Description
-
Benoît XII (1334-1342)
-
Le cardinal-prêtre de Sainte-Praxède, Pierre, et le cardinal-diacre de Sainte-Marie in Aquiro, Bertrand, nonces du Siège apostolique
-
IX kalendas junii, anno tercio
-
-
Avignon
-
Mandement (littere cum filo canapis)
-
[Registre de la chancellerie apostolique] R. Reg. Vat. 123, n. 15 (Littere de curia).
-
G. Daumet, Benoît XII. Lettres secrètes et curiales (relatives à la France), n. 304.
-
Odorico Raynaldi, Annales ecclesiastici, VI p. 104.
-
Petro Gomecii de Barroso et Bertrando de Montefaventio cardinalibus mandat ut Philippo regi Franciae omnia facinora contra libertatem ecclesiasticam ab officialibus regiis commissa proponant, et ab ipso rege remedium opportunum adhiberi expostulent [Daumet].
-
Dilectis filiis Petro tituli Sancte Praxedis presbitero et Bertrando Sancte Marie in Aquiro diacono cardinalibus, apostolice Sedis nunciis.
Ad nostri apostolatus auditum multorum insinuatio clamosa perduxit, quod nonnulli officiales et ministri ac familiares carissimi in Christo filii nostri Philippi regis Francorum illustris eorum finibus non contenti, quibusdam ex fratribus nostris sancte romane Ecclesie cardinalibus et diversis aliis personis ecclesiasticis in dignitatibus et personatibus, ac aliis beneficiis ecclesiasticis que in regno canonice obtinere noscuntur, graves molestias inferunt et irrogant lesiones, et quam pluribus ex eis dictis beneficiis per violenciam spoliatis, iidem officiales, ministri et familiares per falsi suggestionem, nonnulla ex eis sibi et alia diversis aliis personis per dictum regem conferri contra justiciam procurarunt, multaque ipsi et quamplures nobiles dicti regni bona diversarum Ecclesiarum et personarum ecclesiasticarum detinent violenter, in personarum et Ecclesiarum ipsarum dispendium, occupata. Rex quoque prefatus, vacantibus cathedralibus Ecclesiis regni sui, in quibus regalia asserit se habere, beneficia ecclesiastica, eciam per romanum Pontificem vel per alias personas ecclesiasticas ad quas collacio pertinet eorumdem, ante vacacionem dictarum cathedralium Ecclesiarum collata, si ante hujusmodi vacacionem non fuerit eorum possessio apprehensa, et quod gravius est et omni contrarium racioni, beneficia eciam ex collacione eorum ad quos provisio fuerat longo tempore possessa pacifice, que similiter tempore regalie non vacarunt, si tamen de jure tempore regalie dicta beneficia obtinentes propter crimen vel aliam causam illis potuissent privari, quamvis nulla privacionis vel declaracionis sentencia super tali vacacione per judicem ecclesiasticum processisset, nititur conferre de facto, et possessione ipsorum absque aliquo judicio ecclesiastico spoliare, et destituere possessores, compellens eosdem ad dimittendum illa personis quibus de facto illa contulit per bonorum temporalium capcionem ; et si inter dictos possessores et eos quibus illa prefatus rex confert, controversia oriatur, ad se seu curiam suam nititur cognitionem trahere et super eis eciam judicare. In multis insuper Ecclesiis, in quibus predecessores regis ejusdem preteritarum vacacionum dictarum Ecclesiarum tempore usi non fuerunt beneficiorum ecclesiasticorum collacione, idem rex de novo collacionem beneficiorum tempore regalie sibi vendicare conatur, ut in Turonensi et in multis aliis regni Ecclesiis dicitur attentasse, quamvis predecessores ipsius, erga Deum et Ecclesias sinceritate fidei et devocionis integritate pollentes, nunquam talia vel similia, utpote juri divino et humano contraria et redundancia plurimum in oppressionem et conculcacionem ecclesiastice libertatis, attentasse noscuntur. Sensibus nostris ex eo multe turbacionis causa consurgit, quod cum de dignitatibus et beneficiis ecclesiasticis in regno et terris dicti regis auctoritate apostolica sufficientibus personis et dignis, sicut Sedes ipsa divino et humano jure licite potest et consuevit temporibus retroactis, provideri contingit, certis eis super hoc juxta morem quem Sedes ipsa servare in talibus consuevit, executoribus deputatis, nonnulli ex dictis officialibus et ministris, qui cum malefecerint gloriantur, licencie laxatis habenis, quamvis nullis in talibus attributa potestas vel jurisdictio sit eisdem, executoribus ipsis, eodem dissimulante rege, temerarie inhibere presumunt ne commisse ipsis hujusmodi ministerium execucionis exerceant, aut processus aliquos faciant super illis seu factos publicent vel faciant publicari, in excommunicacionum sentencias, quas ut plurimum executores hujusmodi graciarum in quoslibet impedientes quominus dicte gracie debitum sorciantur effectum proferunt, incidendo.
Et nichilominus rex prefatus, asserens prescripcionem sibi non currere, beneficium quod archiepiscopali vel episcopali Sede vacante, apostolica vel ordinaria, ipsum eodem rege tunc non conferente, auctoritate confertur, eciam si is cui hujusmodi beneficium collatum existit illud per plures annos possederit pacifice et quiete, alii confert ac si tunc archiepiscopatus vel episcopatus ipse vacaret.
