« bullarium-franciscanum-1801 »


Description

  •  
    Clément IV (1265-1268)

  •  
    Ut moneat, & inducat nonnulla Monasteria suæ visitationis ad Regulam Urbani IV. suscipiendam; alioquin ad Cardinalem Ordinis Protectorem mittant, & exponant, cur accipere eam nolint. (Ex Autographo in Archivo Monasterii olim Montis Sancti, nunc S. Francisci Tudertini sub plumbo.)

  •  
    Anno 1265. die 11. Decembris.

  •  
    1265


  •  

    CLEMENS &c.

    Dilecto Filio … de Ordine Minorum Visitatori Monasteriorum Ordinis S. Claræ infra limites administrationis Beati Franciscia Salut., & Apost. Bened.

    Ut Ordo Beatæ Claræ tantò conspectiori claritate fulgeret, quantò in sexu fragiliori fundatus ordinatioris Religionis soliditate amplius formaretur; fel. record. Urbanus PP.b prædecessor noster attentè considerans, & prudenter attendens, quod mandatum lucerna est, & lex lux; & quod quælibet Religio certis debet regulis, constitutionibus, & disciplinæ legibus stabiliri; dictum Ordinem, qui prius diversis nominabatur vocabulisc; nec in habitu erat, nec in observantiis uniformis; sed sub diversitate nominum diversa privilegia, varias indulgentias, & litteras a Sede Apostolica obtinebat; & personæ ipsius diversas hactenus profitebantur Regulas, formasque vivendid; Ordinem Beatæ Claræ, ut ipsa, quæ quasi primarius ejusdem Ordinis lapis ei præstitisse videbatur, initium, & clari nominis ornamentum præstaret insigne; decrevit uniformiter nominandum; & personis ejusdem Ordinis certam sub ipsius B. Claræ nomine concedens Regulame, & confirmans ab ipsis perpetuis temporibus observandam; illas, quæ Regulam profiterentur eandem, ab omnibus aliis Regulis, & vivendi formis, ac votis super eas emissis absolvit; statuens ut omnes immunitates, libertates, indulgentias, ac privilegia quæcumque ipsis, vel earum Ordini a prædicta Sede sub quacumque nominatione concessa suum robur firmitatis haberent; & personæ prædictæ illis per omnia liberè uti possent, ac si a principio sub hoc titulo, & sub hac nominatione concessa fuissent. Porrò quamplures Abbatissæ dicti Ordinis, & Sorores tanquam benedictionis & obedientiæ filiæ prædictam Regulam a memorato, ut prædicitur, prædecessore concessam recipientes humiliter, & devotè ipsam cum debita reverentia sunt professæ, ac eam student laudabiliter observare; quibus per laudabilis obedientiæ promptitudinem nostram gratiam non indignè promeritis tanquam prædilectis in Domino Filiabus nostram, & Apostolicam Benedictionem affectu benevolo elargimur. Et quidem si ceteræ Abbatissæ, ac Sorores dicti Ordinis prudenter adverterent, ut deberent, quod prædicta Regula cum multa providentia, sano, maturoque consilio, ac deliberatione perpensa est utiliter ad salutem animarum & corporum edita; quodque Formula per fel. record. Gregorium PP.f prædecessorem nostrum edita, quam profitebantur una cum Beati Benedicti Regula, quæ quidem Regula ab earum aliquibus nec habebatur, nec observabatur; nec ipsæ intendebant se ad ipsius observantiam obligare; graves adeo asperitates, atque importabiles indicebat, quod vix, aut nunquam possent etiam a junioribus & robustioribus observarig; eandem a dicto prædecessore nostro Urbano datam Regulam confidenter susciperent, & libenter; nec earum mentes in susceptione ipsius alicujus dubitationis scrupulo titubarent; ad quam cum proculdubio prædictæ Formulæ, prout convenit, sit conformis, eo excepto, quod illius, prout ipsarum imbecillitati competit, debilitati congruit corporum, & saluti expedit animarum, asperitates temperat, & rigores, promptis debent desideriis aspirare; per ipsam namque præsati nostri prædecessoris Urbani Regulam animarum saluti consulitur; honestas indicitur, & docetur; perpetuus eis Protector conceditur, & Defensor videlicet Cardinalis, qui pro tempore fuerit Ordinis Fratrum Minorum regimini deputatush; cujus præsidio ipsarum Ordo non solum in Romana Curia, sed ubique potest favorabiliter defensari; & per eum etiam Fratres Minores, quorum consilio & auxilio eædem Abbatissæ & Sorores plurimum indigent, eis libentius opportuna obsequia exhibebunt, ac ipsis magis propitii, promptiores, & favorabiliores existent; dum tam prædictorum Fratrum, quam earundem Sororum Ordines, & personæ ipsarum ejusdem Cardinalis patrocinio fovebuntur; nec iidem Fratres habebunt materiam se ab ipsarum obsequiis subtrahendi; sicut se olim propter diversitatem capitum subtraxerunti. Per hanc utique Regulam omnium Monasteriorum ipsius Ordinis, cujuscumque status vel conditionis existant, visitatio, Abbatissarum confirmatio, vel infirmatio; nec non & omnium personarum degentium in eisdem, sive intrinsecus, sive extrinsecus commorentur; sollicitudo non quorumlibet Prælatorum, sed Cardinalis prædicti circumspectioni sic plenariè committuntur; quod exinde tam Monasteriorum ipsorum, quam personarum paci prospicitur, & quieti; honestati consulitur & saluti; libertati, & securitati salubriter providetur. Illud etiam debent Abbatissæ, & Sorores prædictæ præ oculis suæ considerationis