Clotilde installe sa nièce Mummola comme première abbesse dans l'abbaye qu'elle a fondée à Bruyères-le-Châtel et dote cette abbaye de plusieurs biens situés à Bruyères-le-Châtel, Le Plan et Fontenay-les-Briis.

l.1 [...?...]ta pecc[...?...
l.2 ......]ualiat abluere et quid prudenciore consilium ut homo de mund[a]nis [rebus] conp[aret ...] paradiso et terrena substancia transferat in caelestia sicut [dominus
l.3 ...?...] preclara voce intonat: Tessauriciate vobis tesaurus in caelo, ubi nec fur efudiet, nec eruco rubigenat, nec tinia sulcat. Iggitur ego, in Dei nomine, Chrothild[is],
l.4 cogitans qualiter peccatorum meorum facinora possem abstergere et ad aeterna gaudia pervenire, lecit incumptis pauperebus bene tribuendo potest a[ni]-
l.5-ma adebisci remedium; sed tamen, juxta quod scriptum est: Date elemosena et omnia munda sunt vobis, precipui ad domesticis fedei et illud: Facite vobis a[mi]-
l.6-cus de Mammonae iniquitatis, qui vos recipiant in aeterna tabernacola et alibi: Beati pauperis spiritum quoniam ipsorum est rignum caelorum, nihelhomenus bonum est pro cun[cto]-
l.7-rum necessetatebus lebenter manum porregere; sed ad tale bona maxime oportit substancia transagendi conferrere, septam monastirie habetacionis [cons]-
l.8-truere, vel de aeterna tabernacola debiant ad beneficia rebus respondere, precipui ubi chorus sanctorum virgenum jugiter medetacionum carmena devot[a men]-
l.9-te Domino canuntur, in loco ubi decernit construere in quorum honore ditatur ipsorum ante Domino intercessio spiretur. Et ideo in Dei nomine et in honore sancti Mariae gen[itricis]
l.10 domini nostri Jhesum Christi et citherorum sanctorum, quorum pignora in ipso monastirio habentur inserta, in loco noncopante Brocaria, situm in pago Stampense, prope de fluviolo Urbia, j[uv]-
l.11 ante Christo, monastirium puellarum devota mente decrivi fundare, ubi nepte m[ea] Mummolam instetuemus abbatissam, ea vero racione ut, sub evangeleca et apostholeca trad[icione]
l.12 et regola sanctorum patrum, perpetuis temporebus, ipsa et socessoris earum in loco tramete debiant vitam perfrui et pro felicitatem regum vel statu aeclisiae et pro anime m[eae]
l.13 remedium domni mesericordia adtencius deprecare; et precipui ut nulla monacha in eodem monastirium quippiam peculiare presumat sed sint illis omnia comunia. Ad d[ictum]
l.14 locum sanctum vel predicta congregacionem, cedo ad diae presente et cessumque in perpetuo esse volo et de jure meo in jure adque domenacione sancti Mariae et spunsa[rum Christi in]
l.15 dicto locum consestentis trado adque transfundo, hoc est: ipso agro Brogaria, in quo monastirio, Christo presoli, construxi, duas partis de ipsa villa, tam ex luctuoso, quam und[ique]
l.16 ad nos pervinit, volemus ut proficiat; et mediaetatem de loco noncopante Pladano, sicut jam dixi, tam ex luctuoso quam undique ad nostra domenacione pervinit, [volu]-
l.17-mus ut ad ipso sancto loco debiat pervenire. Semeleter et locello cognomenante Funtaneto, quantum inibi ad presens, tam ex luctuoso quam undique mea regit [potes]-
l.18-tas, et ad nos undecumque nuscetur pervenisse, dum inlustri vero Charichardo, se nos superstetis est, post nostrum opetum delegavemus, ut, dum advivit, hoc possediat. Et p[ost]
l.19 suum et nostrum discessum, semeleter et de ipso locello mediaetatem volemus ut ad ipso monastirio in antedicto loco debiat revertere, cum domebus, ed[i]ficies, ac[cola]-
l.20-bus, mancipiis, vineis, campis, silvis, pratis, pascuis, aquis aquarumve decursebus, adjecencies, apendiciis, farinaries, gregis cum pastorebus, movele et inmovele u[tri]-
l.21-usque sexus et omne meretum earum ad ipsa loca aspicientis qualiter superius, est intematum, ad ipsum sanctum monastirium proficiat perennis temporebus. Et hec omnia [su]-
