Description
-
Grégoire IX (1227-1241)
-
Ut Friderico Imp. a se communione Eccles. exuto nullum auxilium, consilium, & favorem præstent, sed ejus excommunicationem cunctis diebus Dominicis, & festis publicè promulgare curent. (Ex
Regest. Vatic.epist. 255. anno 13.) -
Anno 1239. die 7. Aprilis.
-
1239
-
GREGORIUS &c.
Dilectis in Christo Filiis universis Ministris, & fratribus Ordinis Minorum Salutem, & Apostolicam Benedictionem.
Sedes Apostolica, sicut totus fere orbis facti evidentia didicit, Fridericum dictum Imperatorema, ex quo ipsum ex utero matris excepit genibus, affectu materno prosequens lactavit uberibus, & humeris bajulavit, quem olim omni pene destitutum auxilio, & dubiis tantum derelictum eventibus suo recepit patrocinio confovendumb, opponens se potenter invasoribus Regni suic, qui in terram ejus oculos aviditatis iniecerant; cujus jam fines ingressi eam absque ullo defensionis obstaculo usurpabant, & defendens eumdem ab insidiantibus vitæ suæ; qui æmuli salutis ipsius conabantur animam ejus extinguere, & de terra ipsius memoriam abolered. Cumque idem protectionis Ecclesiasticæ clipeo præmunitus, personæ, & Regni sui bonæ memoriæ G.e de Gualgan. tituli S. Anastasiæ Presbytero Cardinali a Sede Apostolica per multos annos deputato Custodef, majoris metas attigisset ætatis; tandem ad altioris dignitatis apicem per eam extitit sublimatusg. Sed diligentiæ studium circa personam ejus impensum labores plurimos, quos Ecclesia subiit propter eum, quoad ipsum perdidisse videtur; cum tot beneficiorum sit immemor, tantæ gratiæ sit ingratus; & utinam illius ingratitudinis non excederet terminos, per quam perceptorum bonorum existeret negatione contentus. Porrò licet offensa quælibet aculeos doloris importet; illa tamen jaculo graviori percellit, in qua pro gratia ingragratitudo rependitur; & pro beneficiis maleficia compensantur. Verùm quantumcumque ipsum Apostolica Sedes dilexerit, & supremæ culmine potestatis erexerit secularis, suis tamen exigentibus culpis, de quibus quamquam pluries a Nobis monitus satisfacere non curavit, coacti fuimus licèt inviti animadvertere in eumdem. Nam etsi Adam Divina providentia excellentia dignitatis, & auctoritatis extulerit, cui omnia animantia terræ subiecit; quia tamen sui jussa præteriit, ejus excessibus non pepercit. Quæ autem a dicto Friderico pro tot bonis sibi collatis Ecclesia retributionis præmia reportarit, Universitatem vestram volumus non latere pauca de multis præsenti pagina declarando. In Urbe siquidem gravem seditionem movith; exindè Nos, & Fratres nostros totis viribus nisus excludere, ut sic Apostolicæ Sedis honorem deprimereti; ac libertatem ipsius penitus conculcaret contra juramenta præstita veniendo. Et Venerabilem Fratrem nostrumj … Prænestin. Episcopum, dum ipsum ad partes Albigentium disponeremus pro corroboratione Fidei Catholicæ destinare, per quosdam suos Fideles in via impediri mandavit. Cathedrales etiam, & alias vacantes Ecclesias Regni sui nequaquam ordinari permittit in animarum periculum, & grave detrimentum ipsarum, eas, & quasdam alias nihilominus spoliando ferè omnibus bonis suis, & talliask, ac exactiones indebitas Prælatis, Religiosis, & aliis Clericis secularibus imponendo. Nobilibus quoque pauperibus, Orphanis, & Viduis usque ad exinanitionem extremam deductis, eos ad modicum dura & crudelis exactorum suorum acerbitas non patitur respirare; & sic totum ferè Regnum, quod est speciale Patrimonium Beati Petril, pro quo juramento fidelitatis Apostolicæ Sedi tenetur, & ipsius ligiusm, & vassallus existit, quantum in eo est, in favillam