Le fils d'Idda fait différents legs à sa famille, à des églises et à des monastères des environs de Paris.

l.1 [.]q[u]e decern[...?...] quid d[ari ...?...]
l.2 ue jussero, id ut detur, fiat, pristetur, fidei tuae devocioneque comm[ittetur ...?...]
l.3 quasque liberos liberasque esse precipero, liberae liberaeque permanean[t ...?...]
l.4 que sanctas basilecas villa Sociaco et villa Porcariorum, que sunt in pago Vilc[as]-
l.5-sino, similiter et vilare Binando, in pago Pinisciacinse, et villa Ghinna[cha]-
l.6-rio, quod jam vobis per aepistolas donacionis dedi ipsa villa Ghinnachario [dul]-
l.7-cissime genetricae nostrae Iddane husufructo, dum advixerit tant[um],
l.8 suprascribta villa Ghinnachario possedeat. Post obetum virum suum
l.9 [...15...]e[...8...]m[...15...]cime[...18...]o[...18...inte]-
l.10-gre revertatur. Simile modo vilare Vuarnaco, que est in pago Vilcassino, por-
l.11-cionem meam ad jamdictas basilecas cum omni solidetate haben-
l.12-dum et possedendum relinco. villa Favariolas, que est in pago Ebroci[n]o,
l.13 super fluvium Sieg[i]a, cum omni jure et termeno suo, sicut a me, praesenti tem-
l.14-pore, posseditur, ad ipsas basilecas post obetum meum habendum et posseden-
l.15-dum praecipio. Villa Castanito, in pago Stampinse, simile modo et villa
l.16 Lecterico, in pago jamdicto Stampensi, quam unacum Herone et matronae
l.17 suae cummutavi cum omni jure eorum cum mancipiis, peculiis, agris cultis
l.18 et incultis, vel adjacentias eorum habendum et possedendum instituo.
l.19 Haec [om]nia suprascribta in antegretate villas ipsas cum domebus, man-
l.20-cipeis, vineis, silvis, pratis, peculiis omnebus, pascuis, aquis aquarumve decursebus,
l.21 cum omni jure et termenus eorum, sicut hec a me, praesenti tempore, possedire et
l.22 domenare viditur, et quantumcumque in supra nomenata loca moriens dereliquero,
l.23 post meum discessum, absque ullius contrarietate vel tradicione a diae praesenti,
l.24 ipsas sanctas basilecas herides meas habendum et possedendum relinco et hoc,
l.25 dum advixero, husufructuaria condicione et absque praejudicio sanctarum basilecarum
l.26 t]enire et domenare dibeant post meum discessum, ut saepae dixi, cum omne-
l.27-[b]us rebus in se habentes absque ullius spectata tradicione ipsas sanctas
l.28 [b]asilecas et heridis meas ad se recipeant et quidquid exinde ipse abbas, qui tunc
l.29 temporis ibidem fuerit, pro hutiletatebus memoratarum basilecarum de-
l.30-criverit faciendi liberam et firmissemam, Christo praesolae, habeatis in om-
l.31-nebus potestatem. Basilecae Sancti domni Dionisi Parisius, ubi ipse domnus
l.32 requiiscit, villare cognomenante Turiliaco, in pago Vilcassino super fluvium
l.33 Tytine, cum domebus, mancipeis, agris, pratis, pascuis, silvis, aquis aquarumue
l.34 decursebus, cum omni jure et termeno suo habendum et possedendum relinquo.
l.35 Villa cognomenante Artegia, que est in suprascribto pago Velcassino, cum dome-
l.36-bus, mancipeis, agris, pratis, pascuis, silvis, aquis aquarumve decursebus, cum omni ju-
l.37-re et termeno suo, sicut a me, praesenti tempore, possedire et domenare videtur
l.38 et moriens dereliquero, cum peculiis omnebus dulcissimȩ atque amantissimae con-
l.39-[ju]gae meae, Chramnethrude, habire decerno ac delibero. Sacratissemo fisco vil-
l.40-la cognomenante Vuadreloci, sitam in pago Velcassino, cum domebus, man-
l.41-cipeis, silvis, agris, pratis, pascuis, aquis aquarumve decursebus, cum omni jure
l.42 et termeno suo, sicut a me est possessum et moriens dereliquero, cum peculiis omne-
