Henri I^er, roi de France, confirme la restauration de l'église Saint-Victor de Nevers, prieuré dépendant de Saint-Victor de Marseille, et les dons et restitutions consentis par le comte Guillaume de Nevers et d'autres seigneurs.

l.1 IN NOMINE SANCTE ET INDIVIDUE TRINITATIS. HEINRICUS GRATIA DEI FRANCORUM REX. SI REX [...], QUE AD INSTAURATIONEM SANCTE ȨCCLESIȨ CATHOLICE PERTINERE NOSCUNTUR, SINE DUBIO
l.2 regii culminis statum magnum preparare comprobatur, et non solum in presenti statum regni corroborat, sed etiam in futuro eternȩ retributionis premium sibi conciliat. Quapropter notificamus omnibus sanctȩ Dei ȩcclesiȩ filiis tam presentibus quam futuris quod majestatis nostrȩ presentiam quidam clericus nomine Belinus adiit,
l.3 rogans ut privilegio nostrȩ auctoritatis confirmaremus quoddam donum sibi a Nivernensi comite Wilelmo, et quibusdam aliis Nivernensibus primoribus factum, scilicet in suburbio Nivernensi quandam ȩcclesiam in honore SANCTI VICTORIS MARTIRIS consecratam et antiquissimam videlicet et ex primis supradicte urbis abbatiam
l.4 primis temporibus locumpletem, pluribus dotatam, augmentatam et ditatam, postmodum vero mundo jam in maligno posito, parum pastorali incuria desolative destitutam, parum pessimorum christianorum barbarie dirutam, et ut verius fatear usquequaque sub impiorum manibus i[ncurvatam] et humiliatam.
l.5 Hanc ex regali dominio, ut multa alia emancipatam, et comiti Nivernensi beneficiario jure ap predecessoribus nostris regibus traditam quidam Frotmundus post comitem habebat, militibus dispertiverat, majus dederat, minus sibi retinuerat. Sic itaque ȩcclesia desolata et ad nihilum [redacta, pene destructa]
l.6 ecclesiam nimirum a fundamentis eversa. Deus autem omnipotens, martiris honorem et ȩcclesiȩ nomen non minui volens quemdam clericum preelegit, qui ab ipsis cunabulis in ȩcclesiȩ illius amorem exarsit, ibi in pueritia, ibi in adolescentia, et usque ad perfectam ȩtatem Deo sub clericali professione militavit, captiva[tam ec-]
l.7-clesiam quam unice post Deum diligebat, plancxit, quoad potuit adjuvit et auxit, atque ut eam oriens ex alto visitare dignaretur interminative oravit et exoravit. Hic assensu Hugonis episcopi et Wilelmi comitis suprataxatum Frotmundum adiit et ut captivam ȩcclesiam a capt[iosus]
l.8 captivatam a captivitatem redimeret oravit, et liberalitatem libere derogatam libere restauraret ammonuit, ammonendo [desu]davit, et de Dei mi[sericordia quod quesierat im]petravit. Igitur jamdictus Frotmundus amore karitatis intr[inse]cus tactus utpote viri venerabilis verbus accensus, comit[em]
l.9 adiit, et ei quod ab ipso habere videbatur, scilicet SANCTI VICTORIS ȩcclesiam dereliquit. Comes vero ardorem viri venerabilis ad[impl]endum ad[ju]dicavit. Hunc advocavit, eique ȩcclesiam pro Dei amore et timore, et predecessorum nostrorum regum animarum requiȩ dono dedit, nichil [pro excam-
l.10-bio] accepit. Non multo post ergo supradictus comes auctoritatis nostrȩ magnitudinem cum jamdicto sacerdote adiit, et auribus nostris factum istud intimavit, rogans ac multa prece cum sacerdote exposcens,ut pro animȩ meȩ requie parentumque nostrorum donum istud aucto[ritate]
l.11 [...10...] majestatis confirmaremus. Quorum peticioni libenter adquievimus, et donum sicut erat astipulavimus. Statuimus quoque ut ad pristinum statum ȩcclesia illa revertatur, et abbatia restituatur, res atque ȩcclesiȩ illius dispertitȩ et a pluribus subtractae supra[dictȩ ecclesiȩ
l.12...adju]vantur nostra auctoritate et nulli sit fas ex ipsius bonis aliquid ulterius diripere vel auferre. Sanctientes igitur sanctissimus ut quisquis ȩcclesiam illam ex nostro beneficio augmentare voluerit, aut aliquid ex antiquitus ereptis bonis restituere, disponente Deo, [seu ex pro-
l.13-priis ...] liberam habeat in omnibus potestatem per nostre auctoritatis gratiam. Placuit etiam ut nullus archiepiscopus, nullus episcopus, nullus in sancta ȩcclesia prepositus, nullus dux, nullus comes aut vice comes, nulle seculares personȩ potentes vel inpotentes, aliquid seculari in ȩcclesia illius
l.14 [...] abbas [...] omni venalitate Deo dignus ibi instituatur, nullius potentis gratia [aut] volumptate, sed fratrum Deo inibi deservientium electione, non seculari stemmate generosus inquiratur, non qui secularibus delectatibur, non qui a secularibus seculariter obligetur.
l.15 Quia [...] ait qui invitatus renuit, quesitus refugit, sacris est altaribus promovendus; sic qui ultro inportune se ingerit procul dubio est repellendus. Ideoque quisquis se inportune ingesserit et sibi abbatia quesierit nullo modo ad hoc
l.16 honoris di[gni sunt. Ecclesia illa ab omni] seculari jugo [libera permaneat, ...] pastorem inibi inst[ituere] presumat, nullus recipiatur nisi quem elegerit fraternitas de Dei misericordia unianimis et provida. Habeat itaque jamdicta abbatia liberam
l.17 adquirendi [vel commutandi] facultatem [...] habet aut habuerit, quicquid salvo ecclesiastico jure adquisierit, salva nostra et ȩcclesiȩ matris condigna reverentia inconvulsum, firmum et stabile permaneat. Si quis vero ing[erens se
l.18 ...] abbas loci illius ad reg[...] plenam vindictam recepturum se non discredat. Versipellis autem nihil super hoc proficiat, sed fisco regio centum libras auri persolvat
l.19 [...] munif[entie nostre auctoritatis semper in Dei nomine] obtineat firmitatis vigorem, manu propria subter [eam firmamus, et anuli nostri]
l.20 impressione [roboram]us.
l.21 [monogramme] HEINRICUS .
l.22 EGO BALDUINUS CANCELLARIUS, RELEGENDO SUBSCRIPSI. ACTUM EST CARSIACO PALATIO, ADSTANTE EXERCITU, ANNO XXoIIo REGNI HEINRICI REGIS, kalendas maias, l[una XIo], indictione VI.

MARTENE (Edmond) et DURAND (Ursin), Veterum scriptorum et monumentorum historicorum, dogmaticorum, moralium amplissima collectio, 9 vol., Paris, 1724-1733, t. 1, col. 434.

GUERARD (Benjamin), Cartulaire de l'abbaye Saint-Victor de Marseille, 2 vol., Paris, 1857, t. 2, p. 540-541, n° 1072.

SOEHNEE (F.), Catalogue des actes d'Henri I^er, roi de France (1031-1060), Paris, 1907 (Bibliothèque de l'Ecole des Hautes Etudes, sciences historiques et philologiques, 161), p. 100, n° 98 (indiqué).

AMARGIER (Paul), Chartes inédites du fonds Saint-Victor de Marseille : XIe siècle, Université d'Aix-Marseille, thèse de 3e cycle, 1967, n° 42.