Général
-
Célestin III (1191-1198)
-
L'abbé, Guillaume, et les frères de Notre-Dame de Rosières
-
XIII kalendas novembris, indictione XIII, MCXCV, anno quinto
-
-
Latran
-
Privilège solennel
-
[Original] A. FRANCE, Lons-le-Saunier, Archives départementales du Jura, 19 H 6 (fonds de l'abbaye de Rosières). Bulle manquante [images en ligne].
-
[Copie moderne] B1. FRANCE, Besançon, Archives départementales du Doubs, GSUP47 (fonds de l'Archevêché de Besançon - Suppléments). Copie informe, mal copiée (donnant pour pape Eugène III, et ne reproduisant pas la date), du XVIIIe siècle.
-
Antonin Bourquin pour APOSCRIPTA, septembre 2024, d'après A.
-
Wilhelm Wiederhold, Papsturkunden in Frankreich, 1. Franche-Comté, Berlin, 1906 (Nachrichten der königlichen Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen. Beiheft), n. 86, p. 144 (partielle) [en ligne].
-
Bernard de Vregille, René Locatelli, Gérard Moyse, Regesta pontificum Romanorum. Gallia Pontifica. La papauté et les églises et monastères en France avant 1198, Vol. I : Diocèse de Besançon, Gôttingen, Vandenhoeck und Ruprecht, 1998, Rosières, n. 12, p. 314.
-
Confirmation des biens et privilèges de l'abbaye de Rosières [APO].
-
Celestinus episcopus, servus servorum Dei, Dilectis filiis Willelmo abbati monasterii Sancte Marie de Roseriis, ejusque fratribus tam presentibus quam futuris, regularem vitam professis, In perpetuum.
Religiosam vitam eligentibus apostolicum convenit adesse presidium, ne forte cujuslibet temeritatis incursus aut eos a proposito revocet aut robur, quod absit, sacre religionis enervet.
Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et prefatum monasterium de Roseriis, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et presentis scripti privilegio communimus.
In primis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, qui secundum Deum et beati Benedicti regulam atque institutionem Cisterciensis fratrum institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur.
Preterea quascumque possessiones, quecumque bona idem monasterium impresentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis prestante Domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus, et illibata permaneant.
In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis :
Locum ipsum, in quo prefatum monasterium situm est, cum omnibus pertinentiis suis ; Grangiam de Ylles ; Terram de Bruneras ; Alnetum subtus abbatiam ; Grangiam de Matonay ; Grangiam de Tornella ; Grangiam de Quarnaco ; Grangiam de Tyllerey ; Grangiam de Veteles, cum omnibus appenditiis earum ; Cellarium de Monteniaco, cum omnibus appenditiis suis ; et quicquid habetis apud Salins, et apud Poloniacum, et apud Groson, et apud Dolan, cum pratis, vineis, terris, nemoribus, usuagiis et pascuis, in basco et plano, in aquis et molendinis, in viis et semitis, et omnibus aliis libertatibus et immunitatibus suis.
Sane laborum vestrorum quos propriis manibus aut sumptibus colitis, tam de terris cultis quam incultis, sive de ortis et virgultis et piscationibus vestris, vel de nutrimentis animalium vestrorum, nullus a vobis decimas exigere vel extorquere presumat.
Liceat quoque vobis clericos vel laicos, liberos et absolutos, e seculo fugientes, ad conversionem recipere, et eos absque contradictione aliqua retinere.
Prohibemus insuper ut nulli fratrum vestrorum, post factam in vestro monasterio professionem fas sit, absque abbatis sui licentia de eodem loco discedere. Discedentem vero absque communium litterarum cautione nullus audeat retinere. Quod siquis forte presumpserit licitum sit vobis in ipsos monachos sive conversos sententiam regularem proferre.
Illud districtius inhibentes ne terras seu quodlibet beneficium ecclesie vestre collatum liceat alicui personaliter dari, vel alio modo alienari, absque consensu totius capituli vel majoris partis et sanioris.
Sique vero donationes vel alienationes aliter quam dictum est facte fuerint, eas irritas esse censemus. Ad hec etiam prohibemus ne aliquis monachus sive conversus sub professione vestre domus astrictus sine consensu et licentia abbatis et majoris partis capituli vestri pro aliquo fidejubeat, vel ab aliquo mutuo pecuniam accipiat ultra pretium capituli vestri providentia constitutum, nisi propter manifestam domus vestre utilitatem. Quod si facere presumpserit non teneatur conventus pro hiis aliquatenus respondere.
Licitum preterea sit vobis in causis propriis sive civilem sive criminalem contineant questionem fratrum vestrorum testimoniis uti ne pro defectu testium jus vestrum in aliquo valeat deperire.
Insuper auctoritate apostolica inhibemus ne ullus episcopus vel quelibet alia persona ad sinodos vel conventus forenses vos ire vel judicio seculari de vestra propria substantia vel possessionibus vestris subjacere compellat, nec ad domos vestras causa ordines celebrandi, causas tractandi, vel aliquos publicos conventus convocandi venire presumat, nec regularem electionem abbatis vestri impediat, aut de instituendo vel removendo eo qui pro tempore fuerit contra statuta Cisterciensis ordinis se aliquatenus intromittat.
Si vero episcopus in cujus parrochia domus vestra fundata est cum humilitate ac devotione qua convenit requisitus substitutum abbatem benedicere, et alia que ad officium episcopale pertinent vobis conferre noluerit, licitum sit eidem abbati si tamen sacerdos fuerit proprios novitios benedicere, et alia que ad officium suum pertinent exercere, et vobis omnia ab alio episcopo percipere que a vestro fuerint indebite denegata.
