Bulle du pape Grégoire VII à Richard cardinal et abbé de Saint-Victor de Marseille, confirmant tous les monastères, églises et prieurés dépendant de son abbaye.

l.1 GREGORIUS, EPISCOPUS, SERVUS SERVORUM DEI, DILECTO IN CHRISTO FILIO RICARDO, SANCTȨ ROMANAE ECCLESIAE CARDINALI SACERDOTI ATQUE ABBATI MONASTERII SANCTAE DEI GENITRICIS SEMPERQUE VIRGINIS MARIAE, DOMINAE NOSTRAE, ET BEATORUM APOSTOLORUM PETRI ET PAULI,
l.2 secus Massiliam, ubi sacratissimum corpus beati Victoris martiris requiescere creditur, tuisque successoribus ibidem regulariter promovendis, in perpetuum. Superne miserationis respectu ad hoc universalis ecclesie curam suscepimus et apostolici moderaminis sollicitudinem gerimus, ut justis
l.3 precantium votis attenta benignitate faveamus, et liberamine equitatis omnibus in necessitate positis, quantum, Deo donante, possumus, subvenire debeamus. Precipue tamen de venerabilium locorum stabilitate, pro debito honore summe et apostolice sedis,
l.4 cui speciali jure adherent, quantum ex divino adjutorio possibilitas datur nobis, pensandum et laborandum esse perpendimus. Proinde, juxta petitionem tuam, RICARDE karissime, sancte Romane ecclesie fili, prefato monasterio, cui tu preesse dinosceris, cum capellis circumjacentibus, videlicet Sancti
l.5 Petri que vocatur Ad Paradisum et Sancti Andree Sanctique Ferreoli, hujusmodi privilegia, presenti auctoritatis nostre decreto, indulgemus, concedimus atque firmamus, statuentes nullum regum vel imperatorum, antistitum nullum quacumque dignitate predictum vel quemquam alium audere
l.6 de hiis que eidem venerabili loco, vel a quibuslibet hominibus, de proprio jure jam donata sunt, vel in futurum Deo miserante, collata fuerint, sub cujuslibet cause occasionisve specie minuere vel aufferre, et sive sui usibus applicare, vel aliis, quasi piis de causis, pro sue
l.7 avaricie excusatione, concedere; sed cuncta que ibi abbata sunt vel offerri contingerit, tam a te quam ab eis qui in tuo officio locoque successerint, perhenni tempore illibata et sine inquietudine aliqua volumus possideri, eorum quidem usibus pro quorum sustentatione guberna-
l.8-tioneque concessa sunt modis omnibus profutura. Nominatim etiam confirmamus eidem monasterio Massiliensi, monasterium Sancti Stephani quod vocatur Balneolas, et monasterium Sancti Petri in castro Bisulduno, in episcopatu Gerundensi; et in episcopatu Nemausensi, monasterium Sancti Petri quod vocatur Pal-
l.9-modium, et ecclesiam Sancti Petri de Marois; et monasterium Sancti Savini im comitatu Bigorre, in episcopatu Tarbensi; que, sicut a religiosis viris didicimus, ita a religione monastica fuerant destituta, ut non solum Dei in illis opus regulariter minime celebraretur, sed
l.10 etiam penae pro deletis, quod dici grave est, haberentur. Idcirco tua illa monasterio presenti auctoritate, cum omnibus ad se pertinentibus, in perpetuum duximus unienda, ammonentes ut monachos in predictis monasteriis semper Massiliensis abbas debeat deputare, qui et curam
l.11 illic Dei diligenter habeant, et opus Dei regulari studeant institutione peragere, atque ita se in his, sicut convenit, exibere, ut nec illos de neglectu nec abbatem de minori sollicitudine culpa confundat. Quicquid vero ad eadem monasteria pertinere cognoscitur, si ab aliquibus
l.12 irracionabiliter detinetur, ex hac nostra auctoritate, repetendi exigendique atque tuo monasterio vendicandi habebis, per omnia Deo juvante, licenciam, quia dignum est ut quorum curam geris rebus nullo modo defrauderis. Confirmamus etiam eidem venerabili monasterio quicquid in salinis civi-
l.13-tati Massiliensi adjacentibus simulque in portu, sive de navibus, sive de piscatione, ad jus ipsius monasterii, silicet Massiliensis, pertinet, et Revestum juxta portum, et ecclesiam Sancti Genesii de Sub Gardia, et cellas et castella, tam ea quae de antiqua ipsius monasterii possessione
