Eudes, roi des Francs, confirme à Saint-Hilaire de Poitiers plusieurs villae et l'usage de maisons individuelles à l'intérieur du monastère.

l.1 [chrisme] IN NOMINE DOMINI DEI AETERNI ET SALVATORIS NOSTRI JHESU CHRISTI, ODO MISERICORDIA DEI REX. SI LOCA SANCTA DIVINIS CULTIBUS MANCIPATA RITE, PROPTER AMOREM DEI ET REVERENCIAM SANCTORUM INIBI REQUIESCENCIUM, ORDINAMUS ET DISPONIMUS, FIDELIUM NOSTRORUM ANIMOS IN DEI ET NOSTRE FIDELITATE FERVENTIORES
l.2 fore credimus Deumque nobis ob id propitium presenti seculo et futuro minime diffimus. Quocirca noverit omnium Dei nostrorumque, tam presentium quam et futurorum, sollers industria ac nobilis in omnibus prudentia quia adiit clemenciam serenitatis nostre venerabilis abbas Ebolus, junctis secum proceribus nostris Hubaldo et Heriberto, et deprecati sunt ut villas
l.3 de potestate precellentissimi confessoris Christi Hilarii, a prefato abbate fratribus delegatas in diversis usibus eorum necessariis, id est : Campaniacum, Roliacum, Potentum, Lusiacum, Fronteniacum, Cuionnum, Vosaliam, Masogilum, Benaciacum, Gurgiacum, Cambentium, Viviarium, Fabrisum, in comitatu Cadurcino, Gauriacum cum ecclesia in honore sancti
l.4 Hilarii, et Cainandum in pago Tolosano, in pago Carcassio, locum Sancti Mammetis et, in eodem pago, Campum Oliveti, cum omni integritate vel omnibus ibidem pertinentibus necnon aspicientibus, cultis et incultis, quesitis et inquirendis, et omnibus suprapositis seu consentaneis commanentibus, concede-
l.5-remus adque confirmaremus. Quorum petitionibus annuentes, quod postulabant libenti animo concessimus hac prefatas villas usibus fratrum et necessitatibus perpetualiter subministraturas confirmavimus. Concedimus etiam, flagitante Ebolo, venerabili ejusdem loci abbate, alodos vero proprie originis, id est :
l.6 Crispiacum, Es[ter]num, Remcionacum, Clavinnum, Belloriam, cum omnibus suprapositis vel legitime pertinentibus, cum villa Longumrete in Burgundia, fratribus prelibanti pontificis Hilarii, rogante Ebolo, confirmamus.
l.7 Mansiones vero infra monasterium aut infra muros civitatis constructas ipsis fratribus concedimus ut habeant licenciam unusquisque de sua quod voluerit, excepto alienacione alterius et extraneae faciendi persone. Nullusque comes vel aliquis reipublice [exactor] invasor istarum rerum et terre
l.8 infra muros posite, mutuate a fratribus ex una quarta in villa Potente fieri audeat, per consensu abbatis et fratrum. Quod qui presumpserit, sub anatemate perpetuo sciat se damnandum. Ut vero hoc testamentum firmius credatur ac verius, manu nostra subtus firmavimus et anulo nostro insigniri decrevimus.
l.9 SIGNUM ODONIS [monogramme] GLORIOSISSIMI REGIS.
l.10 TROANNUS NOTARIUS AD VICEM EBOLI RECOGNOVIT ET [ruche] [sceau].
l.11 ACTUM KARNOTIS, III KALENDAS JANUARII, ANNO INCARNACIONIS DOMINI DCCCXC, INDICTIONE VIII, ANNO SECUNDO ODONIS GLORIOSISSIMI REGIS. IN DOMINO, FELICITER. AMEN.

Recueil des historiens des Gaules et de la France (Bouquet, RHF), Paris, 1737-1904, 24 vol. in folio, t. 9, p. 450, n° 12.

REDET (L.), Documents pour l'histoire de l'église de Saint-Hilaire de Poitiers, dans Mémoires de la société des antiquaires de l'ouest, 1847, p. 1-362, p. 12-14, n° 9.

LOT (F.), LAUER (Ph.), Diplomata Karolinorum. Recueil de reproductions en fac-similé des actes originaux des souverains carolingiens conservés dans les archives et bibliothèques de France, 10 vol., Paris, 1936-1949, t. 7, pl. 14 (fac-similé).

BAUTIER (Robert-Henri), Recueil des actes d'Eudes, roi de France : 888-898, Paris, Imprimerie nationale, Klincksieck, 1967, p. 72-77, n° 16.