Général
-
Innocent III (1198-1216)
-
L'abbé du monastère Notre-Dame de Cîteaux Guy
-
III nonas maii, indictione secunda, M°C°XC°IX°, anno secundo
-
-
Latran
-
Privilège solennel
-
[Cartulaire] F. FRANCE, Dijon, Bibliothèque municipale, ms. 598, p. 126-133 (bullaire de l'abbaye de Cîteaux (Liber privilegiorum ordinis Cisterciensis)) [en ligne].
-
Werner Maleczek, d'après F.
-
Innocent III confirme et prend sous la protection du Saint-Siège les biens de l'abbaye de Cîteaux [APO].
-
Innocencius episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Guidoni abbati monasterii sancte Marie Cisterciensis eiusque fratribus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum.
Religiosam vitam eligentibus apostolicum convenit adesse presidium, ne forte cuiuslibet temeritatis incursus aut eo a proposito revocet aut robur, quod absit sacre religionis infringat: Eapropter dilecti in domino filii vestris iustis postulationibus clementer annuimus et prefatum monasterium sancte Marie Cistersiensis, in quo divino estis obsequio mancipati, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus.
In primis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, qui secundum Deum et beati Benedicti regulam in eodem monasterio institutus esse dinoscitur perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quascumque possessiones, quecumque bona idem monasterium in presentiarum iuste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: Locum ipsum, in quo prefatum monasterium situm est cum omnibus pertinenciis suis, grangiam de Breteguei cum pertinenciis suis, grangiam de Sales cum pertinenciis suis, grangiam de Fabrica cum pertinenciis suis, grangiam de Tarsulla cum pertinenciis suis, grangiam de Tanteneus cum pertinenciis suis, grangiam de Moise cum pertinenciis suis, grangiam de Crespeio cum pertinenciis suis, grangiam de Dasten cum pertinenciis suis, grangiam de Gergulio cum pertinenciis suis, grangiam de Rosers cum pertinenciis suis, domum vestram apud Divionem cum cellario ex aliis suis appendiciis, domum de Belna cum cellario et aliis appendiciis suis, domum de Alosse cum appendiciis suis, cellarium de Ueoget cum appendiciis suis, domum de Muresant cum appendiciis suis.
Sane laborum vestrorum, quos propriis manibus aut sumptibus colitis tam de terris cultis quam incultis sive de ortis et virgultis et piscatinibus vestris sive de nutrimentis animalium vestrorum, nullus a vobis decimas exigere vel extorquere presumat. Liceat quoque vobis clericos vel laicos liberos et absolutos e seculo fugientes ad conversionem recipere et eos absque contradictione aliqua retinere. Prohibemus insuper, ut nulli fratrum vestrorum post factam in monasterio vestro professionem, fas sit absque abbatis sui licencia de eodem loco discedere, discedentem vero absque communium litterarum cautione nullus audeat retinere. Quod si forte retinere presumpserit licitum sit vobis in ipsos monachos sive conversos sentenciam regularem proferre. Illud districtius inhibentes, ne terras seu quodlibet beneficium ecclesie vestre collatum liceat alicui personaliter dari sive alio modo alienari absque consensu tocius capituli vel maioris aut sanioris partis ipsius. Si que vero donationes vel alienationes aliter quam dictum est facte fuerint, eas irritas esse censemus. Ad hec eciam prohibemus, ne aliquis monachus sive conversus sub professione domus vestre astrictus sine consensu et licencia abbatis et maioris partis capituli vestri pro aliquo fide iubeat vel ab aliquo pecuniam mutuo accipiat ultra precium capituli vestri providencia constitutum, nisi propter manifestam domus vestre utilitatem. Quod si facere presumpserit, non teneatur conventus pro hiis aliquatenus respondere. Licitum preterea sit vobis in causis propriis, sive civilem sive criminalem contineant, questionem fratrum vestrorum testimoniis uti, ne pro defectu testium ius vestrum in aliquo valeat deperire. Insuper auctoritate apostolica inhibemus, ne ullus episcopus vel alia quelibet persona ad synodos vel conventus forenses vos ire vel iudicio seculari de propria substancia vel possessionibus vestris subiacere compellat, nec ad domos vestras causa ordines celebrandi, causas tractandi vel conventus liquos convocandi venire presumat nec regularem electionem abbatis vestri impediat aut de instituendo vel removendo eo, qui pro tempore fuerit, contra statuta ordinis vestri se aliquatenus intromittat. Si vero episcopus, in cuius parrochia domus vestra fundata est cum humilitate ac devotione, qua convenit, requisitus substitutum abbatem benedicere et alia, que ad officium episcopale pertinent, vobis conferre renuerit licitum sit eidem abbati, si tamen sacerdos fuerit, proprios novicios benedicere et alia, que ad officium suum pertinent exercere et vobis omnia ab alio episcopo percipere, que a vestro fuerint indebite denegata. Illud adiacentes, ut in recipiendis professionibus, que a benedictis vel benedicendis abbatibus exhibentur, ea sint forma et expressione contenti, que ab origine ordinis noscitur