Predicti autem officiales et ministri, premissis gravaminibus non contenti, cum citaciones super aliquibus negociis sive causis ad ecclesiasticum forum spectantibus in eodem regno auctoritate dicte Sedis eciam contra ecclesiasticas personas emanant, judicibus vel executoribus super negociis seu causis hujusmodi deputatis et subdelegatis ab eis, ne ad citaciones procedant easdem aut illas fieri quoquo modo permittant, vel aliquem extra dictum regnum earundem litterarum auctoritate conveniant, tabellionibus eciam ne super ipsi publica conficiant instrumenta, citatis eciam ne racione citacionum hujusmodi ad curiam ecclesiasticam accedant vel citacionibus eisdem pareant vel intendant, sub personarum et bonorum penis gravissimis contra statuta canonica, que in suos excommunicacionis sentencias proferunt contemptores, inhibere presumpcione temeraria non formidant ; et nichilominus ne delegati Sedis ejusdem, aut ordinarii memorati seu quicumque ecclesiastici viri de causis ad ecclesiasticum forum spectantibus, prout pertinet ad eosdem de consuetudine vel de jure, dicti officiales et ministri impediunt minus juste, et ne de cognicione hujusmodi se aliquatenus intromittant eis districtius interdicunt. Quos si contra interdictum hujusmodi, cui minime parere tenentur, eos venire contingat, bona eorum indebite capi faciunt, impediendo per hoc jurisdictionem ecclesiasticam manifeste quam deberent pro dicte Sedis reverencia promptis studiis defendere. Insuper autem officiales et ministri prefati, in casibus ubi custodia Ecclesiarum seu monasteriorum vel aliorum locorum ecclesiasticorum racione vacacionis vel alias teneatur per eos, domos, vivaria, stagna, nemora, porcos et feras ipsorum, molendina quoque et alia bona ad Ecclesias monasteria et loca predicta spectancia adeo damnose distrahunt, consumunt et destruunt quod non possunt per longi temporis spacium reparari. Nec adhuc dicti officiales, ministri, nobiles et gentes tantis contenti pressuris, easdem personas et Ecclesias diversis gravaminibus opprimunt, lacessunt injuriis, beneficiis ecclesiasticis et bonis aliis, juribus et jurisdictionibus propriis spoliant violenter, et alias se infestos reddentes eisdem multipliciter et molestos, violare, dicto dissimulante rege, conantur ecclesiasticam libertatem ; propter que dicti officiales et ministri, nobiles et gentes ac alii prestantes circa premissa auxilium, consilium et favorem divinam offensam incurrunt et penis noscuntur gravissimis subjacere. Cum itaque vos ad regnum Francie pro magnis et arduis negociis destinemus, discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus quatinus prefato regi diligenter exposito quod singularis ad personam suam nos urget affectio, specialis afficit caritas, ut in precavendo sibi non solum a noxiis sed eciam ab iis que saluti sue derogant et excellencie regalis honori non congruunt, nil persuasisse sufficiat, sed persuasis semper estimemus addendum, sibique per salubris suggestiones consilii solercius ostendentes quod quanto inclytum genus suum ab olim plenius fovit et exaltavit Ecclesiam et personas ecclesiasticas manutenere, ac illibatam servare studuit ecclesiasticam libertatem, tanto singularius in ipso ampliusque notatur si Ecclesias vel ecclesiasticas personas opprimi ac libertatem ecclesiasticam diminui et conculcari permittit; quodque per hoc non leve pondus adjicitur excellencie status tui, cum excessus sublimium personarum tanto damnabilior habeatur, quanto facilius quantoque periculosius derivatur in alios per exemplum, et ideo minus ab Ecclesia debet, minusque potest urgente consciencia tolerari, eundem regem quod officiales, ministros, familiares et nobiles ac gentes predictas a premissis per que Deus offenditur ulcionum, seu saluti detrahitur, honoris gloria maculatur, gravis nobis et dicte Sedi paratur offensa, pro divina et ipsius apostolice Sedis ac nostra reverencia cessare faciat et penitus abstinere, et ipse similiter cesset et abstineat ab eisdem ac in statum debitum revocet quidquid contra integritatem libertatis ejusdem in dicto regno noscitur attentatum, solerter inducere et efficaciter exhortari cum provida persuasionis instancia studeatis.
Datum Avinione, IX kalendas junii, anno tercio. -
Joëlle Rollo-Koster, « Episcopal and Papal Vacancies : A Long History of Violence », dans Ecclesia & Violentia: Violence against the Church and Violence within the Church in the Middle Ages, éd. Radosław Kotecki, Jacek Maciejewski, Newcastle upon Tyne : Cambridge Scholars Publishing, 2014, p. 54-71 [en ligne], à la p. 56.
-
n. c.
Informations
Document
aposcripta
admin
(CIHAM (UMR 5648)), dans
APOSCRIPTA database
APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 20343 (aposcripta-330), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/en/aposcripta/notice/20343 (mise à jour : 18/03/2023).