habere, quod si quæ ipsarum despectis sanitatis consiliis propriæ prudentiæ innitentes Regulam non receperint antedictam, ad quam tot & tantis utilitatibus, & necessitatibus invitantur, dilecti Filii nostri J.j Sancti Nicolai in carcere Tulliano Diaconi Cardinalis ejusdem ad præsens Ordinis Protectoris, qui Ordinem ipsum tam ferventi caritate zelatur, & ad profectus ipsius inspirante Domino tam ardenter aspirat; forsitan destituentur auxilio & favore. Profectò si eædem Abbatissæ ac Sorores præfati Cardinalis destituantur auxilio, per consequens Fratrum Minorum, qui ejusdem Cardinalis subsunt regimini, forsitan tam oportunis obsequiis, & tam necessariis auxiliis, & consiliis privabuntur. Et ne sine Pastoris cura remaneant, oportebit, quod vel Diœcesanis Episcopis, vel aliis regimen committatur ipsarum, qui curam gerentes earum per alium modum, quam per illum, quem hactenus habuerunt, & per alias personas earum procurent commoda & salutem: sicque Ordine ipsarum, quæ dictam Regulam non tenebunt, ab eodem Ordine S. Claræ diviso, ipsæ tanquam omnino discretæ, ac effectæ ab eodem Ordine alienæ non denominabuntur ab Ordine antedicto; & ipsius immunitatibus, & concessis ei privilegiis, ac indulgentiis non gaudebunt. Cum igitur, sicut accepimus, quorumdam Monasteriorum, quæ infra fines visitationis tuæ sunt sita, Abbatissæ & Sorores dictam Regulam adhuc recipere non curaverintk; volumus, ut eas omnes auctoritate nostra efficaciter moneas, & inducas, ut sicut nostram, & Apostolicæ Sedis gratiam caram habent; & Divinam, ac nostram Benedictionem desiderant, dictaque commoda consequi, ac incommoda evitare; infra octo dies post monitionem tuam præfatam prædicti Prædecessoris Urbani Regulam suscipere, ac profiteri procurent; alioquin ex parte nostra peremptoriè cites easdem, ut infra decem dies immediatè sequentes, non Sorores inclusas, aut servitiales Sorores, sed Procuratorem idoneum cum suæ professionis Regula, modo, formaque vivendi, quæ servare disponunt, sufficienter instructum rationibus eas ad non profitendum Regulam antedictam moventibus ad prædictum Cardinalem destinare procurent, qui Cardinalem eundem plenè instruat super illis; & Nos postmodum de ipsis per Cardinalem ipsum edocti de eis, prout animarum earumdem profectui expedire viderimus, disponamus, committendo eas Diœcesanorum custodiæ, aut etiam aliorum, qui gerant ex tunc curam, & sollicitudinem earumdem, cum dictus Cardinalis nequaquam, ut creditur, velit intromittere se de illis, quæ se dictam Regulam, aut aliam, quæ saluti earum congruat, non promiserint servaturasl. Ceterum ex parte nostra omnibus illis, quas præsentis mandati nostri auctoritate citandas duxeris, apertè prædicas, quod sive ad eundem Cardinalem, ut dictum est, Procuratorem suum miserint; sive non; ex tunc ad requisitionem Cardinalis ejusdem ad disponendum de ipsis, prout secundum Deum earum saluti expedire viderimus, auctore Domino procedemus. Diem vero citationis, & formam, & quidquid exinde duxeris faciendum, Nobis per tuas litteras harum seriem continentes studeas fideliter intimare.

    Datum Perusii iii. Idus Decembris, Pontificatus Nostri Anno Primo.


  •  
    Bullarium Franciscanum romanorum pontificum, tomus III, n°LXI., pp.63-68

  •  
    (a) Administrationis B. Francisci: Sive Provinciæ Umbriæ; nam cuilibet Provinciæ Ordinis Monialibus Clarissis Visitator præficiebatur.
  •  
    (b) Urbanus PP.: Hujus nominis IV.
  •  
    (c) Vocabulis: S. Damiani videlicet, postea S. Claræ, Sororum Minorum inclusarum, Minorum Sororum &c.
  •  
    (d) Diversas hactenus profitebantur Regulas: S.P. Francisci, Hugolini Card. Episcopi Ostiensis, Innocentii PP. IV., & Alexandri IV., quas suis locis editas in 1. hujus Bullarii tomo quisque legere poterit.
  •  
    (e) Concedens Regulam: Anno 1263. die 18. Octobris incip. Beata Clara virtute clarens &c.
  •  
    (f) Gregorium PP.: Subde IX., cum Episcopus Ostien. esset, & Ordinis Protector.
  •  
    (g) Observari: Attamen Gregorius IX. in 264. epistola Angelis gaudium &c. anno 1238. die 11. Martii B. Agneti Bohemæ de hac sua Formula scripsit, eam studio compositam vigilanti, & acceptatam a prædicto Sancto (Francisco), necnon per fel. recordat. Honorium Papam prædecessorem nostrum postmodum confirmatam dictæ Clara, & Sorores solemniter sunt professæ; & ipsæ eamdem Regulam a professionis tempore usque nunc laudabiliter observarunt: nempe Assisiates.
  •  
    (h) Deputatus: Id etiam statuerat S.P. Franciscus in sua ipsis Monialibus Clarissis præscripta Regula c. 12., & servabatur etiam post illam ab Innocentio IV. traditam, ut ex pluribus ipsius Innocentii, ejusque successoris Alexandri epistolis elicitur.
  •  
    (i) Subtraxerunt: Ut liquet ex epistola Urbani IV. Inter personas &c. anno 1264. die 19. Augusti data, ibique relata; ex cujus lectione palam fit, cur Fratres nonnulli tamen se se a regimine Monialium subtraxerint, diversitatemque Capitum, nempe Protectorem Fratrum, & Monalium ab ipso Urbano IV. introductum fuisse, non a Regula Monialium.
