Nicolas II, pape, confirme à l'abbaye de Montier-en-Der la libre élection de l'abbé et place sous la protection apostolique tous ses biens, les coutumes ecclésiastiques, les préceptes royaux et les décrets pontificaux. Il énumère les biens cédés au sanctuaire.

l.1 [croix] IN NOMINE SANCTȨ ET INDIVIDUȨ TRINITATIS, PATRIS ET FILII ET SPIRITUS SANCTI, NICO-
l.2-LAUS, EPISCOPUS, SERVUS SERVORUM DEI, OMNIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS FILIIS ECCLESIȨ. Credita nobis sollicitudine commoniti,
l.3 omnium ecclesiarum Dei curam agere debemur, sancte autem Romanȩ ecclesiȩ multo adtentius, cui Dei misericordia non nostris meritis presidemus. Quapropter spirituali zelo contra Dei hostes accensi et ex
l.4 afflictione servorum Dei anxiati pro hoc summopere niti studemus et laborare, quatinus sanctȩ religionis cultores Deo in monasteriis suis quiete possint deservire. Scientes procul dubio, quia
l.5 tunc apud eum nostra merces erit copiosa, si venerabilia loca per nos ad meliorem statum fuerint perducta et ideo, sicut diximus, debite custodie pieque sollicitudinis zelum observantes, munimus
l.6 et defendimus Dervensem abbatiam per privilegium apostolice auctoritatis secundum consuetudinem antecessorum nostrorum eorumque regum, qui pro animȩ suȩ remedio eam primitus construxerunt
l.7 et defensioni sanctȩ Romanȩ ecclesiȩ assignaverunt et tradiderunt, cum his videlicet bonis omnibusque pertinentiis, quȩ modo juste tenet vel in futurum juste et legaliter adquisierit.
l.8 Est enim ipsa abbatia constructa in honore beatissimorum apostolorum Petri et Pauli, ubi corpore requiescit sanctus et gloriosus Christi martir Bercharius et venerabilis Christi virgo Teodosia. In primis
l.9 hoc statuentes, ut congregatio ipsius monasterii liberam licentiam habeat super se abbatem eligendi secundum regulam sancti Benedicti et, ut nulla persona preripere sibi pastoralem
l.10 curam presumat sine communi consensu ipsius congregationis. Similiter quoque notum et stabilitum esse volumus, quod sub inviolabili tuitione et defensione apostolici privilegii omnes facul-
l.11-tates Dervensis abbatie posite sunt, quicquid scilicet illi ecclesie aut est datum aut est dandum; scilicet villȩ, ecclesiȩ, decimȩ, vineȩ, terrȩ, cultȩ
l.12 et incultȩ, silvȩ, molendini, aquȩ aquarumve decursus, consuetudines etiam ecclesiastice, ab hac sancta sede apostolica illi indultȩ, et precepta
l.13 regum decretaque pontificum. Preterea curavimus, nominatim conventiones ponere, quibus eidem loco traditȩ sunt res diversȩ per sollicitam suggestionem hujus filii nostri
l.14 Brunonis, quem felix predecessor noster Leo nonus ejusdem loci fratribus consecravit abbatem, ejusque devota postulatione hujus privilegii studuimus gratiam stabilire:
l.15 videlicet alodium de Dervo cum ecclesia et partem de Sanctȩ Margaritȩ ecclesia, quam predictis sanctis vicecomes Tecelinus cum sua conjuge contulit, predia quoque quȩ frater Kalo consen-
l.16-tiente patre cum parentibus suis in conversione sua concessit eidem loco, et allodium de suburbio castri Belfort et terras de Husanȩ Curte, adhuc autem et conventionem, qua de ali-
l.17-quibus ecclesiis et Gurgione villa cum rebus aliis sibi invicem convenerunt, Gozfridus scilicet miles de Junevilla et idem premissus nostre filiationis abbas. Quare omnino
l.18 sub anathematis vinculo interdicimus, ne quisquam abbas vel monachus ex eo loco auferat, neque ullus finita conventione, ista scilicet Gozfridi et suorum heredum, quocumque
l.19 modo a loci dominio subdita possideat.
l.20 Si quis vero contra statuta Romane ecclesiȩ hanc auctoritatem nostri privilegii infringere voluerit, inlusum a sese esse recognoscat et sub sententia Petri post
l.21 Ananiam et Saphiram mortuum se veraciter intelligat, nisi ad congruam satisfactionem recurrat. Auctoritate igitur Dei omnipotentis et sanctȩ Dei genitricis
l.22 Marie et sancti Petri omniumque apostolorum et electorum Dei excommunicamus et omni genere maledictionis expugnamus illum, qui contra hoc sanctȩ Romanȩ ecclesiȩ
l.23 decretum violare presumpserit, auctoritatis nostre hoc concessum privilegium nisi penituerit per verȩ emendationis fructum.
l.24 [rota]. [benevalete].
l.25 Datum per manus Bernardi, sanctȩ Prenestinȩ ecclesiȩ episcopi V nonas mai. Anno ab incarnatione Domini millesimo sexagesimo I, anno III pontificatus Nicolai pape secundi, indictione XIIII.
l.26 [sceau].

JAFFE-LOEWENFELD, n° 4465.

PFLUGK-HARTTUNG (J. von), Acta pontificum romanorum inedita. Urkunden der Päpste 97-1197. rééd, 3 vol., Graz, 1958, t. 1, p. 33-34, n° 35.

MORELLE (Laurent), Examen de trois privilèges pontificaux du XIe siècle en faveur de Montier-en-Der, in Cahiers Haut-Marnais, 161 (1985), p. 22-42, p. 35-38, n° 2 (fac-similé, p. 36).

FALKENSTEIN (Ludwig), Les privilèges et les lettres de la chancellerie pontificale dans le chartrier de Montier-en-Der (XIe et XIIe siècles), in Les moines du Der : 673-1790, actes du colloque international d'histoire, Joinville-Montier-en-Der, 1er-3 oct. 1998, Langres, 2000, p. 259-294, p. 265.

Analecta juris pontificii, , t. 10, col. 1392.