l.1 In nomine sanctae et individue Trinitatis, Willelmus, Aquitanorum dux, universis sanctae Dei aecclesiae fidelibus pacem et quietem. Quotciens homo
l.2 sui creatoris mandata suadente diabolo transgreditur, festinet necesse est ut per satisfactionem eidem creatori suo reconcilietur. Et hoc
l.3 maxime terrarum principes decet quos divina providentia ad hoc in mundo protulit, ut quod injustum fieret, ipsi dampnarent. Hinc igitur quod
l.4 monachis Vindocinensis monasterii violenter abstuleram, et Ebbloni de Castro Allionis injuste tradideram, juste eis restituere dignum
l.5 duxi. Abstuli siquidem illis aecclesiam beati Georgii que est in Olorionis insula cum quadam parte ejusdem insule, et Ebloni contuli injuste sicut
l.6 jam dixi. Quod qualiter acciderit, licet longum sit, salubre tamen est enarrare. Cum itaque pater meus ex hoc mundo migrasset, satis puer
l.7 ut plurimi norunt ego remansi. Tunc barones mei qui me juvare debuissent, a fidelitate mea recedentes, mihi graviter nocere
l.8 cȩperunt. Quorum unus supradictus Eblo anxietatem meam videns, et in adversariorum meorum partem cedere cupiens, mandavit
l.9 quod a me sicut alii et ipse recederet meisque adversariis in quantum posset daret auxilium, nisi predictam terram monachorum quam per quadra-
l.10-ginta et eo amplius annos in pace et sine calumnia tenuerant, sibi conferrem. Asserebat enim quandam partem illius terrae quibusdam
l.11 antecessoribus suis fuisse longe ante donatam. Hoc autem falsum esse nulli dubium erat, sed sub specie tali infidelitatem et tirannidem
l.12 suam tegere cupiebat. Attamen sicut puerilis assolet ȩtas, contempto Dei consilio, humano adquiescens, et hominem plusquam Deum
l.13 ad tempus offendere timens, licet invitus et coactus, abstuli monachis terram suam et illi contuli. Unde factum est ut statim ab Amato
l.14 Burdegalensi archiepiscopo Romanȩ sedis legato, et a Ramnulfo episcopo Sanctonensi cujus parrochianus erat excomunicaretur. Sed hoc modo,
l.15 ejus crudelis animus flecti non potuit. Cum vero abba et monachi vidissent quod sic suum jus adipisci minime valerent, Romanum pon-
l.16-tificem adierunt sub cujus tutela et defensione Vindocinense cenobium esse dinoscitur, sicuti censivum beati Petri alodium. Unde
l.17 papa missis ad me litteris suis mandavit, quia Eblonem jam excommunicatum ipse ȩtiam excommunicabat, et ejusdem excommunicationis
l.18 meipsum participem fore non ambigerem, si Vindocinensi monasterio quod violentia abstuleram restituere prolongarem. Postea dum isdem papa
l.19 in Galliis concilia cȩlebraturus Alpes transmeasset, ab excommunicatione quam prius in Eblonem fecerat non cessavit. In concilio namque quod
l.20 primum apud Clarum Montem habuit, assensu omnium religiosorum qui adfuerunt eum excommunicavit, secundo, in conventu quem Turonis
l.21 tenuit, deinde apud Sanctum Johannem de Angeliaco, ad extremum apud Sanctonas eum omnino maledixit, quia illi ante promiserat quod ibi suo judi-
l.22-cio monachis justiciam exsequeretur. Cum utique judicio pape et archiepiscoporum episcoporumque necnon et abbatum atque religiosorum clericorum qui aderant
l.23 ex toto comprobatum fuisset illum diu injuste terram monachorum tenuisse et ideo cum satisfactione et omnibus quȩ inde subtraxerat debere eis
l.24 restitui, promissionem quam de exequendo judicio pape fecerat menciens ab eo maledictus discessit. Tunc Amatus Burdegalensis
l.25 archiepiscopus sanctȩ Romane aecclesiae legatus ex precepto pape ad me veniens, ex parte beati Petri precepit, quandoquidem Eblo Deum et papam contempnebat
l.26 qui ȩtiam excommunicatus a malitia sua revocari non poterat, quod si Dei et beati Petri gratiam diligebam, ut sȩpedicto monasterio Vindo-
l.27-cinensi terram, quam peccando tuleram, reddere non differrem. Hoc autem si tardarem torpori vel negligentiae, me cum omni terra mea anatemate feriendum in-
l.28-dubitanter scirem. Hinc itaque animȩ et corporis periculum metuens, et Deo beatoque Petro oboȩdire disponens, monachis terram quam diu injuste perdiderant,
l.29 reddidi, et sicut Gofridus Andegavorum comes et Agnes comitissa illam ab omni consuetudine liberam prius donaverant, eis habendam concessi. Ita ut
l.30 abhinc nec mihi nec cuilibet successorum meorum ullus consuetudinis vel exactionis in ea suppetat locus. Hoc ȩtiam apud predictum sanctȩ Romane
l.31 sedis legatum precando obtinui, ut quicumque deinceps Vindocinensibus monachis illam auferret, aut qualiter amitterent inquireret, maledictionem Dei
l.32 omnipotentis Patris et Filii et Spiritus Sancti habeat, et gloriose Dei genitricis semper virginis Mariȩ iram incurrat, et beatos apostolos Petrum et Paulum adver-
l.33-sarios in hoc mundo senciat, atque cum Juda traditore pereat, necnon cum diabolo et angelis ejus in illo inextinguibili et suffurato gehenne in-
l.34-cendio perpetua pena damnetur et ardeat.

1