Lettre d'Henri IV, empereur, à Hugues, abbé de Cluny, l'informant qu'il travaille à la réconciliation de l'Église et de l'Empire, lui demandant d'aider de ses prières ses efforts pour la paix, et lui annonçant son intention de se rendre à Jérusalem.

l.1 H[enricus], Dei gratia Romanorum imperator augustus, H[ugoni], reverendo abbati, quod filius patri. Diu est, domne ac pater, quod infirmum vestrum, sicut solebatis, non visitastis et quod adhortatio-
l.2-num et consolationum fomentis contritum vestrum non curastis. Sed proinde pietati vestrȩ non estimamus derogandum sed totum iniquitatibus nostris imputandum,
l.3 quia fortasse spiritus Domini prohibuit, ne propter infructuosam arborem sanctitas vestra fatigari debuerit. Verum quoniam tempus est omni rei sub cȩlo, et sicut
l.4 tempus est irȩ Domini, ita et misericordiȩ ejus ; quam vicissitudinem sepius in Israhelitico populo animadvertere possumus, qui peccans a Domino puniebatur, poeni-
l.5-tens dignus venia judicabatur, sicut plane factum est, quando a Nabuchodonosor muri Jherusalem destructi sunt, templum Domini dirutum, populus captivus
l.6 ductus est, quando filia Syon sedit per septuaginta annos sine rege, sine sacerdote, sine sacrificio ; sed rursum, quando cȩli distillaverunt misericordiam Dei,
l.7 sub Cyro rege Persarum laxata est captivitas, rediit populus, Jherusalem reedificata, templum reparatum et cerimoniarum ritus ex integro est restitutus.
l.8 Si ergo, sicut apostolus loquitur, hȩc omnia in figura contingebant illis, nos qui similem in destructione ȩclesiasticȩ religionis Domini diu sustinuimus iram, quare
l.9 in reparatione ejusdem religionis similem non speremus misericordiam ? Hoc itaque exemplo animati notum facimus serenitati vestrȩ, quod pro reparatione ȩclesias-
l.10-ticorum, quȩ nostris temporibus nostris peccatis heu! corruerunt, omnibus modis, prout Deus vires dederit, volumus laborare et sanis consiliis omnium bonorum
l.11 amodo acquiescere, si quomodo valeamus dispersa colligere et hiantia cuneo scismatis, unionis glutino coadunare atque ruinam ȩclesiȩ, quȩ per nos facta est,
l.12 pacis et justiciȩ instauratione recompensare. Preterea significamus vobis quod, si Deo propitio regnum et sacerdotium in unum recolligere poterimus,
l.13 post confirmatam pacem ire Jherusalem disponimus et videre sanctam terram, in qua Dominus noster in carne visus est et cum hominibus conversatus est, ipso propitio
l.14 valde desideramus, ut ibi expressius eum adoremus, ubi eum alapas, sputa, flagella, crucem, mortem, sepulturam passum esse pro nobis cognovimus. Hȩc autem
l.15 omnia propterea sanctitati vestrȩ indicamus, ut enixius pro nobis oretis et nos Deo cum sancto collegio fratrum vestrorum attentius commendetis, ut ipse, qui nos bonȩ
l.16 voluntatis prevenit misericordia, ad fructuosum effectum nostra dirigere dignetur opera.

1