  •  
    (j) Filii nostri J.: Joannis Cajetani Ursini anno 1263. petiti, & obtenti ex Annal. Minor. ad eum annum n. 16.
  •  
    (k) Recipere non curaverint: Ut Assisiates, quarum maxima S. Clara paulo ante mortem ab Innocentio IV. obtinuerat sibi confirmari Regulam a S. Patre Francisco acceptam; eique Pontifex etiam concesserat, ut a nemine sui Monasterii Sorores cogi possent a prima illa S. Francisci institutione ad alterius observantiam; quod & legere est in tomo primo hujus Operis p. 678. (b); & a Gregorio IX. antea impetrarat, ut recipere possessiones a nullo compelli possent, quod & Monialibus Montis Lucii Perus. concessum est ex litteris Sicut manifestum est &c. in 1. tomo relatis.
  •  
    (l) Servaturas: In epistola De statu tuo &c. Jo: Card. Protectori anno sequenti die 31. Maji infra legenda scripsit Pontifex: Sorores Ordinis S. Claræ venerunt Viterbium pro multarum terrarum Sororibus … sunt omnes in hoc proposito, quod tuam Regulam non recipiant; sed vel statum observent pristinum; vel si ille videbitur dubius, vivendi formam, quam habet Soror Regis Franciæ, acceptabant: idest B. Isabella Monasterii Humilitatis B.V.M. prope Parisios fundatrix; hinc lucet B. Isabellam fuisse Clarissam contra nonnullos, cujus Regula usque modo inedita hic subditur ex Authographo in nostro Conventus S. Crucis Florentiæ Archivo sub plumbo: “Alexander Episcopus Servus Servorum Dei ad perpetuam rei memoriam. Sol ille verus perpetuo fulgore coruscans, lux quidem clarissima summæ lucis, & fons luminis defectum, vel immutationem penitus nescientis Fidelium corda in hac ima & caliginosa valle sub carnis mole degentium infusione invisibili suæ admirabilis claritatis illustrat; & sæpe Reges & Principes micantioribus contingens radiis in eorum mentes lucem ingerit potiorem; per quam iidem intuitu perspicaciori sublimius contemplantes altiora liberius comprehendunt; & celsiora etiam de iis subtilius eligunt, & ardentius amplectuntur, adeo quod & ad suavem gustum, & amorem cælestium alios suo salutari exemplo vehementer animant, & inducunt. Hac siquidem luce perfusi Princeps ille Christianissimus Ludovicus carissimus in Christo filius noster Rex Francorum illustris, & dilecta in Christo filia nobilis mulier Isabella soror ejus, quæ virginalis pudicitiæ candore nitida, & pollens aliarum claritate virtutum spatioso temporalis Regni Palatio spreto in otio dulcis contemplationis Divinis perseveranter vacare laudibus serventi spiritu appetit; Nobis devote ac humiliter supplicarunt, ut eidem J., ac omnibus Christi ancillis inclitum Christo cum ipsa cupientibus impendere famulatum aliquam certam Regulam, seu vivendi regulariter formulam specialem, sub cujus salubri observantia ipsi Domino magis placere valeant, statuere, ac concedere curaremus. Nos autem licet inhibitum fuerit in Concilio generali, ne quis novam Religionem inveniat; sed quicunque ad Religionem converti voluerit, unam de approbatis assumat: similiter qui voluerit religiosam domum de novo fundare, Regulam, & institutionem accipiat de Religionibus approbatis: volentes tamen Regis, & Isabellæ prædictorum votis annuere favorabiliter in hac parte infrascriptam Regulam eidem Isabellæ, ac omnibus mulieribus de seculo fugere, illamque in Monasterio Humilitatis Beatæ Mariæ Virginis Parisien. Diœcesis volentibus profiteri, & sub ipsa Divinis se beneplacitis dedicare tradimus in eodem solummodo Monasterio perpetuis temporibus observandam, prohibitioni ejusdem Concilii Generalis obtentu eorumdem Regis & Isabellæ in hoc specialiter detrahentes. Quam utique Regulam a prædicto loco volumus sortiri vocabulum, ut quæ ipsam professæ fuerint, nuncupentur Sorores Ordinis humilium ancillarum Beatissimæ Mariæ Virginis gloriosæ. Regula vero talis est.” “Quælibet inspirata Divino flamine Ordinem hunc assumens Domini nostri Jesu Christi, & ejus Sacratissimæ Matris vestigiis inhærendo juxta Evangelicæ perfectionis consilium semper vivat in obedientia, in castitate, sine proprio, & velut thesaurus occultus incliti Regis inclusa moretur toto tempore vitæ suæ. Omnes vero, quæ seculi vanitate relicta hanc Religionem assumere voluerint, diligenter observabunt hujusmodi vitæ legem: Omni namque tempore vitæ suæ, postquam professæ fuerint, clausæ manere infra Clausuram Monasterii in virtute obedientiæ teneantur, nisi de licentia Generalis Ministri Ordinis Fratrum Minorum, seu Provincialis illius Provinciæ, in qua Monasterium dicti Ordinis situm fuerit, aliquando causa plantandi eandem Religionem, seu causa regiminis assumendi ad aliquem locum aliquæ transmittantur. Si vero contingeret ex insultu hostilis incursus, aut ex aquarum inundantium impetu Monasterii muros dirui, aut ipsum Monasterium incendio concremari, vel ex aliqua hujusmodi causa taliter dissipari, vel destrui, seu domibus ejus ruinam minantibus, aut terrore hostium irruentium locum tali dispositione constitui, quod sine manifesto & gravi periculo personæ ibidem manere nequeant; nec suprascripti Ministri licentiam & consilium expectare; de consilio, & consensu totius Conventus, & Abbatissæ mandato ad alium locum tutum se transferant Sorores, in quo, si possint, clausæ morentur, donec plena deliberatione præhabita, quid agere debeant, decernatur. Si autem Conventus vellet