Louis IV d'Outremer, roi des Francs, à la requête de Guillaume, comte de Poitiers, d'Eble, son frère, et du comte Roger [de Laon], confirme à Saint-Hilaire de Poitiers, divers domaines situés en Poitou, Saintonge et Carcassès.

l.1 [chrisme] IN NOMINE SANCTAE ET INDIVIDUAE TRINITATIS, LUDOVICUS, DIVINA PROPITIANTE CLEMENTIA FRANCORUM REX. SI LOCA SANCTA ET DIVINO CULTUI MANU DATA RITE OB AMOREM DEI ET REVERENTIAM SANCTORUM INIBI REQUIESCENTIUM
l.2 ordinamus et disponimus, Deum nobis ob id propitium praesenti saeculo et futuro minime diffidimus. Quocirca noverit omnium sanctae Dei ecclesiae fidelium tam praesentium quam et futurorum sollers industria, quoniam, nostrae serenitatis adientes praesentiam Guillelmus comes et marchio et frater ejus
l.3 Ebolus atque Rotgarius comes, humiliter expetiere quatenus fratribus praecellentissimi confessoris Christi Hilarii nostrae auctoritatis praeceptum super villas et ecclesias diversis eorum usibus a praedecessoribus nostris delegatas, et super praebendas atque mansiones ipsorum conferre dignaremur,
l.4 quod et fecimus. Unde hoc nostrae altitudinis decretum fieri ac memoratis fratribus dare jussimus, per quod praecipimus ac regia auctoritate sancimus ut praefatas villas cum ecclesiis, id est Campaniacum, Roliacum, Potentum, Lusiacum, Fronteniacun, Benatiacum, Masogelum, Cuiomnum, Gurgiacum,
l.5 Vosaliam, Vieracum, Longum Rete, in comitatu vero Cadurcino, ecclesiam in honore sancti Hilarii, et Cainontum in pago Tolosno, et in pago Carcasio, locum Sancti Mammetis et Campum Oliveti, in comitatu quoque Pictavensi, Alamaniam, Mulciacum, Novam Villam; hec omnia supradicta canonici
l.6 jamdicti perpetuo jure possideant cum alodis, id est Crispiacum, Esternum, Remcionacum, Clavinnum, Belloriam. Praebende vero eorum sub ipsorum potestate semper existant. Mansiones autem cum terra intra murum noviter circa monasterium instructum
l.7 et deforis ac intra civitatis muros stabilitas eo modo eisdem fratribus concedimus, ut habeant licentiam unusquisque de sua quod voluerit, excepta alienatione alterius et extraneae personae, faciendi. Nullusque comes vel aliquis rei publicae
l.8 exactor invasorque istarum rerum et terrae infra muros positae, mutuatae a fratribus ex una quarta in villa Potente, fieri audeat sine voluntate canonicorum. Quod si quispiam hujus auctoritatis regiae munimentum
l.9 violare praesumserit, primitus iram Dei omnipotentis et sancti Hilarii atque sanctorum omnium incurrat, et cum Datan et Abiron, quos terra viventes absorbuit, portionem habeat, ac cum Juda traditore in infernum demersus,
l.10 flammis et vermibus undique consumtus sub anatematis vinculo se sciat perpetualiter esse damnandum. Ut vero hoc testamentum regiae dignitatis per succedentia temporum curricula inviolabiliter
l.11 perseveret, firmiusque credatur ab omnibus atque attentius observetur, manu propria subter firmantes, anuli nostri imagine corroborari praecepimus.
l.12 SIGNUM DOMNI LUDOVICI GLORIOSI REGIS [monogramme]. Odilo cancellarius ad vicem Eyrici episcopi recognovit [sceau].
l.13 Actum Pictavis civitate, nonas januarias, anno incarnationis dominicae DCCCCXLII, indictione XV, anno autem VI regnante Ludovico gloriosisimo rege Francorum. In Dei nomine, amen.

Recueil des historiens des Gaules et de la France (Bouquet, RHF), Paris, 1737-1904, 24 vol. in folio, t. 9, p. 595, n° 12.

REDET (L.), Documents pour l'histoire de l'église de Saint-Hilaire de Poitiers, dans Mémoires de la société des antiquaires de l'ouest, 1847, p. 1-362, p. 23-24, n° 19.

DOUAIS (Célestin), Cartulaire de l'abbaye de Saint-Sernin de Toulouse (844-1200), Toulouse, 1887, p. 202, n° 289.

LAUER (Philippe), Recueil des actes de Louis IV, roi de France (936-954), Paris, 1914, p. 45-47, n° 18.

LOT (F.), LAUER (Ph.), Diplomata Karolinorum. Recueil de reproductions en fac-similé des actes originaux des souverains carolingiens conservés dans les archives et bibliothèques de France, 10 vol., Paris, 1936-1949, t. 8, pl. 6 (fac-similé).

CARPENTIER (Elisabeth), CHAUVIN (Yves), FAVREAU (Robert), PON (Georges), Chartes poitevines, 925-950, Poitiers, 1999, p. 102-104, n° 63.

GERARD (Pierre) et GERARD (Thérèse), Cartulaire de Saint-Sernin de Toulouse, 4 vol., Toulouse, 1999, t. 2, vol. 2, p. 1008-1010, n° 289.