l.22-perius conprehensa ad ipso sancto loco post nostrum transetum presentaleter revertatur. Et cum abbatissa ejusdem loci de hoc saecolum fuerit evocata, quem cuncta congregacio [un]-
l.23-animiter bene rigola conperta eligerint, in loco ipsius socessor instituatur. Et adhuc perpensavemus, pro ea oportunetate, ut mercis nostra qualiter superius intemavemus pe[r]-
l.24-petuis temporebus debiat proficiscere, de omnis res nostras quid in suprascripta loca in hanc pagenam deliberacionis, quem pro animae nostrae remedium delegavemus, quid [su]-
l.25-perest heredis nostri propinquioris adsumant; et se evenerit ei necessetas, quod in parte sua acciperit, aligenare aliubi, non habiat pontefecium hoc faciendi, n[isi]
l.26 ad illo rictore, qui de ipso monastirio in suprascripto loco custos esse vedetur, ut inibi ad ipsa sancta congregacione in augmentis socedat. Et se alequa strumenta cartarum
l.27 [con]tra presentem deliberacionem, quam, spontania volomtate, pro animae nostrae remedium, fieri rogavemus, venire timtaverent aut ostensas fuerint, nec eas feci nisi in s[u]-
l.28-prascripto vero Charichardo, nec fieri rogavi; et se inventura fuerint, nullo modo obteniant vicorem, sed, ubi et ubi ostensas aparuerint, vacuas et inanis permaniant. Si quis vero, quod futu-
l.29-rum esse non credo, si ego ipsa aut alequi de heredebus vel proheredebus meis vel quislebit oposeta persona contra presentem deliberacionem venire conaverit, iram sancti Trinetatis
l.30 incurrat et a lemenebus sanctarum aeclisiarum excomunis apariat, et insuper inferat socio fisco auri liberas viginti, argenti pondo quinquagenta, et nec sic valiat vendecare quo[d]
l.31 repetit. Et se aliqui de heredebus nostris, ad diae presente, deliberacione nostra, quod divina piaetas nos facire commonuit, infrangere voluerit, res quas de heredetatis nostr[ae]
l.32 ad ipsum pervenire potuerant, amittat, et predictum sanctum monasterium perveniant, et ibidem semper proficiat in augmentis, et hec deliberacio omne tempore firma et invio-
l.33-lata permaniat. Signum [croix] inlustris Deo devotae Chrothilde, qui hanc deliberacionem pro animae nostrae remedium fieri rogavemus, manu propria firmavemus.
l.34 [I]n Christi nomine, Aggilpertus, acsi peccator episcopus s[ubscripsi] [ruche].
l.35 Signum E. vir inluster Ermenrigo. [chrisme] Vaningus s[ubscripsi] [ruche]. [chrisme] Ghislemarus rogetus s[ubscripsi] [ruche]. [chrisme] Ghislobercthus s[ubscripsi] [ruche]. [chrisme] Gadroaldus peccator s[ubscripsi].
l.36 [...]idchardus rogitus s[ubscripsi] [ruche]. Signum [croix] Bettoleno. Ansobertus s[ubscripsi] [ruche]. Signum [croix] Childebrando. Bertinus rogitus subscr[ipsi]. Signum [croix] Chramnino. [chrisme] Radoberthus rogetus s[ubscripsi] [ruche].
l.37 [Signum] [croix] Gaeletramno. [chrisme] Mummolenus rogetus a suprascripta s[ubscripsi] [ruche]. [chrisme] Ragneinnus s[ubscripsi] [ruche]. Chrodecarius, abba, s[ubscripsi] [ruche].
l.38 [Si]gnum [croix] Guntrigo. Signum A. Ursino. Signum [croix] Chrodobando. Signum [croix] Echarigo. Signum [croix] Erchenrigo. Signum [croix] Mauroleno. Ursiniarius s[ubscripsi] [ruche].
l.39 [Actum] Morlacas, vico puplico, quod fecit minsis marcius, dies dieci, anno XVI regni domni nostri Chlothachariae gloriosissimi regis. [chrisme] Rigobertus, rogante et presente Chrothilde, scripsi et [subscripsi] [ruche].

LEVILLAIN (Léon), Etudes mérovingiennes. La charte de Clotilde (10 mars 673), in Bibliothèque de l’Ecole des Chartes, 15 (1944), p. 5-63, p. 5-63 (fac-simile, étude, traduction).

CHARTAE LATINAE Antiquiores, Olten, puis Zurich, 1954-, t. 13, p. 63-68, n° 564 (fac-similé p. 64-67).