Louis, roi d'Aquitaine, confirme à l'abbaye de Nouaillé ses possessions et son privilège d'immunité.

l.1 [chrisme] HLODOICUS, GRACIA DEI REX AQUITANIORUM. IN CHRISTI NOMINE, NOBIS RECTUM ESSE VIDETUR UT QUANDOQUE ECCLESIASTICI VIRI CATHOLICI ET DEI SACERDOTES CLERICI ET
l.2 pauperes ad nostram petent clemenciam, eis regalis potestas tuicionem imperciat qui fideliter ad nostram desiderant pertingere magnificenciam, et Christo auspici sine dubio plenius credimus divina misericordia nobis exaudire,
l.3 si peticionibus sacerdotum placitis auribus obaudimus et ea que recta poposcerint ad effectum perducimus. Denique ostensum est in conspectu nostro per magnifico viro et parente nostro Atone, diacono atque abbate, statuta
l.4 quam ipse ex ore gloriosissimi et genitoris mei regis Caroli summumque catholicum sumsit, qualiter cellola cujus vocabulum est Novaliacus, de ratione sancti Hilarii sita in loco quieto et valde congrua ad habitacione servorum Dei et
l.5 pauperum juxta possibilitatem loci illius, monacos qui secundum sancti Benedicti regula degere deberent instituit, et venerabilis vir jam memoratus domnus Ato abba, parens noster, fidelisimus domno et genitore meo et noster,
l.6 nobis subtiliter suggessit ut ipsa cella vel reiculas quas ipse ibidem detullit necnon et hoc quod Hermenbertus sacerdus rector ipsius cellole ibidem confirmavit et illas conjunctiones quas anteriori pontifici Pictavensis, quem
l.7 nos recognovimus Ansaldus, Ebarcius et Gaozbertus ad ipsam cellam detullerunt vel Dei timentes et viri catholici inantea conferre voluerint, per nostram munificenciam semper sit conjunctum et nunquam sit interruptum. Precipiendo precipimus
l.8 universis fidelibus nostris episcopis, abbatibus, ducibus, comitibus, vicariis, centenariis, telonariis, vel omnibus missis nostris discurrentibus seu qui curam publicam et privatam habere noscuntur, ut in reiculas prefate cellole vel homines
l.9 eorum ubique conmanentibus qui ibidem recte aspiciunt nullum quam tempore ad causas audiendas vel freda undique exigenda seu mansiones aut paratas faciendum vel quascumque reddibutiones requirendas
l.10 ingredi non presumant; sed pro integra firmitate petiit memoratus domnus Ato abba suique monachi ut circa ipsa cella Dei per nostram auctoritatem in omnibus confirmare deberemus, quod pro reverencia domini
l.11 et patronis nostri beatissimi Hilarii benignissimo animo illud prestitisse vel confirmasse conperite. Et quicquid exinde fiscus noster augmentare potuerit, inspectam nostram firmitatem, sicut per
l.12 emunitates anteriorum regum declaratum fuisse indultum tam de ipsas res que presenti tempore ad ipsa casa Dei legitime obtingunt quam et de eas que a Deo timentibus hominibus ibidem in antea
l.13 fuerit condonatum, in luminaribus ipsius sancti loci vel stipendia monachorum perpetualiter debeat proficere in augmentis, quatenus ipsa congregatio pro stabilitate regni nostri melius delectet Domini misericordia adtentius
l.14 exorare. Et ut hec precepcio firmiorem habeatur et melius conservetur, subter eam decrevimus adfirmare. [croix] In Dei nomine, Reginpertus seu indignus vocatus episcopi sive cappalanus Hlodovuico regis Aequitaniorum
l.15 subscripsi. Signum [croix] Magnario. Signum [croix] Immone. Signum [croix] Adalberto. Signum [croix] Erlaldo. Signum [croix] Garico. Signum [croix] Vuigfredo. Signum [croix] Ademaro. Signum [croix] Raganfredo.
l.16 Signum [croix] Bicone. Signum [croix] Gislemaro. Item signum [croix] Garico. [chrisme] [...]lus. Signum [croix] Harialdo. Signum [croix] Abbone.
l.17 [chrisme] Launus clericus s[ubscripsit] [ruche]. Signum [croix] Vuadone.
l.18 Signum [monogramme] H[lodoici] gloriosissimi regis [sceau].
l.19 Data III nonas a[ug]ustas, anno XX[...] et anno XIIII regni nostri. Actum Jogundiago palatio nostro.
l.20 Ego Hildigarius ad vicem Deodati subscripsi [ruche].

1

Gallia Christiana in provincias ecclesiasticas distributa, Paris, 1715-1785 et 1856-1865, 16 vol., t. 2, Instr, col. 346, n° 28.

Recueil des historiens des Gaules et de la France (Bouquet, RHF), Paris, 1737-1904, 24 vol. in folio,t. 6, p. 452.

MONSABERT (Dom P. de), Chartes de l'abbaye de Nouaillé : de 678 à 1200, Poitiers, Société des Archives Historiques du Poitou, 1936 (Archives historiques du Poitou, 49), p. 8-10, n° 6.

LOT (F.), LAUER (Ph.), Diplomata Karolinorum. Recueil de reproductions en fac-similé des actes originaux des souverains carolingiens conservés dans les archives et bibliothèques de France, 10 vol., Paris, 1936-1949, t. 2/2, pl. 28 (fac-similé).

CHARTAE LATINAE Antiquiores, Olten, puis Zurich, 1954-, t. 19, p. 36-39, n° 681 (fac-similé p. 38-39).