quasi, & cinerem jam redegit; quod si postquam monitus fuerit a Nobis, non duxerit corrigendum, Nos super hoc actore Domino, sicut expedire videbimus, procedemus. Insuper negotium impedit Terræ Sanctæ n, nec non etiam Imperii Romaniæ o. Præterea cum tempore concordiæ inter ipsum, & Ecclesiam reformatæ in manibus Sedis Apostolicæ Legatorum juraverit Ecclesiæ obedire præceptisp; ipse mandatum receptum ab eis, quod terram Ecclesiæ, vel terras eorum, quos tunc ad suas manus tenebat, aut ipsorum personas nullatenus caperet, occuparet, seu etiam devastaret, adimplere contempsit, terram Ecclesiæ occupando videlicer in Lombardia Ferrariam q, Bondenum r, Pigonagam s, & Bondenum t: Terram quidem Sardiniæ, & Massam Lunen. Diœc.u capiendo, & ejiciendo illos, quos ad manus suas Ecclesia reservavit, & devastando terras ipsorum; licet ex tunc in eum præsentem ipsi Legati excommunicationis sententiam tulerint; si super iis non facerent, quod mandarent. Idem etiam nepotem Regis Tunisi v ad Romanam Ecclesiam pro percipiendo sacri Baptismatis lavacro accedentem; ac dilectum filium P. Sarracenum w nobilem Civem Romanorum ex parte Carissimi in Christo filii nostri ‥x illustris Regis Angliæ ad Apostolicam Sedem missum, & filium ejus carceri detinet mancipatos. Quia verò super his, & quampluribus aliis excessibus pluries a Nobis monitus correctionis medelam non sentiens, cum suarum sint ulcera indurata, culparum quotidiè deteriora committere non veretur: Nos hæc absque Christi offensa præterire sub dissimulatione ulterius non valentes de Fratrum nostrorum consilio ex parte Dei Omnipotentis, cujus vicem in terris gerimus licèt immeriti, & auctoritate Beatorum Petri, & Pauli Apostolorum ejus, ac nostra in eum, & omnes illos, qui in præmissis, vel alias contra Romanam Ecclesiam sibi præstiterint consilium, auxilium, vel favorem, excommunicationis, & anathematis sententiam duximus promulgandam, tradentes ipsum sathanæ in interitum carnis, ut spiritus ejus in die Domini salvus fiat; omnes, qui ei fidelitatis juramento tenentur, decernendo ab observatione juramenti hujusmodi absolutos, & firmiter prohibendo ne sibi fidelitatem observent, donec fuerit vinculo excommunicationis astrictus. Ad hæc civitates, castra, villas, & alia loca, ad quæ ipse pervenerit, quamdiù ibi fuerit, Ecclesiastico subjicimus Interdicto, ita quod publicè, vel secretò nullum ibi Divinum officium celebretur, indulgentia, vel privilegio quolibet non obstante: omnesque, qui eidem præsumpserint celebrare, vel potius prophanare Divina, pœnæ depositionis perpetuæ decernimus subjacere. Universis Patriarchis, Archiepiscopis, & Episcopis, Abbatibus etiamy, & aliis Ecclesiarum Prælatis districtiùs inhibentes, ne vocati ad eum vadant, nec cum ipso morentur; alioquin debitam non effugient ultionem. Quocirca Universitatem vestram monemus, & hortamur attentè per Apostolica vobis Scripta in virtute obedientiæ firmiter præcipiendo mandantes, quatenus nullum sibi præstantes consilium, auxilium, vel favorem prædictam excommunicationis, & anathematis sententiam singulis diebus Dominicis, & festivis, pulsatis campanis, & candelis accensis, ac generaliter alia omnia, quæ præsentibus continentur, solemniter publicare, ac nuntiare curetis: Mandatum nostrum taliter impleturi, quòd de negligentia redargui aliquatenus non possitis; & Nos contra vos alias procedere non cogamur. Ceterum cum præfatus F.z de aliis magnis, & gravibus sit plurimùm infamatusaa; Nos dante Domino super his suo loco, & tempore procedemusab; prout in talibus negotii natura requiret. Verùm quia terroris sonitus