ex alia causa evidenti totum earum Monasterium alibi ædificare; Sorores tunc de Generalis Ministri licentia possint ad alium locum se transferre. Morientes vero tam Professæ, quam Novitiæ, sive Servientes Sorores infra clausuram Monasterii tumulentur. Omnibus autem hanc Religionem accipere cupientibus, priusquam habitum mutent, & Religionem assumant, prædicentur eis dura & aspera, per quæ ad Patriam itur; & quæ secundum hanc Religionem necesse habuerint observare. Non recipiatur aliqua, quæ vel senili ætate, vel infirmitate aliqua, seu fatua simplicitate ad hujus vitæ observantiam insufficiens, & non idonea censeatur, nisi forte cum aliqua interdum causa valde rationabili exigente alicubi fuerit de consilio Discretarum Sororum loci per prædictos Ministros, vel ipsorum aliquem dispensandum. Omnes vero volentes hanc sacram Religionem assumere, abjectis vanitatum fastigiis momentaneæ vitæ hujus, quam cito infra clausuram receptæ fuerint, si intelligibilis ætatis existant, tonsis crinibus mox deponant habitum secularem. Tunc etiam prudens Magistra concedatur eisdem ex devotioribus Sororibus una, quæ ipsas seorsum in sanctis moribus instruat, & in fervore devotionis inflammet; ac ea, quæ sunt secundum hanc sacram Religionem ferenda, in suavitate caritatis ferre doceat; & in corrigendis corrigat diligenter. Verumtamen Capitulum nisi causa exhortationis seu correctionis eis intrare non liceat infra annum: sed completo unius anni spatio professionem faciant in manu Abbatissæ coram Conventu videlicet in hunc modum: Ego talis Soror promitto Deo, & Beatæ Mariæ semper Virgini, & omnibus Sanctis in manibus vestris Mater vivere sub Regula a Domino Alexandro Papa IV. Ordini nostro concessa toto tempore vitæ meæ in Obedientia, Castitate, ac sine Proprio, & etiam sub Clausura, secundum quod per eandem Regulam ordinatur. Jam similiter profitendi modus de Servientibus observetur. Si vero aliquod Monasterium fuerit, ad quod propter aliquam causam justam, & necessariam cogatur Servientes emittere; de licentia Generalis Ministri emittant easdem honestas tamen, & maturas moribus & ætate, quæ cum Claustrum exierint, calceatæ incedant; Soleas autem nunquam deferant, neque chordam. Unaquæque Soror præter stamineam vel cilicium, si voluerint duas Tunicas, aut tres, vel etiam quatuor, secundum quod Abbatissæ visum fuerit, habere possit. De excessu tamen pannorum omnes caveant, quantum possunt. Mantellum quoque unum, aut duo habeant longitudinis, & latitudinis congruentis. Hæc siquidem indumenta sint de panno vili tam pretio, quam colore. Ab aliquibus autem omnino albæ, vel etiam nigræ superiores Tunicæ non ferantur: habere tamen possint Scapularia de levi & religioso panno, quibus induantur: cum aliquod opus agant, sic honestiores appareant, quando Pallea congrue gestare non possunt. Pro cingulo quoque chordam Sorores tantummodo, postquam fuerint professæ, habeant nullatenus curiosam. Vittis autem, aut peplis omnino albis non tamen pretiosis capita sua cooperiant uniformiter, & honeste, ita quod frons, genæ, & collum sint, sicut convenit, cooperta; nec aliter coram personis extraneis audeant apparere: non enim decet sponsam Regis æterni alicui alteri se exponere, nec etiam in aliquo alio delectari. Habeant & nigrum velum extensum super capita ita amplum & longum, quod ex utraque parte descendat usque ad scapulas, & retro ultra Caputium protendatur, sine quo possunt esse de nocte, & aliquando de die de licentia Abbatissæ. Sorores Servientes, & Novitiæ cingulo laneo præcingantur: Abbatissa vero de calceamentis Sororum, & Servientium infra Claustra disponat, secundum quod exiget necessitas earumdem. Omnes Sorores sanæ tam Abbatissa, quam aliæ in communi Dormitorio jaceant; & quælibet per se lectum habeat ab aliis separatum. Lectus tamen Abbatissæ in tali loco Dormitorii disponatur, quod inde Dormitorii lectos sine obstaculo, si fieri commode poterit, valeat intueri. In Dormitorio autem semper de nocte clara luminaria sint accensa. A Resurrectione Domini usque ad festum Nativitatis Beatæ Mariæ Virginis post prandium usque ad horam nonam Sorores dormiant, quæ voluerint, quæ vero noluerint, oratione, & meditatione Divina in certo loco ad hoc assignato, seu aliis quietis piis laboribus occupentur. Liceat autem unicuique Sacconem plenum habere de palea, vel de fœno, vel stramine, aut saltem fœnum vel stipulam pro saccone, & pannum rudem laneum extensum desuper, necnon cervical panno lineo coopertum, quod de fœno, aut de palea, seu lana, vel etiam de pluma esse poterit, juxta quod Abbatissa duxerit disponendum; nunquam tamen Sorores, seu Servientes aliis lineis uti possint. Opertoria sine pellibus, quibus operiantur, habeant, sed de Abbatissæ licentia infirmæ pelles habere valeant sub mantellis. Capillos suos usque ad aures certis temporibus omnes Sorores communiter tondeant in rotundum. Circa Divinum Officium tam in die, quam in nocte ad laudem Dei, & gloriam celebrandum observantia talis fiat: ut Sorores, quæ legere scient & canere, Officium secundum consuetudinem Fratrum Minorum cum gravitate tamen & modestia celebrent reverenter: aliæ vero dicant viginti quatuor Pater noster pro Matutino, quinque pro Laudibus; pro Prima, Tertia, Sexta, & Nona, & Completorio septem; pro