Illud adicientes ut in recipiendis professionibus que a benedictis vel benedicendis abbatibus exhibentur ea sint episcopi forma et expressione contenti, que ab origine ordinis noscitur instituta, ut scilicet abbates ipsi salvo ordine suo profiteri debeant, et contra statuta ordinis sui nullam professionem facere compellantur.
Pro consecrationibus vero altarium vel ecclesiarum sive pro oleo sancto vel quolibet ecclesiastico sacramento nullus a vobis sub obtentu consuetudinis vel alio modo quicquam audeat extorquere, sed hec omnia gratis vobis episcopus diocesanus impendat ; alioquin liceat vobis quemcumque malueritis catholicum adire antistitem gratiam et communionem sacrosancte Romane Sedis habentem qui nostra fretus auctoritate vobis quod postulatur impendat. Quod si sedes diocesani episcopi forte vacaverit, interim omnia ecclesiastica sacramenta a vicinis episcopis accipere libere, et absque contradictione possitis, sic tamen ut ex hoc in posterum propriis episcopis nullum preiudicium generetur.
Quia vero interdum propriorum episcoporum copiam non habetis, si quem episcopum Romane Sedis ut diximus communionem habentem, et de quo plenam notitiam habeatis per vos transire contigerit, ab eo benedictiones vasorum et vestium consecrationes altarium ordinationes monachorum auctoritate apostolice Sedis recipere valeatis.
Porro si episcopi vel alii ecclesiarum rectores in monasteria vestra vel personas inibi constitutas suspensionis, excommunicationis, vel interdicti sententiam promulgaverint sive etiam in mercenarios vestros pro eo quod decimas non solvitis, vel aliqua occasione eorum que ab apostolica benignitate vobis indulta sunt, seu benefactores vestros pro eo quod aliqua vobis beneficia vel obsequia ex caritate prestiterint, vel ad laborandum adjuverint in illis diebus in quibus vos laboratis et alii feriantur eandem sententiam protulerint, ipsam tanquam contra Sedis apostolice indulta prolatam duximus irritandam. Nec littere ille firmitatem habeant quas tacito nomine Cisterciensis ordinis et contra tenorem apostolicorum privilegiorum apostolicorum constiterit impetrari.
Paci quoque et tranquillitati vestre paterna in posterum sollicitudine providere volentes, auctoritate apostolica prohibemus ut infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum nullus rapinam seu furtum facere, ignem apponere, sanguinem fundere, hominem temere capere vel interficere, seu violentiam audeat exercere.
Preterea omnes libertates et inmunitates a predecessoribus nostris Romanis pontificibus ordini vestro concessas, necnon libertates et exemptiones secularium exactionum a regibus et principibus vel aliis fidelibus rationabiliter vobis indultas auctoritate apostolica confirmamus, et presentis scripti privilegio communimus.
Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat prefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura ; Salva Sedis apostolice auctoritate. Siqua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui careat dignitate, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et redemptoris Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine divine ultioni subjaceat.
Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi. Quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum judicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Am. Amen.
(Colonne centrale :)
(Rota) Ego Celestinus catholice ecclesie episcopus, ss. (Benevalete).
✝ Ego Albinus Albanensis episcopus ss.
✝ Ego Octavianus Hostiensis et Velletrensis episcopus ss.
✝ Ego Petrus Portuensis et Sancte Rufine sedis episcopus, ss.
(Colonne de droite :)
✝ Ego Pandulfus Basilice XII Apostolorum presbyter cardinalis, ss.
✝ Ego Johannis tituli Sancti Clementis cardinalis, Viterbiensis et Tuscanus episcopus, ss.
✝ Ego Guido presbyter cardinalis Sancte Marie Transtiberim tituli Calixti, ss.
✝ Ego Hugo presbyter cardinalis Sancti Martini tituli Equitii, ss.
✝ Ego Cencius tituli Sancti Laurentii in Lucina presbyter cardinalis, ss.
✝ Ego Soffredus tituli Sancte Praxedis presbyter cardinalis, ss.
✝ Ego Fid(antius) tituli Sancti Marcelli presbyter cardinalis, ss.
✝ Ego Johannis Sancte Prisce presbyter cardinalis, ss.
(Colonne de gauche :)
✝ Ego Gerardus Sancti Adriani diaconus cardinalis, ss.
✝ Ego Gregorius Sancte Marie in porticu diaconus cardinalis, ss.
✝ Ego Gregorius Sancte Marie in Aquiro diaconus cardinalis, ss.
✝ Ego Gregorius Sancti Georgii ad Velum aureum diaconus cardinalis, ss.
✝ Ego Lotarius Sanctorum Sergii et Bachi diaconus cardinalis, ss.
✝ Ego Nicolaus Sancte Marie in cosmidin diaconus cardinalis, ss.
✝ Ego Gregorius Sancti Angeli diaconus cardinalis, ss.
✝ Ego Bobo Sancti Theodori diaconus cardinalis, ss.
Datum Laterani per manum Cencii, Sancte Lucie in Orthea diaconi cardinalis, domini pape camerarii, XIII kalendas novembris, indictione XIII, Incarnationis dominice anno MoCoXCo.V, pontificatus vero domni CELESTINI pape III anno quinto. -
Inconnue de Jaffé.
Informations
Acte
Antonin
Bourquin
(CIHAM (UMR 5648)), dans
APOSCRIPTA database
APOSCRIPTA database – Lettres des papes, dir. J. Théry, CIHAM/UMR 5648, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2017 [en ligne], acte n. 193312 (aposcripta-41003), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/aposcripta/notice/193312 (mise à jour : 15/09/2024).