semper est in auribus impiorum, & etiam quando pax est, insidias suspicantur; eò quòd turbata conscientia semper sæva præsumit: idem F., priusquam sententia excommunicationis lata esset in ipsum, quasdam Fratribus nostris decrevit litteras transmittendasac pro parte inferius annotatas, quæ post eamdem latam sententiam ipsis præsentatæ ad nostram, & eorumdem notitiam pervenerunt. Unde quia voluit Dominus occulta cordis ejus detegere, qui manifestat abscondita tenebrarum, & cordium secreta revelat; ex ipsarum tenore litterarum apertè colligi, quam gerat devotionem ad Romanam Ecclesiam matrem suam, quam ad Summum Pontificem, & Fratres ejus, ac Sedem Apostolicam reverentiam habeat, cujus ratione Regni vassallus existit; contra Nos enim, & ipsos conspirasse videtur; ex quo quantum, & quale crimen incurrerit, satis patet. Inter cetera vero, quæ sua continebat epistola, hæc habebantur inserta. “Propter quod non indignè dolemus, si Pater Apostolicus offendere tam graviter Nos intendat, ut dum incostantem virum tam vehemens cadat injuria, & si patienter ferre velimus, immanitas negotii non permittit, quin ad ultiones, quibus Cæsares uti solent, facti violentia Nos impellat.” Verumtamen dum consideramus impatientiam procedentis; & difficultatem attendimus offensoris, si ex æquo liceret privatas exercere vindictas, quæ in hominem, per quem scandalum venit, & in sui participes sanguinis compensare possemus, ut in ipsum, & suos attemptata nostræ Sedis injuria redundaret, tolerabilius duceremus. Sed cum nec ipse, nec tota propter hoc sua passura progenies tanti forent, ut culmen Imperii zelaret ultionem ipsorum; cumque Sedis auctoritas audaciæ sibi frena relaxet; & tot venerabilium Fratrum moles eum in concepta fovere pertinacia videatur; angit Nos altiori mente turbatio, quod dum Nos intendamus a persequente defendere, oporteat Nos defendendo gravius offendere resistentes. In præmissis autem negotium Ecclesiæ vobis duximus attentiùs commendandum, ut ipsum tamquam proprium assumentes ad Fidei Catholicæ robur conservationem Ecclesiasticæ libertatis, & totius Populi Christiani quietem efficaciter intendatis.
Datum Laterani vii. Idus Aprilis Pontificatus Nostri Anno Tertiodecimo.
-
Bullarium Franciscanum romanorum pontificum, tomus I ab Honorio III ad Innocentium IIII, Rome, 1759, n°CCXCI., pp.261-263
-
(a) Fridericum dictum Imperatorem: Hujus nominis
ii.anno 1194. natum Æsii in Piceno, & Assisii in Umbria educatum. -
(b) Confovendum: Mortuo enim Henrico VI. patre Friderici anno 1197. Messanæ in Sicilia; Electores Imperii in partes iverunt, alii
BertholdumKarinthiæ Ducem, qui parum constitit; aliiPhilippumSvevum; & aliiOthonemSaxonem, qui multis annis disceptarunt, eligentes; interimFridericusab Imperatrice Constantia matre in morte commendatur Innocentio iii., ejusque tutor declaratus est ex Raynaldo in Annal. Eccles. ad annum 1198. n. 61. & seqq. -
(c) invasoribus Regni sui: Nimirum Philippus, & Otho memorati.
-
(d) Ipsius memoriam abolere:
Marcualdusunus ex Ducibus militiæ patris sui Henrici Siciliam occupaverat, & puerum Fridericum cœpit, eique necem inferre meditabatur anno 1202., ni cito ille periisset; aut Pontificis arma terruisset. Quo tempore disceptantibus electis ad Imperium, judexque causæ Innocentius Pontifex constitutus sententiam pro Friderico tulit ex cit. Raynaldo ad annum 1200. n. 27. -
(e) Bonæ memoriæ G.: Gregorio Galgano de S. Apostolo a Clemente iii. anno 1188. S. R. E. Card. creato, de quo Oldoinus in Cardin. Clementis iii. n. 2.
-
(f) Deputato Custode: Hæc deputatio in Annal. Eccles. reticetur.