l.43-[bus] habire decerno. Illud huic testamenti mihi inserendi conplacuit, ut, quos
l.44 de servientebus meis per aepistolam ingenuetatis laxavi, in integra ingenuetate
l.45 resedeant, tamen secundum quod eorum aepistolas loquetur et pro animae meae reme-
l.46-dium et lumen praeferendum ad basilicae vestrae Sancti Martini, que vestro opere et labor[e
l.47 in v]illa Chrausobaci, qui nuncopatur Calciacus, construxistis, vel locum saepultur[ae]
l.48 meae, si fuerit an non fuerit, in qua germani meae requiescunt, hoc quod a saepe dic-
l.49-tas basilecas dilegavi per hunc testamentum meum et ubi et ubi perpetualiter [pos]-
l.50-sedendum, in Dei nomine, prumpta et integra voluntate precipio et ha[ben]-
l.51-[d]um possedendumque rel[in]q[u]o. Ita do, ita le[g]o, ita testor, ita [que vos mihi, quirites,
l.52 testi]munium tanti cite[ri] citer[ae]que proxem[i] proximaeque tri[buitote, pri]stot[e]
l.53 atque habetote. Si quae literȩ vel caraxaturae in hunc testam[e]ntum meum
l.54 [i]nventi fuerint, ego feci fierique praecipi, dum mihi saepius testamentum meum
l.55 volui recensire et crepius emendare. Et si quis contra hanc delegacionem,
l.56 ut sanctis baselices dilegavi, infr[ang]ere, tollere, minuare aut in[...]n[...] facio [...?...
l.57 ... p]raesumpserit inferri, p[er] metu v[e]l per [...]ub[....] ecclisiarum eff[i]ce[atur extran]eus
l.58 [...] perpetuo anathema percuciatur et maledictus cum Juda Scarioth in infernum
l.59 [i]nferiori usque ad diem adventus domni nostri Jesu Christi ignem crucian[d]us sp[e]c[t]et judicium[m]
l.60 et insuper, ut lex terrena aedocet, duplum tantum, fisco cogent[e], sanctis bas[il]ecis dissolvat,
l.61 sicut propheta decantat: Fiat habetacio eorum [in]festatorum deserta et in taber-
l.62-nacolis ipsorum non sit qui inhabitet. Fiant fili ejus [orpha]nis et a Deo libra percussi; fiat
l.63 uxor ejus vidua, ut cognuscatur potencia Dei, qu[i ta]lem tribuit vindicta, ut pro pa-
l.64-nem lapides manducet. Et haec devocio nostra [a]bsque consorcio pontefices in ipsa
l.65 loca sanctorum firma perduret; et sicut de presentis tem[pore]bus istis videmur multis inrum-
l.66-pere facta priorum, ut melius devocio nostra co[nser]vitur, adjuro omnebus domnis
l.67 episcopis et glorioso principe et cunctis sacerdoteb[us per] Deum virum, qui in trinetate insepa-
l.68-rabilem permanet, ut nullus cum illa persona, qu[e volu]ntatem nostram aut deliberationem
l.69 efrangere voluerit, communecare non praesum[at; nec] inde iocis suas communecare
l.70 [...?...]am[...?...
l.71 ....]absolvat et ipse incurrat iram in die [ulti]onis Dei et aput ipsa loca [...?...
l.72 ...12...]sse esse cognuscat [...15...]P[...?...
l.73 ...10... l]oca sanctorum firma perduret tamquam [...15...]cipal[i]bus fuer[...?...
l.74 ...7...]ta an non fuerit, cum omni stabil[i]ta[te o]mni tempore firma permanea[t, ...?...
l.75 ...7...] stipulac[io]ne interposita. Actum Artegia in [vill]a, pago Velcassino, sub die et a[nno]
l.76 quo supra.
l.77 [...10...] audentico vidi exsemp[l]a[re], sub[...?...
l.78 ....]horrias, autenteco vidi exemplare, sub[scripsi] [ruche]. [...8...]ldus[...?...
l.79 ...10...]olenus, audentico vidi exemplar[e, ...?...
l.80 ...?...]am[...?...].

CHARTAE LATINAE Antiquiores, Olten, puis Zurich, 1954-, t. 13, p. 80-89, n° 569 (fac-similé p. 80-89).

ATSMA (Hartmut), VEZIN (Jean), Les faux sur papyrus de l'abbaye de Saint-Denis, in KERHERVE (Jean), RIGAUDIERE (Albert) (éd.), Finances, pouvoirs et mémoire. Mélanges offerts à Jean Favier, Paris, 1999, p. 689.