« bullarium-franciscanum-2308 »


Description

  •  
    Martin IV (1281-1285)

  •  
    Contra Petrum Aragonium Insulæ Siciliæ incubatorem, Siculosque rebelles jubet prædicari Crucem, privilegia, & indulgentias concedens. (Ex Vatic. Reges. Pontif. epist. 99. tom. 1. ann. 4., teste etiam Waddingo ad hunc ann. num. 24. sed ex epist. 22. Reges. Vatic.)

  •  
    Anno 1284. die 4. Junii.

  •  
    1284


  •  

    MARTINUS &c.

    Dilectis Filiis … Priori Prædicatorum, & .... Ministro Minorum Fratrum Ordinum Provincialibus Sardiniæ, & Corsicæa Sal., & Apostol. Benedictionem.

    Solebat hactenus Mater Ecclesia contra Infideles suos persecutores, & Fidei fidelium mentes profundis excitare clamoribus, exhortationibus invitare sedulis, & ipsorum suffragia implorare. Clamabat anxia considerationis obtutibus eminus inimicos aspiciens, anxiabatur quasi parturiens persecutionem Populi Christiani sentiens e longinquo. Nunc autem in eo graviori anxietate positâ, quo graviùs sentit cominus infestos diræ persecutionis aculeos, & infestatur duriùs e vicino de propriâ liberatione sollicitâ vocem tantò profundioris clamoris exaltat; tantòque amariores solitis molestias depromere cogitur in auribus Filiorum, quantò æstimare potest amariùs, debetque ferre molestiùs per degeneres Filios, quos sibi per regenerationis lavacrum generaverat, impeti; quoniam per eos, quos adhuc Paganorum cæcitate detentos unitati Ecclesiæ ipsius, & Fidei unda Baptismatis non univit. Ecce siquidem, sicut in omnem ferè Orbis angulum creditur diffamatum, ille iniquitatis Filius Petrusb quondam Rex Aragonum, velut in contemptum damnabili temeritate deducto, quod ratione Regni Aragoniæ ipsi Ecclesiæ a claræ memoriæ ....c Avo ipsius Petri oblati, & censualis tàm ab illo, quàm ab aliis ejus prædecessoribusd constituti ad fidelitatis debitum, ad quod idem Avus ipsum, sicut & suos cæteros in Regno successores eodem, oblationis hujusmodi tempore obligarat; Nobis, & ipsi Ecclesiæ tenebatur; de procedendo in Africam prætento coloree, concinnatis dolis, & insidiis machinatis, contra Nos, eamdem Ecclesiam, & carissimum in Christo Filium Nostrum Carolum Siciliæ Regem Illustrem, nullâ diffidationef præmissâ, quod proditionis non caret notâ, procedens post infandas crudelitates rebellium Siculorum, quas Nostri processus super hoc habiti seriosiùs exprimuntg, Insulam Siciliæ Terram peculiarem ipsius Ecclesiæ, licet jam memorato Siciliæ Regi rebellem, adhuc tamen ejusdem Ecclesiæ recognoscentem dominium, & nomen publicè invocantemh, militum, & peditum catervâ stipatus invadere, ac occupare præsumpsit; & in illâ ejusdem Ecclesiæ pacem turbans gravem contra eam seditionem excitans; graviterque Populum concitans in eam temeritatis prorupit audaciam, quòd præfatis rebellibus monitionibus, inhibitionibus, pœnarum comminationibus factis, & excommunicationis, ac interdicti sententiis promulgatis a Sede Apostolicâ contra dictos rebelles, complices, & fautores eorum vilipensis omnino, favens, eosque fovens apertè, se illorum Ducem constituiti, & aurigam, regium in Regno Siciliæ nomen usurpans, se Regem Siciliæ nominans, & gerere pro Siciliæ Rege præsumens, ac dictis rebellibus, aliisque Regni ejusdem Incolis ratione Uxoris suæj, Filiæ quondam Manfredi olim Principis Tarentini, natorumque communium se falsò teneri confingens. Cum sit notorium, eumdem Manfredum, posterosque suos a successione dicti Regni Siciliæ non solum per maculam illegitimæ ipsius Manfredi nativitatis exclusos, sed & per privationis sententias contra quondam Fridericum olim Romanorum Imperatorem ipsius Manfredi, ut dicitur, Genitorem per fel. rec. Innocentium Papam Quartum in Lugdunensi Conciliok; & postmodum specialiter contra ipsum Manfredum super omnibus, quæ in Regno habebat eodem, per piæ memoriæ Alexandrum Papam l prædecessores Nostros exigentibus ipsius Manfredi demeritis promulgatas, esse penitùs alienos. Per hæc autem, & alia, quæ dicti processus pleniùs continent, idem Petrus memoratus rebelles, & præcipuè Messanenses adeo in suâ malitiâ offirmavit, quòd licèt ante ipsius Petri in Insulâ memoratâ præsentiam humiliter Venerabilem Fratrem Nostrum Gerardum Episcopum Sabinen. in partibus illis Apostolicæ Sedis Legatumm, & Nuntios suos admitterent; postmodum tamen admittere denegaruntn. Et quamquam variis monitionibus, inhibitionibus, pœnarum indictionibus factis, & sententiis similibus latis specialiter contra eum, & adjectis nihilominus contra rebelles eosdem, ipsos a cæptâ malitiâ studuerimus revocare, peremptoriè citantes eosdem, ut a præmissis desistentes omninò, infra tempora, quæ ipsis pro peremptorio assignavimus termino, ad Nostra, & ipsius Ecclesiæ mandata redirent. Alioquin contra ipsum Petrum ad exponendum Regnum Aragoniæ, ac alias Terras tempore illo ejus, & ad ipsum privandum eisdem; nec non & contra dictos rebelles ex tunc prout videremus expediens, procedere curaremus Vassallis ipsius Petri a fidelitatis juramento, quo tenebantur eidem, nihilominus absolutiso; ipsi tamen Petrus & rebelles exhibentes se contumaces, horum omnium contemptores, nec præmissæ citationi parére, nec a suâ perversitate desistere curaverunt; sed suæ iniquitati adijcientes assiduè, non sine occisione multorum, & strage ad reliquas partes ejusdem Regni Siciliæ occupandas varias multiplicaverunt insidias, & conatus multiplices extenderunt: dictusque Petrus, ut nihil omitteret in persecutionem Nostram, & ipsius Ecclesiæ intentatum, ad pacificum statum Urbis Patrimonii Beati Petri, aliarumque Terrarum ipsius Ecclesiæ, nec non & aliarum Partium Italiæ subvertendum, & Urbem, Terras, & Partes easdem a Nostræ obedientiæ debito avertendas, sicut ex multorum fidâ relatione percepimus, nunc per Nuntios, nunc per litteras variis machinationibus nitebatur, & nititur; ac nixibus fraudolentis institit, & insistit, ut Nos, & ipsam Ecclesiam non solum in præfato Regno Siciliæ opprimat, & in aliis omnibus pro suâ conceptâ contra Deum, Nos, & ipsam Ecclesiam iniquitate conculcet. Horum, & majorum excessuum Petri, ac rebellium prædictorum, quos velut notorios parciùs voto vitandæ prolixitatis attingimus, continuatione; iidem Petrus, & rebelles Nos, & eamdem Ecclesiam ex tunc vexabant, & adhuc vexare non desinunt; eorumdem vexationibus continuatis impetebant, & impetunt, Nosque impetiti continuè non immeritò anxiamur, maximè autem anxietatibus Nostris adijciebant, & incessanter adijciunt totius Christianitatis considerata dispendia; dum Terræ Sanctæ per hæc