l.14 sunt reddita quam ea que a fidelibus de proprio sunt jure collata. Hȩc ergo omnia et preterea, sicut supra diximus, quȩcumque nunc habet atque in futurum, Deo adjuvante, habere contingerit, in quibuslibet rebus, mobilibus vel immobilibus, per hoc apostolicȩ auctoritatis privilegium, prefato Massiliensi
l.15 monasterio confirmamus et corroboramus, ne scilicet aliqua humana temeritate inde aliquid aufferatur, sed in sua integritate, omnia, custodiente Deo, sub tua tuorumque successorum salubri ordinatione ac dispensatione permaneant. Insuper eundem venerabilem locum tali etiam
l.16 libertate donamus, ut nullus imperator, sive rex, seu dux, seu marchio, seu archiepiscopus, aut episcopus, sive aliqua humana potestas super eum aliquam violenciam vel potestatem exercere presumat; neque, obeunte abbate, alius ibi quacunque obreptionis astucia ordinetur, nisi quem
l.17 fratres ejusdem cenobii cum comuni consensu, secundum timorem Dei, elegerint, et ad consecrandum eum ipsi fratres advocent quemcumque voluerint episcopum; nec quovis modo quisquam episcopus seu archiepiscopus locum ipsum seu capellas supradictas, videlicet Sancti Petri et Sancti Andree et Sancti Ferreoli, vel presbiteros
l.18 ab abbate ibi constitutos vel monachos ipsius monasterii excommunicare vel judicare audeat; sed, semper sub tutela et emunitate [Rom]ana soliusque Romani pontificis judicio consistentes, omnipotenti Domino quieti et securi deserviant. A quocunque etiam episcopo fieri voluerint, in opus
l.19 consecrationum in ipso loco agendarum, chrisma, oleum sanctum atque oleum infirmorum, necnon consecrationes altarium et capellas [seu ordinationes] monachorum, tibi tuisque successoribus et ejusdem cenobii congregationi apostolica auctoritate concedimus, confirmamus et corroboramus.
l.20 Quam prerogativam idcirco eidem sancto loco tribuimus, ut, sicut hactenus sub apostolice tantum sedis jurisdictione consistendo profecit, [ita] quoque sub eadem amodo firmius consistendo magis magisque proficiat semper, et sub ejusdem salubri defensionis umbraculo semper auge-
l.21-atur et crescat; sitque monasterium vestrum sanctum et liberum et tutum piorum omnium confluencium ibi refugium; sit ab omni humana et diabolica infestatione defensum, sitque pacis ac tranquillitatis domicilium, copiosa temporali semper ac spirituali jocunditate repletum;
l.22 sit omnium virtutum plantarium, ita benedictionis apostolice ubertate fecundum et more gracie spiritualis infusum, quatinus multiplicem religionis monastice prolem, ad sancte ecclesie solacium, semper gignere simulque ad eternam valeat gloriam enutrire.
l.23 Universa igitur que hujus precepti decretique nostri pagina continet, tam tibi quam cunctis qui in eo quocunque ordine locoque successerint, vel eis quorum interesse potuerit, in perpetuum servanda decernimus. Si quis vero regum, sacerdotum, clericorum, judicum ac secularium personarum,
l.24 hanc constitucionis nostre paginam agnoscens, contra eam temerario ausu venire temptaverit, ammonitus semel et iterum usque tercio, per convenientes inducias, si non resipuerit atque predicte ecclesie non satisfecerit, potestatis honorisque sui dignitate
l.25 careat, reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et, nisi ea quae ab illo sunt male ablata restituerit vel digna penitencia illicite acta defleverit a sacratissimo corpore ac sanguine Domini redemptoris nostri
l.26 Jhesu Christi alienus fiat, atque in eterno examine districte ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jhesu Christi, quatinus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem premia ȩternȩ pacis inveniant.
l.27 [rota].
l.28 Datum Romȩ, XIIII kalendas maii, per manus Petri, sanctȩ Romanȩ ecclesiȩ presbyteri cardinalis ac bibliothecarii, anno VIII pontificatus domni VII GREGORII papȩ, indictione III.

JAFFE-LOEWENFELD, n° 5214.

GUERARD (Benjamin), Cartulaire de l'abbaye Saint-Victor de Marseille, 2 vol., Paris, 1857, t. 2, p. 210-214, n° 841.