitatem communionis exasperent, resecanda.

Etenim circa id, quod statuere voluistis, ne ullus Religiosus nullum Parisius habens Collegium, & a jure publice docere prohibitus in Magistrorum Collegium ullatenus admittatur; & singula Religiosorum Collegia singulis Magistris actu regentibus, & unica schola de cetero sint contentao; consideranda Nobis ea diligenter occurrunt, quæ memoratus Gregorius circa statum scholarium & scholarum Parisien. statuisse dicitur observandap videlicet, quod quilibet Cancellarius Parisiensis deinceps creandus coram Episcopo, vel de ipsius mandato in Capitulo Parisien., vocatis ad hoc, & præsentibus pro Universitate scholarium duobus Magistris, in sua institutione jurabit, quod ad regimen Theologiæ, & Decretorum bona fide secundum conscientiam suam loco, & tempore secundum statum Civitatis, & honorem, ac honestatem facultatum ipsarum nonnisi dignis licentiam largietur; nec admittet indignos, personarum, & nationum acceptione submota. Ante vero quam quemquam licentiet infra tres menses a tempore petitæ licentiæ, tam ab omnibus Magistris Theologiæ in Civitate præsentibus, quam aliis viris honestis, & literatis, per quos veritas sciri possit de vita, scientia, & facundia, necnon proposito, & spe proficiendi, ac aliis, quæ sunt in talibus requirenda, diligenter inquirat; & inquisitione sic facta, quid deceat, & quid expediat, bona fide det, vel neget secundum conscientiam suam petenti licentiam postulatam. Magistri vero Theologiæ, & Decretorum, quando incipiunt legere, præstabunt publice juramentum, quod super præmissis fidele testimonium perhibebunt. Cancellarius quoque jurabit, quod consilia Magistrorum in malum eorum nullatenus revelabit; Parisien. Canonicis libertate, ac jure in incipiendo habitis, in sua manentibus firmitate. Cum ergo ex Constitutione hujusmodi liqueat manifeste, quæ in licentiando scholares ad scholarum regimen Cancellario sit facultas; & quanta sibi super hoc religio Fidei, & circumspectionis necessitas indicatur; videri potest acutius intuenti, auctoritati Constitutionis Apostolicæ, quæ statui scholarum, & scholarium providens certos Cancellarii officio terminos potestatis indulget, per Constitutionem vestram in propagandi studii dispendium derogari. Volumus itaque Cancellarii potestatem in Constitutione sæpefati Gregorii circa statum Parisien. studii declaratam nulla imminutione convelli.

Ipse tamen circa licentiandos hujusmodi tam de secularibus, quam de Regularibus non solum ea, quæ attendenda in Constitutione ipsius Gregorii exprimuntur, verum etiam statum, & necessitatem Ecclesiæ Generalis, & Populorum salutem diligenter attendat; & iis, quos suffragantibus meritis, & suadentibus circumstantiis viderit ad Magisterium promovendos, sic faveat, quod capacem sensum a natura sortiti ad profectum scientiæ, proposito studiosis Magistralis tituli præmio, provocentur; & ad gubernaculorum officia, quæ intra Sanctam Ecclesiam sæpius imminent personis idoneis dispensanda, suppetere possit virorum copia probatorum, præsertim in arte artium, quæ profecto est regimen animarum.

Ex eo autem, quod aliqua Secularium, vel Religiosorum Collegia de licentia Cancellarii plures meruerunt habere Magistros hactenus, aut Scholas; nolumus eis circa proprietatem, vel possessionem habendi hujusmodi jus in posterum provenisse; sicut iis, qui non plures, vel nullum hactenus habuisse noscuntur, nolumus ex hoc viam aliquam, vel plures habendi præcludi, si Cancellarius omnibus, quæ considerari debent, inspectis, alicujus, vel plurium licentiam eis viderit, prout sibi competit, concedendam.

Illud autem, quod de Baccallariis statuistis, ad Magistralem Theologicæ facultatis cathedram, nisi aliquos ejusdem facultatis libros glosatos, & sententias in Scholis alicujus Magistri actu Regentis legerint, nullatenus admittendis; sicut duximus temperandum, ut repelli tales non debeant, si ubicumque Parisius, dummodo in loco publico, & honesto, eos prædictos libros legisse potuerit: nec etiam hoc ipsum probationis experimentum exigi volumus circa illos, de quibus alias manifeste constiterit, quod ad Scholarum Regimen sint idonei comprobati.