impedito subsidio, consideramus non sine amaritudine nimiâ Terram ipsam desperationis periculo, immò & perditionis exponi; & recuperationem Imperii Romanìæ, quam Palæologi subtractio, & dicti Regis Siciliæp ad eam prosequendam nota dispositio paratam, & facilem verisimiliter offerebant, proh dolor! absque spe proximæ facultatis similis impediri. Tantas itaque Patris, & Matris angustias, devotionis Fratres & Filii, ante oculos mentis expandite; ipsasque piâ meditatione pensantes Religionis Christianæ damna tam gravia nobiscum amaro, animo deplorate, advertiteque prudenter, quantis sit Petri, & rebellium eorumdem persecutio plena periculis; quanta discrimina secum trahat, quæ cum in sui principio sic negotia Christi, sic commoda Christianitatis impediat, si ultra procederet; si, quod absit, de occupatione dicti Regni Siciliæ iniquum suum desiderium obtineret, omnis humani remedii spem in illis saltem ad tempora multa præcideret; omnisque labor non solum a fel. record. Gregorio Papa Decimo prædecessore Nostro, suisque Fratribus, sed etiam ab Ecclesiâ Universali assumptus, & ipsorum expensæ profusæ ad idem Terræ præfatæ subsidium præparandum, omni frustrarentur effectu. Nec minus diligenter attendite, quòd recupetatio ejusdem Regni Siciliæ, ac reformatio status Terrarum Ecclesiæ sæpefatæ si circa hæc, quod Deus avertat, ipsorum Petri & rebellium præfati conatus procederent; labores, & sumptus, quorum, ut certa pericula quæ vobis exindè specialibus spiritualiter, & temporaliter imminerent; quæve potest Discretio vestra prudenter advertere, taceamus; tanquam devoti Filii vicem maternam filiali pietate dolentes esse non possetis expertes, longè majores, longè graviores exigerent, quàm inpresentiarum defensio eorumdem. Ad propulsandam sanè tam grandis persecutionis tanquam infesti persecutoris instantiam, & tantam nequitiam reprimendam, necessitate cogente, varios modos, ac vias exquirere; diversaque remedia cogitare, illud præcipuum Nobis justitia, & ipsius Petri demerita obtulerunt, ut justè viribus debilitatis ipsius, idem sic distraheretur ad multa, quòd eum minorem ad singula inveniri contingat. Ipso itaque nec in præfato termino, nec postmodum ad Nostra, & Ecclesiæ redeunte mandata, immò nec per se, aut Nuntium, vel litteras suam excusante contumaciam; sed Nos, eamdem Ecclesiam, & processus Nostros contumaciter contemnente, cæptasque contra Nos, & dictam Ecclesiam injurias, & offensas continuè aggravante; Nos Regnum Aragoniæ, Terrasque cæteras eo tempore dicti Petri de Fratrum Nostrorum consilio exponentes modo subscripto, ipsum Petrum tunc Regem Aragonum ipsis Regno, & Terris, regioque honore sententialiter justitiâ exigente privavimusq; & privantes exposuimus eadem Regnum & Terras occupandam Catholicis, de quibus, & prout prædicta Sedes Apostolica duceret providendum; in eisdem Regno & Terris, prætacto ejusdem Romanæ Ecclesiæ jure salvo; sicut hæc omnia per Nos habiti super iis de Fratrum ipsorum consilio processus, & lata sententia seriosiùs manifestant. Contra memoratos verò rebelles eorum exigente contumaciâ dictos processus, prout eorum antedictam sententiam, & postmodum habitorum series manifestiùs indicat diversimodè curavimus aggravare. De utili verò, & efficaci