Charles le Chauve, roi des Francs, renouvelant un précepte de Louis le Pieux, exempte des tonlieux et de tout autre droit les agents du monastère de Saint-Maur-des-Fossés parcourant le royaume pour y faire le commerce et leur garantit la sécurité.

l.1 IN NOMINE SANCTAE ET INDIVIDUAE TRINITATIS, KAROLUS, GRATIA DEI REX. OMNIBUS EPISCOPIS, ABBATIBUS, DUCIBUS, COMITIBUS, VICARIIS, CENTENARIIS, THELONARIIS, ACTIONARIIS VEL OMNIBUS REM PUBLICAM
l.2 administrantibus seu cunctis fidelibus sanctae Dei ecclesiae et nostris, tam praesentibus quam futuris, notum esse volumus quia vir venerabilis Engilbertus, monasterii Fossatis abbas, nostrae ostendit celsitudini praeceptum bonae memoriae domni et genitoris nostri Hludovuici imperatoris, in quo contineba-
l.3-tur qualiter ad petitionem Bigonis quondam inlustri comitis ipsum monasterium, quod est constructum in honore sanctae et intameratae semperque virginis Mariae necnon et beatorum apostolorum Petri et Pauli super fluvium Maternam, sub suo mundeburde atque defensione cum omnibus rebus
l.4 et hominibus eidem monasterio subjectis suscepisset, ex sua fratrumque sibi commissorum parte humili supplicatione deprecans ut in nostram ac genitoris nostri elemosinam ipsum monasterium sub nostra tuitione et defensione simili modo reciperemus et idem praeceptum nostro nomine renovare
l.5 ac confirmare juberemus, in quo etiam illud similiter, sicut et in praedicto praecepto insertum fuit, inserere petierunt ut quandoquidem monachi[s] in eodem monasterio degentibus missos suos in aliquam partem regni nostri negotiandi gratia dirigere, cum carris videlicet et sagmis seu
l.6 navigio vel cum quolibet negotio, licentiam haberent pergendi ubi voluerint absque alicujus infestatione vel contrarietate. Quorum petitionibus propter Dei amorem et piae recordationis genitoris nostri ac nostram elemosinam libenter annuere et has auctoritatis nostrae
l.7 litterulas conscribere et roborare decrevimus, per quas cunctis fidelibus nostris, praesentibus et futuris, jubemus, ut, ubi missi pra[edicti abb]atis aut successorum ejus infra ditionem regni nostri negotiandi causa directi fuerint, nemo theloneum, neque quod vulgo
l.8 dicitur ripaticum neque rotaticum aut pontaticum vel portaticum aut trivaticum atque cispitaticum necnon et salutaticum aut ullum [cen]sum vel ullum occursum aut ullam redibitionem ab ipsis accione aut exactare praesumat, sed liceat tam eos quam homines
l.9 vel omnia illorum cum pace discurrere et negotia sua libenter peragere et ad quascumque civitates aut portus vel loca accessum habuerint nullam inquietudinem aut detentionem aut contrarietatem ab aliquo fidelium nostrorum patiantur, sed ubicumque direc-
l.10-ti fuerint, sive navigio aut terreno, securi et quieti cum omnibus quae deferunt per praesentem auctoritatem nostram ire et redire valeant. Et ut haec auctoritas firmior habeatur et a fidelibus sanctae Dei ecclesiae et nostris diligentius conservetur,
l.11 manu propria nostra subter firmavimus et anuli nostri inpressione adsignari jussimus.
l.12 SIGNUM [monogramme] KAROLI GLORIOSISSIMI REGIS.
l.13 [chrisme] MEGINARIUS NOTARIUS AD VICEM HLUDOVUICI RECOGNOVI ET S[UBSCRIPSI] [ruche_notes_tironiennes] [Meginarius notarius atque diaconus ad vicem Ludovici recognovi et subscripsi] [sceau].
l.14 Data V idus decembris, anno Christo propitio V regnante Karolo rege, indictione VII. Actum monasterio Sancti Dyonisii. In Dei nomine, feliciter. Amen.

Recueil des historiens des Gaules et de la France (Bouquet, RHF), Paris, 1737-1904, 24 vol. in folio, t. 8, p. 469, n° 48.

TARDIF (Jules), Monuments historiques - Paris, 1866, (Archives de l'Empire. Inventaires et documents), p. 97, n° 146.

JUSSELIN (Maurice), Liste chronologique et lecture des mentions en notes tironiennes dans les diplômes de Charles le Chauve, in Le Moyen-Age, t. 39(1929), p. 215-232, p. 221.

TESSIER (Georges), Recueil des actes de Charles II le Chauve, roi de France, 3 vol., Paris, Imprimerie nationale, 1943-1955 (Chartes et diplômes relatifs à l'histoire de France), t. 1, p. 167-169, n° 59.

LOT (F.), LAUER (Ph.), Diplomata Karolinorum. Recueil de reproductions en fac-similé des actes originaux des souverains carolingiens conservés dans les archives et bibliothèques de France, 10 vol., Paris, 1936-1949, t. 3, pl. 14 (fac-similé).