Simon, duc de Lorraine, d'une part, Rambaud, prévôt de Saint-Dié et le chapitre, d'autre part, règlent leurs droits respectifs sur le ban du duc et le ban du chapitre dans le Val de Galilée.

l.1 IN NOMINE SANCTȨ ET INDIVIDUȨ TRINITATIS, PATRIS, ET FILII, ET SPIRITUS SANCTI.
l.2 Quoniam filii matris ecclesiȩ servi facti, magis hominem quam Deum metuunt, siquidem ejusdem
l.3 bona rapientes, et legem et tenorem infringentes, magis homini placere quam Deo appetunt,
l.4 ideo inclito duci Simoni, comiti Oduino, Alberto de Darnei, et Simoni advocato, necnon domno
l.5 Rambaldo venerabili preposito ecclesiȩ Sancti Deodati, ceterisque fratribus ejusdem loci, pie et provide
l.6 visum est, quasdam consuetudines ecclesie, quȩ vel depravari, vel minui videbantur, sicut fuerant ab antiquo
l.7 terminare, et ut ratȩ et inconvulsȩ remanerent, sigillo ducis roborare. Quia ergo duos bannos Sancti
l.8 videlicet Deodati atque ducis in valle Galilea esse cognovimus, in paucis quȩ subscripta sunt alterius ad
l.9 alterum, legem et consuetudinem videamus. Si mansionarius Sancti Deodati ad forum venerit, et in die fori IIIa feria
l.10 in ipso foro, vel in via fori aliquam culpam fecerit, secundum justiciam fori inde respondebit. Quod si pro eadem culpa
l.11 inbannitus fuerit, et cum rebus suis in mansum Sancti Deodati infra forum confugerit, minister ducis apud ministrum
l.12 ecclesiȩ proclamabit; et si reus cum rebus suis non exponatur, satisfacere de culpa ministrum ecclesiȩ oportebit.
l.13 De teloneo vero, et monetȩ concambio in aula respondebit; et si inbannitus fuerit, fundum vel mobile suum eum
l.14 tueatur, et si utrumque defuerit, in persona sua constringatur. Censum suum preterea quem debet pro terra in banno ducis po-
l.15-sita, usque ad festum sanctȩ Margaretȩ sine justicia persolvet. Et si de culpa quȩ ad terram pertineat, fuerit appellatus, eadem
l.16 die respondere debet. Postea vero de nulla actione quȩ ad terram pertineat usque ad eandem diem revoluto anno, nisi vicinum
l.17 suum superaraverit, vel foenum, vel messes ejus supersecuerit, respondebit. Et si rex exercitum comparaverit, et dux ad
l.18 eum cum exercitu ierit, quantum mansionarius debet pro terra de censu in banno ducis posita, tantum de adjutorio
l.19 dare eum oportebit. Preter hoc autem, de servitio aliquo, vel consuetudine nullus eum inquietabit. Item villicationem, vel
l.20 aliud ministerium non cogetur accipere; et si sponte susceperit, et aliquam culpam commiserit, nec in corpore, nec per aliud quod
l.21 in banno Sancti Deodati habeat, poterit constringi. Item si aliquis clientem ecclesiȩ interfecerit, et pro interfecto pecuniam
l.22 constitutam restituerit, tota pecunia preposito et fratribus restituetur. De justicia IIIa pars advocato, duȩ vero ecclesiȩ relin-
l.23 -quentur. Preterea si quis in banno Sancti Deodati furtum fecerit, vel alibi, factum in eo repertum fuerit; prepositus inde
l.24 sine advocato, usquedum abjudicari debeat, placitabit. Pro fure abjudicando ac puniendo advocatus ad-
l.25-vocetur, et tunc demum si redemptio data fuerit, IIas partes habebit ecclesia, IIIa vero advocato relinquetur.
l.26 Duellum vero, et duelli redemptio per manum prepositi ac ministri ejus transfigetur. Item si argentum de montibus
l.27 elicitur, si montes in banno Sancti Deodati fuerint, argentum quoad ditionem ejus et suorum pertinebit. Et si dux
l.28 in patriam venerit, et de statu vallis, de pace videlicet atque lege ordinare voluerit, per prepositum
l.29 vel ministrum ecclesiȩ eos qui prudentiores ac sanioris consilii videbuntur, quoscumque voluerit convocabit. Et si quis
l.30 de culpa quȩ ad ducem pertineat, fuerit impetitus, ad honorem ducis inde respondeat; sin autem,
l.31 liber et in pace ad propria sua redeat.
l.32 [sceau]. Hec est figura serpentis. SYMON.

abréviations ptea pour preterea tardive ? XIIIe siècle ?

SOMMIER (Jean-Claude), Histoire de l'Eglise de Saint-Diez avec les pièces justificatives de ses immunitez et privilèges.- Saint-Dié : Bouchard, 1726, p. 372.

CALMET (Dom Augustin), Histoire de Lorraine.- Nancy : Leseure, 1745-1757.- 7 vol., t. 2, Pr, col. 260-262.

PFISTER (Christian), Chartes antérieures au XIVe siècle conservées à la Bibliothèque publique de Nancy, in Journal de la Société d'Archéologie Lorraine et du Musée historique lorrain, 48 (1899), p. 54-62, 74-84, 114, p. 56, n° 2.

DUVERNOY (Emile), Catalogue des actes des ducs de Lorraine de 1048 à 1139, Nancy, 1915, p. 33, n° 48.

Chartes originales antérieures à 1121 conservées dans le département de la Meurthe-et-Moselle, Nancy, 1977, (Cahiers du CRAL ; 28), p. 84-85.