executione privationis, expositionis, & occupationis hujusmodi, cum eisdem Fratribus deliberatione præhabitâ de ipsorum consilio deliberationis ejusdem direximus exitum ad singularem post Deum earumdem Fidei, & Ecclesiæ defensorem, ad Christianissimum, videlicet genus Charissimi in Christo Filii Nostri Philippi Franciæ Regis Illustris; ipsorumque Regis & Generis, suique inclyti Regni sinceram fidem ad Deum, constantem devotionem ad ipsum, & Ecclesiam, grandemque potentiam attendentes, aliquem de ipsius Regis Franciæ Filiis, alio tamen ab eo, qui sibi est in dicto Regno Franciæ successurus, ad occupandum dictum Aragoniæ Regnum, & Comitatum Barchinoniæ, qui est de Terris expositis, quæ olim fuerant dicti Petri, Ministerio dilecti Filii Nostri Johannisr tituli Sanctæ Cæciliæ Presbyteri Cardinalis, nunc dictæ Sedis Legati, auctoritate Apostolicâ, quam sibi per Nostras sub certâ formâ litterass de ipsorum Fratrum consilio plenè in hac parte commisimus, voluimus provideri; & ipsum ad id faciendum singulariter deputari. Memorato igitur Rege Franciæ de Archiepiscoporum, Episcoporum, & Baronum ejusdem Regni Franciæ hujusmodi acceptante, ac assumente negotium, & ad præmissa Charissimum in Christo Filium Nostrum Carolumt Aragoniæ ac Valentiæ Regem Illustrem secundo genitum natum suum, de Archiepiscoporum, Episcoporum, & Baronum ipsorum eligente consensu idem Cardinalis de ipso juxta formam sibi traditam ad eadem facienda providit, & eum ad illa singulariter deputavit. Cæterum habet excessuum Petriu, ac rebellium eorumdem non quævis, immò gravis, & enormis adjectio, quòd ipsi Fidem Catholicam, ejus persecutores protegendo, graviter persequuntur; & dictam Terram Nostri Redemptoris sanguine rubicatam in grandem Redemptoris ipsius injuriam & offensam non solum prædicto modo ejus impediendo subsidium, sed & aliàs apertiùs & acerbiùs persecutionibus infestis impugnant. Siquidem post ingressum Petri ejusdem in Insulam memoratam, passim inibi, sicut per Inquisitores Hæreticæ pravitatis accepimus, receptantur Hæretici; & ne iidem Inquisitores, quibus propter Petri, & eorumdem rebellium malitiam illuc non est tutum accedere, contra eos procedere valeant; proteguntur, protectique in ejusdem Fidei derogationem horrendam quotidie multiplicantur, & pullulant liberè, perversis suis persuasionibus simplicium animas subvertentes. Terræ quoque præfatæ, cui de dictâ Insulâ præcipuum solet in victualibus provenire subsidium, idem Petrus & sui Ministri suffragio ubi dictorum assistente rebellium ministrari aliqua victui necessaria non permittunt; per quorum subtractionem gravi etiam Incolis dictæ Terræ gravatis inediâ, quibuslibet aliis defensioni ejus in multitudine, quàm ipsius necessitas exigit in illis partibus insistendi facultas adimitur, & adempta sibi per consequens necessaria copia defensorum, Terra eadem se arbitrio inimicorum expositam non indignè deplorans, præsertim cum dicto Petro hujusmodi suis perversitatibus insistente subveniri, ut expediret, non possit eidem contra impios tantæ suæ persecutionis, tam iniquè, tam evidentis expositionis actores, consueta remedia suæ defensionis implorat. Et quidem nil dubium, quin prædictarum sit Fidei, & Terræ subventio ipsis contra tanta discrimina subvenire. Nil