Vesperis autem duodecim dicant. Hic idem tamen modus per omnia in Officio Beatiss. Virginis Mariæ observetur: orent etiam singulæ diebus singulis pro Defunctis. Si vero Sorores aliquæ aptæ & capacis ingenii fuerint; Abbatissa, si sibi videbitur, eas instrui faciat Magistram eis deputans idoneam & honestam, per quam illæ in cantu, & in Divinis Officiis instruantur. Sorores vero horis & locis statutis, prout ordinatum fuerit, utilibus & honestis laboribus sub illa providentia occupentur, quod excluso otio animæ inimico sanctæ orationis, & devotionis spiritum non extinguant, cui debent cetera temporalia deservire; & cui se debet sponsa Christi mancipare totaliter: ut ibi Sponsi sui colloquiis & consolationibus perfruatur. Sacratissimum autem Corpus Domini nostri Jesu Christi Sorores Confessione præmissa, cum fuerit necesse, cum reverentia & devotione duabus vicibus quolibet mense recipiant. In Quadragesima vero, & in Adventu Domini, si eis expedire videbitur, omni die Dominico; nisi ex causa rationabili aliqua ipsarum de Abbatissæ licentia prætermittat. Sorores siquidem & Servientes jejunent a festo Beati Francisci usque ad festum Dominicæ Resurrectionis, & ab Ascensione Domini usque ad Pentecosten; ut earum pectora Sancti Spiritus charismatibus fœcundentur: diebus tamen Dominicis, solemnitatibus omnium Sanctorum, Nativitatis Domini, S. Stephani, S. Joannis Evangelistæ, Circumcisionis, Epiphaniæ, & Purificationis exceptis. Verum a Resurrectione Dominica usque ad Ascensionem Domini, & a Pentecoste usque ad festum B. Francisci non teneantur nisi sexta feria, & jejuniis statutis generaliter ab Ecclesia jejunare, vino quoque, piscibus, ovis, caseo, & lacticiniis licite possint uti. In prædicto vero tempore, ac etiam a Nativitate Domini usque ad Septuagesimam, exceptis sexta feria, & die Sabbati, cibaria cum sagimine condiant, quando volent. A festo tamen omnium Sanctorum usque ad Nativitatem Domini, majori Quadragesima, necnon & sexta feria, & jejuniis generaliter ab Ecclesia institutis ovis, caseo, ceterisque lacticiniis non utantur. Sororibus vero sanis nullo unquam tempore liceat carnibus vesci: in sexta vero feria sanæ omni tempore jejunent absque piscibus, nisi ex causa cum Conventu ab Abbatissa fuerit dispensatum; utpote cum aliqua solemnis festivitas die Veneris celebratur, Præfatam autem jejunii & abstinentiæ legem adolescentulæ infra xv. annum, vel senes, seu manifeste debiles, vel infirmæ observare minime teneantur; quibus secundum earum imbecillitatem tam in carnibus, quam in aliis necessariis possit per Abbatissam misericorditer, & semper communiter, & æqualiter provideri. Cum Servientibus tamen Sororibus & adolescentibus infra xviii. annum circa jejunium, præterquam in Adventu Domini, Quadragesima majori, sexta feria, ac jejuniis ab Ecclesia institutis possit Abbatissa, secundum quod viderit, dispensare. Sanæ quoque Sorores minutionis suæ tempore, quod in triduo terminetur, jejunare non teneantur extra majorem Quadragesimam, & sextam feriam, Adventum Domini, & tempus infra Ascensionem, & Pentecosten, ac jejunia ab Ecclesia generaliter instituta. Caveat autem Abbatissa, ne ultra quam sex vicibus in anno minutionem communiter fieri permittat, nisi certa necessitas plus requirat; nec a persona extranea maxime viro minutionem recipiant aliqua ratione. De infirmis vero maxima cura, ac diligentia habeatur; & secundum quod possibile fuerit, & decuerit, tam in cibariis, quæ ipsarum requirit infirmitas, quam in aliis necessariis ex fervore caritatis benigne, communiter, & sollicite illis per omnia serviatur. Quæ vero sunt infirmæ proprium habeant locum, ubi a sanis maneant separatæ, ne Conventus quies, & ordinatio in aliquo perturbetur. Abbatissa vero, quantum potest, studeat continuare Conventum, & vitam communem ducere; cum debeat esse speculum claritatis ceteris, & omnibus suis Sororibus in exemplum. Abbatissa tamen, quæ communem vitam ducere non potuerit, vel noluerit, sine more dispendio a suo regimine per Ministrum, seu per Visitatores Ordinis absolvatur; nisi de sua mora in officio nullum dispendium domus esset, sed grandis valde necessitas, & evidens utilitas appareret. Silentium continuum sit continue ab omnibus, ut eis nec sibi invicem, nec alicui alii sine licentia liceat unquam loqui. Attendat tamen Abbatissa sollicitè, ubi, quando, & qualiter Sororibus loquendi licentiam largiatur. Omnes uti signis religiosis studeant & honestis: in duplicibus autem festis, ac Apostolorum solemnitatibus, & si Abbatissæ videbitur, infra octavas solemnitatum, quarum octavæ ab Ordine celebrantur, in certo loco ad hoc assignato ab hora nona usque ad vesperam loqui possint de Domino Jesu Christo, ac piis Sanctorum exemplis solemnitate instanti, & de aliis licitis & honestis. Quando vero aliquis alicui de Sororibus loqui petierit, hoc Abbatissæ, vel Præsidenti primitus nuncietur; & si ipsa concesserit, tunc illa Soror accedens ad Locutorium duas semper Sorores ad minus habeat secum, quæ loquentem Sororem videant, & audiant, quæ ex utraque parte dicuntur: omni tamen diligentia caveant sibi Sorores, quæ cum Deo loqui desiderant, ne per verba inutilia inaniter se effundant; nec etiam trahant ibi moram in locutionibus nimis longam. Verum cum aliqua Soror confiteri