instiutua, ut scilicet abbates ipsi salvo ordine suo profiteri debeant et contra statuta ordinis sui nullum professionem facere compellantur. Pro consecrationem vero altarium vel ecclesiarum sive pro oleo sancto vel quolibet ecclesiatico sacramento nullus a vobis aut sub obtentu consuetudinis vel alio modo quicquam audeat extorquere, sed hec omnia vobis gratis episcopus diocesanus impendat. Alioquin liceat vobis quemcumque volueritis catholicum adire antistitem graciam atque communionem apostolice Sedis habentem, qui nostra fretus auctoritate vobis, quod postulatur, impendat. Quod si sedes diocesani episcopi forte vacuerit interim omnia ecclesiatica sacramenta a vicinis episcopis accipere libere et absque contradictione possitis, sic tamen ut ex hoc nullum preiudicium in posterum propriis episcopis generetur. Quia vero interdum propriorum episcoporum copiam non habetis, si quem episcopum Romane Sedis, ut diximus, gratiam atque communionem apostolice sedis habentem et de quo plenam noticiam habeatis, per vos transire contigerit ab eo benedictiones vasorum et vestium, consecrationes altarium, ordinationes monachorum auctoritate Sedis apostolice recipere valeatis. Porro si episcopi vel alii ecclesiarum rectores in monasteria vestra vel personas in ibi constitutas suspensionis, excommunicationis vel interdicti sentenciam promulgaverint sive etiam in mercennarios vestros pro eo, quod decimas non solvitis, sive aliqua occasione, que ab apostolica benignitate vobis indulta sunt, seu benefactores vestros pro eo, quod vobis alia beneficia vel obsequia ex caritate prestiteruit vel ad laborandum adiuverint in illis diebus, in quibus vos laboratis et alii feriantur, eandem sentenciam protulerint, ipsam tanquam contra Sedis apostolice indulta prolatam duximus irritandam nec ulle littere firmitatem habeant, quas tacito nomine Cisterciensis ordinis et contra tenorem apostolicorum privilegiorum constitit impetrari. Paci quoque et tranquillitati vestre paterna in posterum sollicitudine providere volentes auctoritate apostolica prohibemus, ut infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum nullus rapinam seu furtum committere ignem apponere hominem temere capere vel interficere seu violenciam audeat exercere. Preterea omnes libertates et immunitates a predecessoribus nostris Romanis pontificibus ordini vestro concessas nec non libertates et exemptiones secularium exactionum a regibus et principibus vel aliis fidelibus rationabiliter vobis indultas auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti privilegio communimus. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prefatum monasterium temere perturbare aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura. Salva sedis apostolice auctoritate, si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit secundo terciove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et domini redemptoris nostri Iesu Christi aliena fiat atque in extremo examine in divino ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax domini nostri Iesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud dictrictum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Amen. Amen.
Ego Innocencius catholice ecclesie episcopus.ss.
+ Ego Octavianus Hostiensis et Velletrensis episcopus.ss.
+ Ego Petrus Portuensis et Sancte Rufine episcopus.ss.
+ Ego Iohannes Albanensis episcopus.ss.
+ Ego Pandulfus presb. card. basilice XII apostolorum.ss.
+ Ego Petrus tit. Sancte Cecilie presb. card.ss.
+ Ego Iordanus Sancte Pudenciane tit. Pastoris presb. card.ss.
+ Ego Guido Sancte Marie Transtyberim tit. Calixti presb. card.ss.
+ Ego Hugo presb. card. Sancti Martini tit. Equicii.ss.
+ Ego Iohannes tit. Sancti Stephani in Celi monte presb. card.ss.
+ Ego Cinthius tit. Sancti Laurentii in Lucina presb. card.ss.
+ Ego Soffredus tit. Sancte Praxedis presb. card.ss.
+ Ego Bernardus Sancti Petri ad Vincula presb. card. tit. Eudoxie.ss.
+ Ego Iohannes tit. Sancte Prisce presb. card.ss.
+ Ego Girardus tit. Sancti Marcelli presb. card.ss.
+ Ego Gracianus Sanctorum Cosme et Damiani diac. card.ss.
+ Ego Gerardus Sancti Adriani diac. card.ss.
+ Ego Gregorius Sancte Marie in Aquiro diac. card.ss.
+ Ego Gregorius Sancti Gregorii ad Velum Aureum diac. card.ss.
+ Ego Nicolaus Sancte Marie in Cosmedin diac. card.ss.
+ Ego Gregorius Sancti Angeli diac. card.ss.
+ Ego Bobo Sancti Teodori diac. card.ss.
+ Ego Cencius Sancte Lucie in Orthea diac. card.ss.
+ Ego Hugo Sancti Eustachii diac. card.ss.
[Datum Laterani per manum Rainaldi domini pape notarii cancellarii vicem agentis, III nonas maii, indictione secunda, Incarnationis anno MoCoXCoIXo, pontificatus vero domini Innocentii pape III anno secundo].
-
Inconnue de Potthast, absente des registres.
Informations
Acte
Laurent
Vallière
(CIHAM (UMR 5648)), dans
APOSCRIPTA database
APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 193457 (aposcripta-41148), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/aposcripta/notice/193457 (mise à jour : 25/10/2024).