dubium ipsarum agi negotium, dum eorumdem discriminum actoribus obviatur; quòdque qui agnitam Fidem Christi persequitur, censendus est infideli deterior, qui eam ullo unquam tempore non agnovit. Et ideo earumdem Fidei, & Terræ negotium contra eos, quos ut præmissa perhibet gravior quàm Infideles culpa commaculat, prosequentes illud opportunis, & consuetis decrevimus auxiliis adjuvandum. Quocirca Devotioni vestræ præsentium auctoritate committimus, & mandamus, quatenus ad relevanda prætacta Christianæ Fidei, Christianitatisque dispendia, & longè majora pericula quæ Fidei, Terræ, ac Ecclesiæ, totique Christianitati prædictis ex ipsorum Petri & rebellium nefandis conatibus, nisi Divino, & dicti Regis Siciliæ, aliorumque Fidelium Christi compescantur auxilio, imminent propulsanda; conatusque hujusmodi taliter compescendos, quòd illorum impedimentis profligatis omnino, ipsarum Fidei, Ecclesiæ, Terræ, Christianitatisque negotia, Deo auspice, feliciter prosperentur; in omnibus Terris Sardiniæ, & Corsicæ, contra Petrum, rebellesque prædictos prædicetis per vos, & prædicari faciatis per alias personas idoneas præcipué vestrorum Ordinum verbum Crucis; & eam quibuslibet recipere volentibus, undecumque originem traxerit, concedatis. Nos enim de Omnipotentis Dei misericordiâ & Beatorum Petri, & Pauli Apostolorum ejus auctoritate, ac illâ, quam ipse Nobis licet immeritis ligandi, atque solvendi contulit potestate confisi, omnibus illis, qui signo ejusdem vivificæ Crucis assumpto per annum in personis propriis, & expensis, vel in personis propriis, & alienis expensis negotium hujusmodi prosequentur; quosve in ejus prosecutione infra annum mori contigerit; ac illis etiam, qui pro qualitate sui status, & pro suarum juribus facultatum ad dictum negotium prosequendum, per idem tempus idoneos miserint Bellatores, aut subventionem aliam exhibuerint; vestro, vel eorum, quibus hæc commiseritis, arbitrio acceptandam. Illis quoque, qui Decimam per triennium eidem Siciliæ Regi concessam pro toto eodem triennio primo anno exsolverint, illam suorum peccaminum, de quibus corde contriti, & ore confessi fuerint, veniam indulgemus, quæ concedi transfretantibus in Terræ Sanctæ subsidium secundum Lateranen. statuta Conciliiv consuevit. Hujusmodi quoque Indulgentiæ volumus esse participes juxta quantitatem subsidii, & devotionis affectum omnes, qui ad subventionem hujusmodi negotii de bonis suis aliàs congruè ministrabunt. Volumus insuper, & districtè præcipimus, quòd tàm vos, quàm illi, quibus hujusmodi prædicationis officium duxeritis committendum, in præmissis sitis solliciti, & attenti, nec in illorum executione quisquam vestrum alium impediat, vel perturbet. Non obstante aliquâ Indulgentiâ Fratribus ipsorum Ordinum ab eâdem Sede sub quacumque verborum formâ concessâ, quòd Apostolica mandata suscipere, vel exequi per litteras Apostolicas, in quibus de indulto hujusmodi mentio non habetur, minimè teneantur; vel si aliquibus, quòd excommunicari, suspendi, vel interdici non valeant forsitan sit indultum, & quibuslibet aliis Indulgentiis, Privilegiis, seu litteris ab eâdem Sede obtentis, per quæ prædicta impediri, vel differri possint, & de quibus specialem oporteat in præsentibus fieri mentionem.