voluerit, per Locutorium sola soli confessionem faciat Sacerdoti; Confessores vero ipsarum eis per Ministrum Generalem, seu Provincialem illius Provinciæ assignati solummodo, secundum quod ipsi, vel ipsorum alter duxerit ordinandum, eas a peccatis omnibus absolvant. Per cratem autem ferream, per quam Communionem accipiunt, & Officium audiunt, & sermonem, nemo loquatur; nisi forte aliquando causa rationabili & necessaria exigente; & tunc cum societate, sicut de Locutorio est statutum, quod tamen rarissime fiat. Hujusmodi siquidem cratibus ferreis niger pannus interius apponatur ita, quod nulla ratione aliqua Sororum perinde videri valeat; nec aliquid inde exterius intueri: simili modo niger pannus in Locutorio teneatur. Habeant etiam crates ad ostia lignea cum seris, & clavibus, ut maneant semper clausa, nisi pro causis superius nominatis. Locutorium vero sit ex una tantum tabula ferrea pluribus in tantum parvis foraminibus perforata, ut nullus possit ea mediante videri: Cratis autem sit ex crebris, & spissis lineis ferreis diligenti & forti opere fabricata; & tam Cratis, quam Locutorium sint clavis ferreis in longum protensis exterius fortiter communita: in uno tamen præfatæ Cratis latere sit una parva fenestra cum ostiolo ferreo, per quam Sacerdos manum porrigens Sororibus possit Corpus Dominicum impertiri; per nullam aliam Cratis partem possit aliquis manum mittere infra Cratem. Prædictum vero hostiolum, nisi cum Sorores Corpus Dominicum recipere debent, & sermonem audire per personam idoneam, & honestam, duabus clavibus sit seratum. Sine Ministri licentia non habeatur nisi una Rota conveniens in Conventu, per quam necessaria Sororibus concedantur, & auferantur etiam auferenda: hæc siquidem taliter ordinetur, ut nihil possit ea mediante videri. Per ipsam vero nulla Soror possit loqui alicui duabus tantum exceptis, a quibus custodiatur diligenti custodia velut porta. Silentii vero legem præsentis Regulæ omnino Abbatissa faciat custodiri, & in se observet diligenter, ut penitus omnis oblocutionis materia omnibus auferatur, excepto quod ipsa cum Sororibus suis horis, & locis competentibus loqui potest, sicut ei secundum Deum videbitur expedire. Sorores vero infirmæ, ac Servientes eisdem juxta dispositionem Abbatissæ infirmitatis suæ tempore in Infirmaria, ac etiam sanæ, si causa visitationis caritativæ de Abbatissæ licentia ingressæ fuerint Infirmariam, vel cum infirmis Sororibus loqui possint. Ceterum in virtute obedientiæ districtæ præcipimus, ut nulla unquam Abbatissa, nullæque ejus Sorores aliquam Religiosam personam, vel secularem, cujuscumque dignitatis existat, infra Monasterium, sive Claustrum, idest ad locum aliquem, ad quem Sorores accedere possint, intrare permittant sine Sedis Apostolicæ licentia speciali; & simili modo ingressum omnibus aliis inhibemus, exceptis Generali & Provinciali Ministris Ordinis Fratrum Minorum, & illis, quos de Abbatissæ mandato, consilio, & consensu Conventus pro aliquo opere valdè necessario faciendo evidens necessitas exegerit introire, qui cum multi fuerint, simul plures ordinentur ad opus, & eo completo exeant festinanter. Super hoc etiam Provincialis Ministri requiratur assensus, quando fieri poterit congruenter, ut in omnibus famæ claritas conservetur. Ipse autem Minister Provincialis ipsius Provinciæ Monasterium præfatum cum duobus sociis honestis causa necessariæ visitationis, sive reformationis Conventus, cum sine ingressu hæc exequi non valebit, aliis autem utilibus & necessariis emergentibus causis intrare valeat, secundum quod Generalis Minister de consilio Discretorum ejus duxerit concedendum. Si forte aliquis Cardinalium ad aliquod Monasterium hujus Religionis aliquando venerit, & in illud ingredi voluerit; cum reverentia quidem & devote suscipiatur, sed secum non ducat socios aliquos ultra septem. Alius autem Prælatus, cui forte aliquando intrare a Summo Pontifice sit concessum; duobus honestis sociis sit contentus. Quod si forte pro benedictione Abbatissæ, vel pro aliqua Sorore consecranda in Monialem, vel alio etiam modo alicui Episcopo concessum fuerit Missam interius celebrare aliquando, tribus aut quatuor Sociis sit contentus, aut Ministris. Cum vero aliquis homo intraverit intra portam, ei Abbatissa loqui valeat cum duabus semper ex discretioribus, & maturioribus Sororibus de Conventu. Si autem, ut dictum est, alicui mulieri Monasterium intrare licuerit, ei Sorores de Abbatissæ licentia loqui possint. Inhibemus autem, ut nulla loquatur ex certa scientia cum aliquo homine, qui ingressus fuerit, nisi modo superius annunciato: Nec possit Abbatissa, seu Visitator, aut Minister super hoc alicui de Sororibus licentiam impertiri. Ut itaque Sorores quietius ac liberius possint Divinis laudibus insistere, & sibi vacare honestius; omnes, qui in aliquod Monasterium hujus Religionis ex certa scientia contra præfatam formam intrare præsumpserit, excommunicationis sententia innodamus. Si vero alicui a Sede Apostolica ingredi in Monasterium solummodo licentia concedatur; non propter hoc permittatur Monasterium introire, nisi sit talis, de cujus vita, moribus, & fama intuentes ædificari valeant, & de cujus ingressu materia scandali nequeat generari. Omnes autem, qui a Summo Pontifice obtenta