Guillaume, duc de Normandie, tranche un procès entre les moines de Marmoutier et ceux de Saint-Pierre de la Couture au sujet du bourg sis auprès du château de Laval.

l.1 NOSSE DEBEBITIS, SI QUI ERITIS POSTERI NOSTRI MAJORIS SCILICET HUJUS HABITATORES MONASTERII SANCTI MARTINI, CYNOMANNENSES MONACHOS SANCTI PETRI
l.2 de Cultura calumniam intulisse nobis super burgo quodam nostro apuD Castrum quod vocatur Vallis sito ejusdemque burgi reditibus universis, dicentes
l.3 scilicet pertinere haec ad cellam suam de Alverris, eo quod Guido prȩdicti castri conditor et possessor, qui nobis illa donaverat, jamdudum donasset ea
l.4 Guarino cuidam monacho Sancti Karileffi, qui cellȩ illi fuerat prȩpositus, eo tempore quo ab ejusdem sancti monachis obtinebatur. De qua calumnia
l.5 placitum idem Guido tenuit contra illos primitus in curia sua, et qua ratione Guarino illi res illas donasset exposuit ita: cum ille, ab abbatis sui subjecti-
l.6-one recedens, cellam illam vel quȩcunque posset in suam coepisset habere proprietatem, ab eodem Guidone terram ad construendam ecclesiam et
l.7 burgum apud castrum ipsius ea ratione petiit et impetravit, quatenus abbatia ibi esset, quae caput existeret tam cellȩ illius quam rerum coeterarum omnium,
l.8 quae circumcirca idem posset habere Guarinus. His ita placitis, cum ad illud opus attractum coepisset facere Guarinus, paulo post vix adhuc coepta dimisit
l.9 occisus. Aliter non se res illas donasse Guarino, nec prȩter ipsum solum alii cuiquam ullo modo nisi post multa sciliet deinceps tempora nobis. Etiam jure-
l.10-jurando probare Guido paratissimus fuit, sed cum ferri calidi judicium a quibusdam judicaretur pro hoc esse portandum, et Guido non hoc esse contenderet
l.11 rectum, tamdiu contentio ista duravit, donec Guillelmus Normanniae comes comitatum Cynomannensem obtinuit. Is etiam, in curia sua semper ea causa
l.12 placitari precepit, et agitatum est placitum. Sed cum non recto judicio quam plurimis videretur esse finitum, et quod hinc quoque contentio esset,
l.13 prȩdictus comes audisset, reservari istam suae precepit audientie causam, ita scilicet ut res ipsȩ nobis donatȩ et ab illis monachis reclamatȩ, nec nostrȩ
l.14 nec illorum potestatis sed solius essent interea Guidonis, cumque fuissent diebus non multis, tandem die festi Sancti Mauricii cum sociis suis apus castrum
l.15 quod Domnus Fronto vocatur, tamdiu causa protracta ita quandoque comite ipso prȩsente ac judicante finitur. Prȩsto fuit ut jamdudum antea
l.16 Guido prȩbito per se ipsum fidem facere sacramento, et si comes sȩpedictus judicaret, etiam portato judicio, quod res illas a se donatas nobis
l.17 et reclamatas a monachis supradictis, nec unquam donatione ulla cellȩ de Alverris addixerit, nec monachis eisdem, quando eis illam idem
l.18 ipse contulit cellam, de rebus illis donaverit penitus quicquam: satis hinc jusjurandum esse, nec amplius hac in causa Guidonem facere debere, judiciumque
l.19 pro hoc esse portandum injuste judicatum unquam fuisse, tam comes predictus, quam tota curia definivit ipsius. Ita publico, tunc ibi legalique judicio,
l.20 res ille nobis reformatȩ nostrique decretȩ sunt esse debere perpetui juris. Testibus istis: [colonne1] Willelmo comite Normannensi, Odone, fratre ipsius, episcopo Bajocacensi, Johanne episcopo Abrincatensi, Hugone abbate de Longoledo, Lanfranno monacho, Johanne monacho nostro, Ruvallonio de Dol, Richardo vicecomite Abrincatino, Rannulfo vicecomite Baiocacensi, [colonne2] Walterio Tyrello, Hamone de Valle filio Guidonis, Gauslino de Altanoisa, Burchardo de Cadurcis, Lisiardo de Alverris, Gauslino fratre ejus, Algerio de Bugnonio, Widelino vicario, Fulcodio de Marboio, Hugone Bucello.