Pépin I^er, roi d'Aquitaine, confirme que les moines de Nouaillé ne sont plus sous la dépendance de l'abbaye Saint-Hilaire de Poitiers, si ce n'est par une redevance annuelle de 20 sous et un consentement préalable pour l'élection de l'abbé.

l.1 Pipinus, gratia Dei rex Aquitanorum et Germanorum. Quicquid inter servorum Dei concorditer de rebus ecclesiae sibi creditis manente varietate pro dilectionis amore invicem consentire placuerit, scripturarum
l.2 necesse est titulis alligari, ne in posterum a senioribus vel a quocumque possit convelli. Proinde notum esse volumus omnibus episcopis, comitibus, abbatibus, vicariis, centenariis, missis nostris discurrentibus vel omnibus fidelibus
l.3 sanctae Dei ecclesiae nostrisque presentibus scilicet et futuris, quia Fulco venerabilis ex Sancti Hylarii coenobii abbas necnon et monachi ex Nobiliacensi monasterio detulerunt nostris obtutibus conscriptionis auctoritatem
l.4 quando Dei illiusque sancti loci reverentiam idem Fulco libenti animo edidit, in qua insertum repperimus quod eadem cellula priscis temporibus semper rectoribus sancti Hylarii fuisset in beneficio credita
l.5 et ab omni functione et obsequio omnium monachorum illius loci degentibus, idem Fulco fecisset sibi et posteris ejus extraneam, nisi tantum quod annis singulis in dedicatione ecclesiȩ Sancti Hylarii de camera
l.6 nostra solidos XX desolvimus et abbatem si eorum viam universȩ carnis abiret, per Fulconis successorumque ejus consentaneam voluntatem eligerent potestatem. Et unanimiter deprecati sunt nos ut plenius
l.7 atque securius per nostrum conscriptionis preceptum memorati Fulconis firmitatem confirmare juberemus. Quorum peticionibus ob Dei amorem, illorumque bonum meritum assensum prebentes, ad effectum usque perduximus.
l.8 Precipientes ergo jubemus ut neque idem Fulco junioresve seu successores ejus de memorata cellula, nec de rebus ibi subjectis ullum obsequium neque missos discurrentes recipiant, aut vehicula
l.9 neque veredos pro temporali servitio, neque ullam reipublice exactionem neque ullam molestiam ab illis ibidem degentibus exigere presumant. Si vero divina vocatio cum qui prodesse vel presse eis debet,
l.10 hinc moriendo vocaverit, per consilium et unanimitatem abbatis patronis nostri Hylarii eligant sibi patronem; et quandoquidem aliquid ibi divina pietas voluerit per bonorum hominum conla-
l.11-cionem augeri, similiter in eorum arbitrio maneat faciendi. Et ut haec a fidelibus sanctȩ Dei ecclesiȩ nostrisque melius credatur, diligentius conservetur, manu propria subter firmavimus, et anuli nostri inpre-
l.12-sione signari jussimus. Signum Pipini regis. Sasibodus diaconus ad vicem Aldrici rogatus scripsi. Data VIII kalendas julii, anno XIIII imperii donni Hludovici serenissimi augusti et XIII
l.13 regni nostri. Actum in villa Vuarda. In Dei nomine, feliciter. Amen.

1

REDET (L.), Documents pour l'histoire de l'église de Saint-Hilaire de Poitiers, dans Mémoires de la société des antiquaires de l'ouest, 1847, p. 1-362, p. 5-7, n° 4.

LEVILLAIN (Léon), Recueil des actes de Pépin I^er et de Pépin II, rois d’Aquitaine (814-848), Paris, 1926, p. 21-23, n° 7.

MONSABERT (Dom P. de), Chartes de l'abbaye de Nouaillé : de 678 à 1200, Poitiers, Société des Archives Historiques du Poitou, 1936 (Archives historiques du Poitou, 49), p. 19-20, n° 11.