licentia intrare voluerint, concessionis litteras super hoc ostendant primo Abbatissæ, & aliis discretis Sororibus de Conventu; Ubi autem proprius Capellanus fuerit, habitu & vita religiosus, ac bonæ famæ, nec juvenis, sed provectæ ætatis existat. Cum ergo aliqua Sororum gravi fuerit infirmitate corporis detenta, ita quod ad Locutorium commode venire non valeat, & necesse habeat confiteri, & Dominici Corporis, seu alia Sacramenta Ecclesiastica recipere: Confessor ipsarum Sacerdotalibus indumentis præter casulam ingrediatur indutus, socius etiam ejus accedat similiter semper in albis, & tum confiteatur Soror infirma tribus Sororibus non longe existentibus, quæ confitentem, & Confessorem videant, & videri possint ab eisdem; & confessione audita, vel alio tradito Sacramento, sicut ingressi fuerint, sic egrediantur induti; nec aliquam moram ibi facere præsumant, nec cum aliqua alia Sorore nisi prædicto modo loquantur. Sic enim se habeant in animæ commendatione Sororum. Porro ad exequias circa sepulturas agendas Capellanus non ingrediatur in Claustrum, sed exterius in Ecclesia indutus Sacerdotalibus ante Altare maneat, & quod ad illud officium pertinet, cum Sociis exequatur. Si autem necesse fuerit, ut ingrediantur aliqui ad sodiendam, vel aperiendam sepulturam, seu terram postmodum coaptandam; & Abbatissæ & Conventui visum fuerit hoc expediens propter imbecillitatem Sororum; sit eidem Capellano & Socio cum aliquibus duobus aliis ad hoc idoneis & honestis licitum introire, qui simul stent, quamdiu morabuntur, & completo opere exeant sine mora. Attendat autem diligenter Minister, & qui fuerit pro tempore Visitator, & qui pro operibus ingredi debeant Monasterium, si necessaria sunt hujusmodi opera; & quando, aut quomodo illi ingrediantur, & qualiter se habere debeant infra portam; ac super his ordinent; & disponant, secundum quod saluti & integritati famæ Sororum viderint expedire. Ad portam custodiendam aliqua talis ex Sororibus constituatur, quæ omnino Deum diligat; sit diligens & discreta, ac moribus & ætate matura, quæ clavem portæ prædictæ sic diligenter custodiat & conservet, ut nunquam sine ea, vel ipsa nescia ostium portæ aliquando valeat aperiri. Reliquam vero clavem diversam ab illa custodiat Abbatissa. Sit & alia æque idonea ei Socia deputata, quæ ejus vicem in omnibus exequatur, quando ipsa aliqua rationabili & necessaria causa fuerit occupata. Caveant autem studiosissimæ hujusmodi Ostiariæ, & procurent, ne unquam Ostium stet apertum, nisi quantum minus fieri poterit congruenter. Sit autem Ostium seris ferreis cum ostiolo, & vectibus diligenter munitum, & sine alicujus prædictarum custodia nullatenus dimittatur, duabus tamen clavibus de die ac nocte sit firmiter obseratum; nec omni pulsanti aperiatur statim, nisi prius Ostiaria viderit per fenestram parvulam, quæ debet esse in porta, & indubitanter pulsantem cognoverit, quod talis sit, cui sine dubitatione aliqua secundum mandatum, quod in eadem forma de ingressuris superius continetur, debeat aperiri. Volumus prorsus, ut Porta in excelso existat, ad quam per scalam ligneam ascendatur, quæ catena ferrea elevetur in sero, & cum clavi firmetur, & mane de die lucescente tribus præsentibus deponatur. Et si aliquando intra Monasterium aliquod opus fuerit faciendum, ad quod agendum seculares aliquos, vel quascunque personas alias oporteat introire; provideat Abbatissa sollicite; & tunc, dum opus exercetur, statuantur ad ostium custodiendum tres Sorores, vel Servientes de maturioribus & discretioribus de Conventu, quæ semper in silentio sic personis ad opus deputatis aperiant, quod alias personas intrare penitus non permittant. Ubi vero esset nimia multitudo, & grandis pressura, statuantur ad custodiam aliæ personæ, quàm Sorores inclusæ. Sorores nempe omnes tunc, & semper, quantumcumque rationabiliter poterunt, studiosissime caveant, ne a Secularibus, vel Religiosis aliis videantur. Nullum animal infra Claustrum exceptis murilegis teneatur. Ordinetur aliqua domus interius juxta portam, ad quam possit Nutrix accedere, ac etiam incisor Cyrurgicus de consilio, & consensu Conventus, cum fuerit alicujus Sororum necessitas manifesta. De Visitatione hujus Religionis itaque illud est sollicite providendum, ut quicunque sive Generalis, sive alicubi aliquando specialis constituendus fuerit Visitator, talis debeat constitui, de cujus religiosa vita, & moribus notitia plena, & securitas habeatur; qui cum ad Monasterium aliquod ipsius Religionis veniens fuerit ingressus, ibidem sic se in omnibus habeat, & ostendat, ut omnes de bono ad melius provocet, & ad Divinum amorem accendat, ac inter Sorores mutuam semper caritatem inflammet; & quando Monasterii claustra causa visitationis intraverit, duos Religiosos socios & idoneos secum ducat: iidem vero socii, quamdiu fuerint intra claustrum, nullatenus ab invicem separentur. Omnia Monasteria hujus Ordinis visitentur quolibet anno, aut prorsus in biennio saltem semel. Visitator sit semper ex Ordine Fratrum Minorum, & per Ministrum Generalem Ordinis transmittatur. Omni autem anno, quo per Visitatorem a Generali transmissum visitari non poterit, si necesse fuerit, per Ministrum illius Provinciæ secundum formam visitationis præsentis Regulæ visitentur. Visitator, Regula