-
(g) Extitit sublimatus: Anno 1220. Romæ coronatus est
Imperatorab Honorio iii., ut est apud cit. Raynaldum n. 2. -
(h) Seditionem movit: Anno superiore, ut ibi apud Raynaldum n. 72. & antea nempe anno 1236. opera Petri Frajapanis ex Richardo de S. Germano in Chronico.
-
(i) Honorem deprimeret: Idque anno 1237. per Joannem Cincii urbis Senatorem ex auctore Vitæ Gregorii apud cit. Raynaldum n. 12.
-
(j) Fratrem nostrum: Jacobum Pecorariam Placentinum, de qua re Raynaldus cit. ad annum 1239. n. 2. 38. & 70.
-
(k) Tallias: Idest præstationes dominis a subditis in illorum certis necessitatibus faciendas ex Cangien. Glossario.
-
(l) Patrimonium B. Petri: Nimirum Regnum
Siciliæcis, & ultra Pharum. -
(m) Ligius: Qui scilicet Pontifici Rom. ratione feudi fidem omnem contra quemvis præstare debebat; ut elicitur ex cit. Glossario.
-
(n) Negotium impedit Terræ Sanctæ: Anno 1238. ex ejusdem Friderici ad Pontificem litteris apud Raynaldum ad eum annum n. 37. legendis; & ex aliis Greg. ad Fridericum an. 1236. apud eumdem n. 25.
-
(o) Imperii Romaniæ: Seu Constantinopolitani, ut in sententia excommunicationis in illum latæ apud cit. Raynaldum n. 11. anno isto 1239.
-
(p) Ecclesiæ obedire præceptis: Anno 1230. ut est apud cit. Raynaldum ad eum annum n. 4. & seqq.
-
(q) Ferrariam: Anno sequenti a Gregorio de Montelongo S. A. Legato cum Venetis, Marchione Atestino, aliisque fœderatis recuperatam ex Richardo e S. Germano Monacho Patavino, & Scriptoribus Ferrarien.
-
(r) Bondenum: Arduni dicitur in
Bulla8. Honorii iii. anno 1217. Salinguerræ Ferrariensi data in novo Bullario Romano Cocquelines tom. 3., & in 69. ejusdem Honorii anno 1224. Episcopo Regiensi directa ibidem. -
(s) Pigonagam: Pigugnegiam habet cit. Bulla 8. Honorii.
-
(t) Bondenum: De Runculis appellatur in prædicta Honorii iii. Bulla 69. Episcopo Regiensi missa, ubi asseritur utrumque Bondenum in illius diæcesi fuisse, & ex donatione Comit. Mathildis Ecclesiæ Romanæ accessisse.
-
(u) Terram Sardiniæ, et Massam Lunen.: Nunc Massam Carrariæ anno 1238. occupavit Fridericus per Entium filium suum nothum ex Richardo de S. Germano in Chronico; & ipsomet Gregorio in Apologia contra Fridericum.
-
(v) Nepotem Regis Tunesi: Al Tuneti in Africa, quod accidit anno 1236. ex aliis Gregorii ad Fridericum litteris apud Raynaldum ad eum annum n. 22. legendis.
-
(w) P. Saracenum: Petrum ex aliis Papæ litteris apud cit. Raynaldum ad hunc annum 1239. n. 6.
-
(x) Filii nostri: Henrici, in quem anno superiore Magnates seditionem excitaverant, quæ adhuc gliscebat.
-
(y) Abbatibus etiam: In eumdem enim modum scripsit Archiepiscopis Galliarum, & Angliæ, eorumque Suffraganeis; Abbatibus cunctis, & universis Ordinibus Regularibus.
-
(z) Præfatus F.: Fridericus Imp.
-
(aa) Infamatus: Quæ Pontifex retulit in alia epistola encyclica 149. Reges. Vatic. non multo post scripta hoc anno apud laudatum Raynaldum n. 26.
-
(ab) Tempore procedemus: Nempe Generali
Concilioanno 1241. celebrando; sed Friderici oppositione, & mortis Pontificis interventu res ad ejus successorem Innocentium IV. delata est in Concilio Lugdunensi perficienda, seu probanda. -
(ac) Litteras transmittendas: Ut habet & in alia epist. encyclica n. 149 apud cit. Raynaldum n. 13.