Louis VI, roi de France, accorde aux serfs de l'abbaye de Saint-Martin-des-Champs de Paris le droit d'être entendus comme témoins et d'être admis au combat judiciaire contre les hommes libres.

l.1 [croix] In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, amen.
l.2 Quia, preordinante Spiritu Sancto, per Isaiam de ȩcclesia dicitur quod mamilla regum lactabitur, et reges erunt
l.3 nutricii ejus, regalis serenitatis pietatem decet, pro tranquillitate et pace ȩcclesiȩ, regni jura temperare, plebi-
l.4-scita relaxare, temperare et confracta solidare, ut ȩcclesiȩ filii, a malignantium infestatione aliquatenus
l.5 relevati, Dei servitio attencius vacare habeant, et catholicum regem ad regni gubernationem orationum
l.6 assiduitate propensius adjuvare valeant. Multum enim valet, ut habet Jacobi ȩpistola, deprecatio justi
l.7 assidua; orante nempe justo Moyse, Israhel superabat regem Amalec. Rex autem gladio accingitur,
l.8 secundum apostolum Petrum, ad vindictam malefactorum, laudem vero bonorum, ut per collatam sibi
l.9 divinitus potentiam obmutescere fatiat inprudentium hominum ignorantiam, constitutus in regno,
l.10 juxta Geremiam, ut evaellat et destruat et disperdat et dissipet et edificet et plantet. Hac igitur
l.11 ratione, spe et devotione ego, Dei gratia Francorum rex, Ludovicus, ȩcclesiȩ Sancti Martini quȩ dicitur de Campis,
l.12 super servorum suorum contumeliosa et dampnosa in testimoniis abjectione adversus liberos supplicanti,
l.13 lacrimanti, et instanter rogitanti, tandem misericorditer ascultavimus pontificum nostrorum consilio, comitum
l.14 quoque et procerum assensu, hac prerogativa nostre majestatis omnes indifferenter hujus prefate ȩcclesiȩ servos benigniter
l.15 honestavimus, quatenus in omnibus causis, placitis et querelis, contra universas ingenue potestatis personas, ve-
l.16-ritatis testimonium regali instituto a modo usque in sempiternum exaltati, ut testes legitimi proferant et
l.17 proferendo asserant, salvo et integro jure et timore, cujus sunt ȩcclesiȩ, ac deinceps dampnum vel repulsam se in hujusmodi
l.18 negotiis pertulisse nullatenus doleant vel erubescant. Horum itaque probationes aut liberi suscipiant, aut con-
l.19-tradicendo falsificent. Regalis igitur decreti transgressor causam, dae qua agit, in perpetuum amittat, excommu-
l.20-nicationi subjaceat, et ejus calumnia irrita fiat; interim etiam in testimonium non recipiatur nec pacis osculo a
l.21 fidelibus osculetur. Dignum est enim supra ceteros servos exaltare qui ei serviunt, cui servire est regnare. Ut autem
l.22 hujus instituti traditio per succedentia tempora inconvulsum vigorem obtineat, litterarum memorie com-
l.23-mendari, immo nostri nominis charactere et sigillo signari et corroborari precepimus. Presentibus de palatio nostro
l.24 quorum nomina subtitulata sunt et signa. Signum Anselli dapiferi. Signum Willelmi Guarlandensis. Signum Wi-
l.25-donis de Turre. Signum Frogerii de Chatarauno. Signum Herluini, magistri regis. Signum Bartolomei de Fulcois. Signum Rai-
l.26-nardi Rufi. Signum Bernardi, nepotis ejus. Signum Stephani cancellarii. Signum Erchenbaldi. Actum Parisius, anno in-
l.27-carnati Verbi MmoCmoXmo, indictione IIIa, pridie nonas februarii, anno unctionis nostrȩ IIo.
l.28 Stephanus cancellarius relegendo subscripsit.
l.29 [sceau] [monogramme].

LASTEYRIE (Robert de), Cartulaire général de Paris, 1 vol., Paris, 1887, t. 1, p. 177-178, n° 155bis.

DUFOUR (Jean), Recueil des actes de Louis VI, roi de France : 1108-1137, Paris : De Boccard, 1992-1994, 4 vol. (Chartes et diplômes relatifs à l'histoire de France), t. 1, p. 71-74, n° 37.