    Datum apud Urbemveterem ii. Nonas Junii, Pontificatus Nostri Anno Quartow.


  •  
    Bullarium Franciscanum romanorum pontificum, tomus III, n°LXIV., pp.520-523

  •  
    (a) Sardiniæ et Corsicæ: Hæc epistola directa est Ministro Ord. Min. Provinciæ Tusciæ, cujus Sardinia erat 8. & ultima Custodia ex distributione Provinciarum & Custodiarum Ordinis nostri anno 1260. Narbone in Comitiis Gener. facta, & ex 15. epistola Honorii IV. Ad extirpandam &c. anno 1285. die 18. Octobris scripta: In Corsica vero usque ad annum 1331. nullus Religiosorum locus existit præterquam in Castro Bonifacii Ordinis Prædicatorum unus tantum locus: inquit Joannes XXII. in epist. Sperantes in Domino &c. eo anno Kal. Decembris emissa apud Waddingum legenda; ut ipse opponat ad eum annum 21., cui suo tempore & loco respondebitur.
  •  
    (b) Petrus: Filius Jacobi, cui anno 1276. defuncto successit in Regnum Aragoniæ, & Valentiæ; obiitque anno 1285. die 8. Novembris apud Villam Francam ex Mariano lib. 14. cap. 9. sepultus in Cœnobio S. Crucis, prope Oppidum ex eodem in loco Fratrum Minorum, quorum Guardianus ejus Sacrament. confessionem auscultaverat ex Fr. Salinbene Parmen. in Chron. Ms. pag. 459., qui ait obiisse in Villanova nempe Confluentis Diœcesis Elnensis in Pirenæis.
  •  
    (c) Claræ memoriæ: Petro sub Innocentio III. ex Annal. Eccles.
  •  
    (d) Prædecessoribus: Quod habet & epist. apud Raynaldum ad ann. 1283. n. 20.
  •  
    (e) Prætento colore: Ita sensit, scripsitque Ptolom. Lucen. Hist. Eccl. lib. 24. cap. 5. a nonnullis sequutus; sed Caffarus, qui eo tempore Annales Genuenses summa diligentia continuabat, tradit expeditionem in Affricam a Petro susceptam ante Siculorum rebellionem a quodam Saraceno invitato, in quam rem ei pariter Decima Eccl. indulta fuerat; in Affricam appulsum Petrum, & spe sibi a Saraceno facta frustratum varia cum Saracenis prælia iniisse, quibus attritum Romam pro auxilio misisse: Interim legationem a Siculis ad eum supervenisse subsidium contra Carolum Regem petentem.
  •  
    (f) Diffidatione: Seu belli indictione, ac denunciatione per feciales.
  •  
    (g) Exprimunt: Ut & litteræ ejus in Panormitanos apud Raynaldum ad ann. 1282. num. 13. & seqq.; & 1283. num. 15.
  •  
    (h) Invocantem: Quod & Pontifex scribit in litteris apud cit. Raynaldum ad ann. 1283. num. 19.
  •  
    (i) Constituit: Anno 1282. die 30. Augusti ex Anonymo Siculo a Martene vulgato.
  •  
    (j) Uxoris suæ: Constantiæ S. Elisabethæ Reginæ Portugaliæ genitricis.
  •  
    (k) Lugdunen. Concilio: I. anno 1245. celebrato.
  •  
    (l) Alexandrum Papam: IV. hujus nominis.
  •  
    (m) A. S. Legatum: Anno 1282. nonis Junii ex epist. apud Raynaldum n. 20.
  •  
    (n) Denegarunt: Idipsum dixerat in cit. litteris apud Raynaldum 1283. n. 19., Messanenses tamen non tantam crudelitatem exercuerunt in Gallicanos, sed nudaverunt eos armis, & bonis suis, & remiserunt ad Dominum suum: inquit Autor Memorialis Potestatum Regiensium eo tempore scribens.
  •  
    (o) Absolutis: Diplomate a Raynaldo ad annum 1283. n. 15. & seqq.
  •  
    (p) Regis Siciliæ: Caroli, qui jam anno 1281. expeditionem in Palæologum meditabatur cum filiam Catharinam Philippo Balduini II. Imperatoris Constantinop. Filio despondisset.
  •  
    (q) Privavimus: Anno 1283. 21. Martii diplomate apud cit. Raynaldum n. 15. & seqq. legendo.
  •  
    (r) Johannis: Coletti Gallo.
  •  
    (s) Litteras: Ab eodem Raynaldo ad ann. 1283. n. 25. & seqq. vulgatas.
  •  
    (t) Carolum: Valesiorum, Carnuti, & Andegaven. Comitem.
  •  
    (u) Habet excessuum Petri: Partem hujus epistolæ ab hoc loco usque ad illa: undecunque originem traxerint, concedatis, al. largiaris: vulgavit Raynaldus ad hunc annum n. 2. & 3. datam eodem die Gerardo Episcopo Sabinen. A. S. Legato.
  •  
    (v) Lateranen. … Concilii: IV. anno 1215. celebrati sub Innoc. III.
  •  
    (w) Waddingus supracitatus tradit, Pontificem non tantum Præfectis Provin. Sardiniæ, & Corsicæ, sed etiam Galliarum, aliarumque Provinciarum has litteras misisse, quod quidem verisimile est.

Informations

Document

bullarium-franciscanum admin (IRHT), dans  Bullarium Franciscanum

Bullarium Franciscanum romanorum pontificum, dir. I. Heullant-Donat, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2021 [en ligne], acte n. 154221 (bullarium-franciscanum-2308), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/en/bullarium-franciscanum/notice/154221 (mise à jour : 26/01/2021).