Réglement d'un litige entre Richard, archevêque de Narbonne, et Roland, châtelain.

l.1 Decedentibus per temporum successiones Narbonensibus archiepiscopis et eclesia per longum tempus viduata pas-
l.2-tore, et pontificum mutatione et discordia perturbata, honores sanctorum justi et pastoris et cas-
l.3-tella, in manus castellanorum devenerunt. Cumque non esset qui eorumdem honorum consuetudinem
l.4 et usatica requireret, castellani et vicarii, seu alii qui post archiepiscopum honores
l.5 tenebant, cum novis que adjecerunt etiam ea usatica que juris archiepiscopi erant, ad suos
l.6 usus usurpaverunt. Anno autem dominice incarnationis MoCoVIII, Massiliensi abbate Ricar-
l.7-do, in episcopatu consecrato, facta est magna dissensio inter eum et castellanos atque vicarios
l.8 honoris eclesiȩ, quod multa que sui juris erant, in proprios usus redegissent, et nova usatica ad-
l.9-jecissent, inter quos fuit Rotlandus de Fonte Joncoso, qui usatica castelli et villȩ et hominum
l.10 sibi valde accreverat, et archiepiscopo subtraxerat. Cum quo predictus archiepiscopus Rikardus post [mul]-
l.11ta placita et contentiones, rogatibus comitissa Matilda et filio ejus a vicecomite, cete-
l.12-risque terrȩ baronibus hanc tandem difinitionem fecit, ut jamdictus Rotlandus pro castellania
l.13 habeat in pascario terciam partem, et pro illa tercia parte, defendat et custodiat oves et pastores,
l.14 et in omnibus mansis amasatis, ubi archiepiscopus habet arbergum cum VI militibus per usaticum ipse habeat
l.15 cum V et ubi ille cum V, ipse cum IIIIor et ubi ille cum IIIIor, ipse cum IIIbus et ubi ille cum IIIbus ip-
l.16-se cum IIbus et ubi ille cum IIbus, ipse cum totidem et disnar. Et si archiepiscopus voluerit accipere ar-
l.17-berga in domibus rusticorum aut in denariis, aut portare voluerit in castellum, et ipse si-
l.18militer si voluerit, et ad arbergum unicuique caballo quartariam I de civada, boves bis in
l.19 anno, asinos quater in anno, ita ut quacumque ierint, in crastinum reddantur, ova et
l.20 caseos querat quater in anno, ligna omni dominica; de cervis et capreis qui capiuntur, pe-
l.21-dica et cimerium, et de porcis spatulam; de vino cambiet archiepiscopus VIIIto modios si haberet
l.22 in eadem villa, et si non habet, apportet unde voluerit, et postea cambiet capellanus. Hec
l.23 omnia sunt pro castellania, exceptis aliis fevis.
l.24 Pro vicaria autem, si Rotlandus potuerit eam [...] sequi ante calumniatores suos habeat in
l.25 pascario multonem I, et agnum I. De unoquoque albergo, et in unoquoque manso arbergum cum IIbus militibus
l.26 sine disnar, et terciarium I de civada ad messes; boves semel in anno; de ortis tas-
l.27-cam, excepto de poiris et vimis, et tascam de gaisis, et terciam partem placitorum et in omnibus domibus [que] fuerunt venditȩ et inpignorate pro unaquaque bracada I denarium. Hac conveni-
l.28-entia, ut post mortem Rotlandi, remaneat vicaria uni ex infantibus ejus, et dividatur de cas-
l.29-tellania. Interim vero faciat servitium pro unoquoque separatum. Hec omnia sicut superius sunt scripta in villa
l.30 et in hominibus, tam pro castellania quam pro vicaria, si eam habere potuerit, pro fidelitate sanctorum justi et
l.31 pastoris. Laudavit et confirmavit ei predictus archiepiscopus qui hanc cartam scribi jussit ut sciretur in pos-
l.32-terum, anno quo supra, mense junio, epacta VIa, inditione prima. Ricardus archiepiscopus firmavit. Signum
l.33 Rotlandus firmavit. [Subscripserunt] testes Bernardus Amati, Miro de Capite Stagno, Ademarus
l.34 de Durban. ABCDEFGHIKLMNOPQRSTVX.