Notice de jugement royal délivrée par Pépin I^er, roi d'Aquitaine, à l'avoué Agenus et au prévôt Magenarius de l'abbaye Saint-Paul de Cormery, contre leurs colons d'Antogné se plaignant de prétendues exactions de l'abbé Jacob.

l.1 Pipinus, gratia Dei rex Aquitanorum. Cum nos, in Dei nomine, die martis, Casanogilo villa palatio nostro, in pago Pictavo secus alveum Clinno, ad multorum causas audiendum rectaque judicia terminandas resideremus, ibique venientes aliqui homines
l.2 nomen Aganbertus, Aganfredus, Frotfarius et Martinus, tam ipse quam eorum pares coloni sancti Pauli de villa Antoniaco ex monasterio Cormaricum sive Jacob abbate, ibique se proclamabant in contra ipso abbate vel suum advocatum nomine Ageno, eo quod
l.3 jamdictus abba vel sui missi eis super querissent vel exactassent amplius de censum vel de pro soluta quam ipse per drictum facere nec solvere non debebant nec eorum antecessores antea ad longum tempus non fecerant nec solserant nec talem legem eis non conserva-
l.4-bant quomodo eorum antecessores habuerant. Sed ipse Agenus advocatus et Magenarius prepositus ex ipso monasterio de presente adstabant et taliter in contra ipsos intendebant quod jamdictus abba nec ipsi nullas functiones nec redibutiones eis non exactaverant nec exactare
l.5 jusserant, nisi quale ipsi per drictum vel per triginta annos partibus ipsius monasterii tam ipsi quam et eorum antecessores desolserant ; et discriptionem ibidem optulerunt ad relegendum, in quo continebatur quomodo sub tempus Alcuino abbate ipsi coloni ex ipsa villa, qui ad
l.6 presente adstabant unacum eorum pares, cum juramento dictaverunt quid per singula mansa ex ipsa curte desolvere debebant et habebant daturum : ipsa discriptio, anno trigesimo quarto regnante Carolo rege. Interrogatum fuit ad jamdictis colonis qui ibidem
l.7 de presente adherant si ipsa discriptione dictaverant vel ipsa redibutione per annorum spacia dissolserant, sicut in ipsa continebatur, aut si ipsa discriptio vera aut bona adherat, aut si contra ipsa aliquid dicere aut opponere vellebant, an non. Ipsi ipsam discriptionem veram
l.8 et bonam dixerunt vel recognoverunt, et hoc minime denegare non potebant quod ipsa redibutione per annorum spacia non desolsissent vel ipsam discriptionem ipsi non dictassent vel antecessores eorum. Proinde nos taliter unacum fidelibus nostris, id sunt Himmoni
l.9 comiti, Dadeno, Bobilone, Launaldo, Dodone, Sigoino, Gyrlebaldo, Hisario, David, Helinberto, Adalberto, Acsindo, Amalfredo, Joseph, Arcambaldo, Erinfredo, Geraldo, Ruben, Rotgaudo, Leotgario, Ingilberto, Deotimio, Salacone seu et Johanni comiti palacii nostri vel reli-
l.10-quis quampluris, visi fuimus judicasse ut, dum ipsi coloni taliter se recognoscebant, sicut superius est insertum, ut ipsa discriptione, sicut ipse dictaverant vel conscripta adherat, vel ipse ipsa redibutione per spacia annorum fecerant, ita et per singulos annos partibus ipsa casa Dei facere vel dis-
l.11-solvere debeant. Propterea jubemus ut, dum ac causa sic acta vel perpetrata esse cognovimus, ut memoratus Agenus advocatus sive Magenarius prepositus tale scriptum partibus ipsa casa Dei exinde recipere deberet, quod ita et de presente manifestum est fecisse.
l.12 [chrisme] DEOTIMIUS AD VICEM JOHANNI COMITI PALACII RECOGNOVI ET SUBSCRIPSI [ruche_notes_tironiennes] [Deotimius ad vicem Johanni comiti recognovi et subscripsi. Deotimius ad vicem Johanni comiti recognovi et subscripsi] [sceau].
l.13 [chrisme] DATUM QUINTO IDUS JUNIO IN ANNO XV IMPERIUM DOMNI HLUDOVUICI SERENISSIMI IMPERATORIS. [chrisme] NECTARIUS SCRIPSIT ET SUBSCRIPSIT [ruche].

LEVILLAIN (Léon), Recueil des actes de Pépin I^er et de Pépin II, rois d’Aquitaine (814-848), Paris, 1926, p. 44-47, n° 12.

LOT (F.), LAUER (Ph.), Diplomata Karolinorum. Recueil de reproductions en fac-similé des actes originaux des souverains carolingiens conservés dans les archives et bibliothèques de France, 10 vol., Paris, 1936-1949, t. 8, pl. 17 (fac-similé).