Statutum vero, quod decrevistis, ne ullus Magister in facultate quacumque ad consortium Magistrorum, vel Collegium Universitatis aliquatenus admittatur, nisi prius in plena Congregatione Magistrorum, vel saltem coram tribus Magistris suæ facultatis ad hoc specialiter deputatis, præstito juramento, quod secreta, & consilia vestra post inhibitionem sibi factam a vobis bona fide celabit; alioquin pœnæ subjaceat in statuto hujusmodi constitutæ; hoc moderamine mitigamus, saluti animarum, & conscientiarum, ac famæ periculis præcaventes, ut si talibus ardua, & difficilia negotia ab Universitate commissa fuerint in secreto tenenda; illa sic teneantur bona fide celare, quod nemini ea in ejusdem Universitatis dispendium revelabunt; nisi forte talia essent, quæ non possent sine animarum periculo subticeri.

Denique super cessatione Scholarum, non obstante alia ordinatione, vel contraria Constitutione a vobis edita, eam formam dumtaxat observari volentes, quam præfatus Gregorius in Constitutione, quam super hoc edidit, noscitur tradidisse; quod videlicet si forte vobis hospitiorum subtrahatur taxatio; aut, quod absit, vobis, vel alicui vestrum injuria, vel excessus inferatur enormis, utpote mortis, vel membri mutilationis; nisi, congrua monitione præmissa, infra quindecim dies fuerit satisfactum, liceat vobis usque ad satisfactionem condignam suspendere lectiones: & si alicui vestrum indebite carcerari contigerit; fas sit vobis, nisi monitione præhabita cesset injuria; statim a lectione cessare; si tamen id videritis expedire.

Eidem formæ adjiciendo statuimus, ut cum pro aliqua ex causis in eadem Gregorii Constitutione contentis Universitas vestra lectiones duxerit suspendendas, omnes Magistri tam Regulares, quam Seculares ipsas suspendere teneantur, eas nisi cum Universitate minime resumpturi.

Sane si super observantia hujus statuti de lectionibus suspendendis, & ejus, quod præmittitur, videlicet de secretis Universitatis minime revelandis aliquam obligationem videritis deliberatione provida statuendam, qua tam præsentes Magistri, quam posteri ad ea explicite, ac specialiter astringantur; vobis, dummodo duæ partes Magistrorum singularum facultatum reliquarum, videlicet Canonistarum, Phisicorum, & etiam Artistarum suum super hoc voluerint præstare consensum; id faciendi liberam concedimus facultatem.

His itaque statutis, & ordinationibus secundum moderationem nostram robur inviolabilis observantiæ habituris; cetera pro pace vestra, suadente providentiæ consilio, resecamus; denunciantes, ne Magistri Regulares, vel Seculares ea servare teneantur ex debito præstiti juramenti, vel ad ea observanda in posterum sacramento ligentur, libertatibus Parisien. Ecclesiæ in omnibus, & per omnia semper salvis; & in aliis Universitatis vestræ privilegiis, Indulgentiis, & Immunitatibus in suo nihilominus robore duraturis.

Prædictos insuper Prædicatorum Ordinis Fratres Theologicæ facultatis Magistros ad Magistrorum consortium, ipsosque, ac Auditores eorum ad Universitatis Collegium de nostræ potestatis plenitudine restituentes omnino, & decernentes ad eadem consortium, & Collegium a vobis in dulcedinis ubere sine difficultate qualibet admittendos; omnes sententias privationis, seu separationis a consortio Universitatis, vel similibus, sive pœnas alias in eosdem Fratres, vel Scholarum præmissorum occasione prolatas, penitus revocamus: non obstantibus statutis quibuslibet juramento, pœna, sive obligatione, vel confirmatione qualibet roboratis, aut literis a Sede Apostolica impetratis, vel de cetero impetrandis, quæ præsenti ordinatione, ac providentiæ nostræ statuto plenam, & expressam non fecerint mentionemq. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostræ ordinationis, constitutionis, & revocationis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare præsumpserit &c.

Datum Neapoli xviii. Kalendas Maji, Pontificatus Nostri Anno Primor.