Charles III le Simple, roi des Francs, confirme la donation, faite par ses prédécesseurs aux moines de Saint-Philibert de Noirmoutier, de l'abbaye Saint-Valérien de Tournus, avec ses possessions et le droit d'avoir à Tournus des monnayeurs frappant monnaie au coin royal.

l.1 [chrisme] [Amen] IN NOMINE SANCTAE ET INDIVIDUAE TRINITATIS, KAROLUS, DIVINA PROPITIANTE CLEMENTIA REX FRANCORUM. SI CULTIS ET DEO DICATIS LOCIS AC SERVORUM DEI NECESSITATIBUS ALIQUOD SUBSIDIUM CONFERIMUS, NON SOLUM REGALEM IN HOC DECENTER EXER-
l.2-cemus dignitatem, verum etiam aeterne remunerationis prȩmia inde nobis provenire liquido confidimus. Quocirca noverit omnium sanctȩ Dei ecclesiȩ fidelium nostrorumque presentium ac futurorum industria quoniam, intimante Vuicheramno, venerabili abbate, necnon et deprecante
l.3 venerando comiti Richardo, seu fideli nostro Rotberto, quatinus prȩcepta que fecerunt antecessores nostri beatȩ et intemeratȩ semperque virginis Mariȩ ac sancti Filiberti Christi confessoris egregii abbatibus sive monachis, corroboraremur, ob amorem Dei et prefatorum sanctorum patrocinia
l.4 aeterneque remunerationis premium, necnon et elemosinam avi nostri imperatoris Karoli seu et Ludovuici regis, piissimi genitoris nostri, sive fratrum nostrorum, videlicet Ludovuici atque Karlomanni, et pro salute nostra carissimorumque affinium, necnon et pro totius regni nostri statu. Nos autem petitiones
l.5 fidelium nostrorum assensum prebentes supradictorum, confirmamus atque concedimus venerabili abbati suprascripto congregationique sibi commissȩ abbatiam Sancti Valeriani martiris, que est in pago Cabilonensi super Sagonnam, ubi etiam isdem venerabilis martir corpore quiescit,
l.6 et castrum Trenorchium, quod est ex eadem abbatia, seu et omnes res que olim a fidelibus christianis predicto martiri collate sunt; et Turnicium villam cum familia utriusque sexus et omni re ad se pertinente et Bisiacum villam, quȩ est in pago Lhucdunensi, cum mancipiis et omni re ad se pertinente;
l.7 cellam Sancti Romani cum omnibus ad se pertinentibus; Olcasiacum villam cum omni integritate, in pago Mattisconensi; Abziacum villam cum universis ad se pertinentibus; Lovingum villam cum omnibus appendiciis in comitatu Lucdunensi; Sultriacum villam in Geniviso
l.8 cum omni integritate; cellam Sancti Portiani cum omni integritate; cellam Sancti Prudentii cum omni re ad se pertinente; Talgariam, Ariacum et Classiam, cum universis ad se pertinentibus; Catiacum villam in pago Belzinensi, cum omnibus ad se pertinentibus;
l.9 Buxiolum monasterium cum mancipiis et omni re ad se pertinente; Conaldum monasterium cum omnibus ad se pertinentibus ab integro; Godith monasteriolum cum omni integritate et plenitudine; Asinarias villam in pago Pictavensi cum omni re ad se pertinente; eo videlicet modo et tenore
l.10 ut prefati sancti et prȩdictus abba Vuicheramnus suique successores perpetualiter habeant atque possideant. Concedimus quoque ut trapazetas locus predictus habeat, qui nostri nominis signum singulis inprimant nummis, ne mettallorum mixtura adesse valeat. Statuimus etiam ut prefatus
l.11 locus capud habeatur omnium rerum supradictarum quȩ ei a nobis aut a fidelibus christianis olim conlatȩ sunt, ut memorato loco deserviant in monachorum usibus et pauperum necessitatibus. Cȩterum eidem congregationi licentiam concedimus de se semper eligendi abbatem, secundum regulam sancti Benedicti
l.12 sicut actenus tempore avi patrisque nostri. Annalem quoque mercatum per dies quattuor, missa sancti Filiberti, de transitu ut monachi habeant concedimus. Sancimus autem ut omnem teloneum ipsius mercati ipsi monachi habeant; insuper hoc a nulla judiciaria potestate impedi-
l.13-antur aut inquiȩtentur in aliquo. Immunitatem quoque sexcentorum solidorum, quam Karolus meus imperator avus et genitor meus rex Ludovuicus eis concesserunt, et fratres nostri, Lodvicus videlicet et Karlomannus, concedimus atque delegamus. Cujus immunitatis infractor sexcentorum
l.14 solidorum fore culpabilis judicetur et quicquid exinde jus fisci nostri sperare potuerat luminaribus ipsius ecclesiȩ totum erogamus. Nos vero concedimus ut nullus nostrorum vel successorum, comes aut vicecomes seu vicarius, aut missus discurrens, in predicta immunitate
l.15 aut monasterio a nobis et antecessoribus nostris, Karoli, Ludovuici, seu fratris nostri Ludovuici atque Karlomanni, necnon et antecessorum nostrorum concessa exquirere aut mansionaticum, aut parafredum, aut eulogias presumat; neque orum quispiam ab eorum servis, colonis, seu francis super eorum terram
l.16 commanentibus, exigere in publicis mercatis, sive de fratrum negotiis, sive de suis toloneum aut ullam exactionem, neque im mari, sive Ligeris fluvio, aut Rodano, seu Sagonne, aut Dou, vel ceteris fluminibus navigantibus, aut litoribus commorantibus, exigere audeat aut presumat,
l.17 aut navaticum, aut cespitaticum, aut salutaticum, aut portaticum, neque in terra rotaticum, neque de tabernis ullam exibitionem. Concedimus etiam in pago Pictavensi Metsiacum, Madernas, Aziacum et Criciacum cum universis appendiciis ad se pertinentibus. Unde hoc nostrȩ altitudinis
l.18 preceptum fieri predictoque Vuicheramno abbati dari jussimus, per quod ipse suique successores memoratas res quas modo concedimus et de preterito concessas habemus rite perpetuo teneant atque possideant. Et ut hoc nostrae auctoritatis prȩceptum firmius habeatur,
l.19 veriusque credatur et attentius observetur, manu propria subter firmavimus et anuli nostri impressione sigillari jussimus
l.20 SIGNUM KAROLI [monogramme] REGIS GLORIOSISSIMI.
l.21 GOZLINUS REGIAE DIGNITATIS NOTARIUS AD VICEM HERIVEI ARCHIEPISCOPI SUMMIQUE CANCELLARII RECOGNOVIT ET SUBSCRIPSIT [ruche] [sceau].
l.22 Datum VI idus octobris, indictione IIII, anno XXIII regnante Karolo rege gloriosissimo, redintegrante XVIII, largiore vero hereditate indepta IIII. Actum Gondulfivilla. In Dei nomine, feliciter. AMHN. [Amen]. AMEN.

LAUER (Philippe), Recueil des actes de Charles III le Simple, roi de France, 2 vol., Paris, 1940-1949, p. 182-184, n° 82.

LOT (F.), LAUER (Ph.), Diplomata Karolinorum. Recueil de reproductions en fac-similé des actes originaux des souverains carolingiens conservés dans les archives et bibliothèques de France, 10 vol., Paris, 1936-1949, t. 7, pl. 27 (fac-similé).