primo lecta, ad visitationem procedens de Sororum statu, & observantia suæ Religionis per obedientiam ab omnibus generaliter, & specialiter a singulis inquirat studiosius veritatem. Et ubi aliquid corrigendum, seu etiam reformandum invenerit, zelo caritatis, & amore justitiæ cum discretione corrigat, & reformet tam in capite, quam in membris. Cum autem visitatur aliqua ex Sororibus, vel etiam Abbatissa, suæ visitationi non intersit, sed tunc extra Capitulum commoretur; contra quam nihil in publico ab aliqua proponatur omnino, quod non possit probari factum fuisse, vel per publicam famam. Caveant autem omnes Sorores, & considerent diligenter præcipue in visitatione Sororum, ut nihil aliud, quam amor Divinus, & suarum Sororum correctio eas moveat ad loquendum. Illis autem, quæ noluerint recognoscere culpam, quæ ipsis impingitur, si excusare se voluerint, præsertim si gravia fuerint, audientia non negetur: accusantes autem in gravibus, si in probatione defecerint, pro culpæ impositæ modo legitime puniatur. Eccessus, qui fuerit sufficienter correctus a Visitatore, iterum nullatenus corrigatur. Modum autem suprascriptum loquendi custodiat Visitator, videlicet ut cum omnibus, aut cum duabus ad minus in aspectu etiam plurium non existentium longe loquatur, nisi cum extra locum fuerit; & ad Locutorium cum una sola, vel cum pluribus loqui voluerit de iis, quæ ad officium ipsum pertinere noscuntur. Volumus omnino, quod Visitatores de visitatione celeriter se expediant, & sine onere domus, ita quod si Conventus in Sororibus quinquagenarium non excedit, infra quinque dierum spatium penitus visitationem compleant tam publicam, quam privatam. Si vero Conventus quinquagintarum inclusarum Sororum erit & ultra, infra octo vel novem dies ad plus omnino visitatio terminetur; nec postmodum Monasterium ingrediendi habeant facultatem. Tempus visitationis prædictum ex aliqua causa prorogari non poterit sine Generalis Ministri licentia speciali: nec volumus, quod Generalis Minister prædictum tempus mutare valeat nisi in aliquo certo loco, & ex aliqua certa causa. Ab occasu tamen Solis usque ad ortum ipsius Visitatoribus, & omnibus aliis quacunque auctoritate munitis, excepta causa Confessionis alicujus Sororis nimium ægrotantis, vel alicujus alterius imminentis periculi manifesti, moram & ingressum districte per obediendiam inhibemus. Ad hæc autem volumus, & attente monemus, ut ea quæ secundum vitæ suæ formam, & regularem observantiam statuenda fuerint & emendanda, publice ac privatim Sorores, sicut melius videbitur faciendum, Visitatori diligenter suggerant & proponant, cui per obedientiam teneantur in iis, quæ ad officium suum pertinent, infra prædictum tempus firmiter obedire. Quæ autem aliter fecerit, a Visitatore debito modo, prout convenit, puniatur. Abbatissa quoque ab eodem, si ejus defectus, aut merita exigant, ab officio absolvatur. Similiter Capellanus, & Conversi, ac alii etiam familiares, si in aliquo reprehensibiles fuerint, corrigantur: Si vero noluerint, vel contempserint emendari, a Monasterio removeantur omnino: & si Fratres aliquando ibidem steterint, vel etiam si non ibidem morantes audierint Confessiones earum, & Visitator contra ipsos aliquid notabile invenerit; teneatur illud Ministro Provinciæ nunciare, qui ipsos mox corrigere debeat, vel etiam de loco amovere. Visitatori vero districtè injungimus, ut celanda, quæ in sua visitatione invenerit, nulli aliquo modo scienter revelet; sed lectis excessibus, & injunctis pœnitentiis omnia scripta coram Conventu comburat, nisi essent talia, quæ ex consilio discretarum Sororum Conventus omnino essent Ministro Generali referenda. Si vero Provincialis Minister aliquid notabile contra Visitatorem, aut socios suos post visitationem invenerit, id teneatur Ministro Generali Ordinis indicare: Visitatorum vero socii visitationibus non intersint. Electio autem Abbatissæ liberè pertineat ad Conventum; confirmatio vero, & infirmatio, seu ipsius amotio fiat per Generalem Ministrum Ordinis Fratrum Minorum, si aderit in Provincia; & in ejus absentia per Provincialem illius Provinciæ, in qua Monasterium fuerit constitutum, ad quos ordinatio spectat hujus Ordinis, regimen, cura, & visitatio, correctio, nec non reformatio tam per se ipsos, quam per Visitatores, quibus prædicta fuerint pro loco & tempore imponenda: unde in virtute obedientiæ firmiter præcipimus, & injungimus Abbatissis, ac ceteris Sororibus hujus Religionis, quatenus Ministro Generali, ac Provinciali illius Provinciæ, in qua Monasterium situm fuerit, obediant in omnibus, quæ non sunt contra suam animam, & præsentem Regulam, cum velimus eas semper eorum regimini subjacere. Similiter per obedientiam injungimus omnibus Sororibus Religionis ejusdem, ut Abbatissæ, postquam confirmationem de officio receperit, quamdiu in ipso permanserit, pareant diligenter. Sed cum Conventus causa infirmitatis, vel quocunque alio casu regimine Abbatissæ carebit; possint Sorores sibi eligere Præsidentem, cui obedire teneantur usque ad tempus, quo de suo officio se intromiserit Abbatissa. Præsidens vero prædicta, quæ ad Abbatissæ officium pertinent, interim exequatur. De cura vero, dispositione, ac dispensatione Possessionum, & rerum temporalium Generalis vel Provincialis Minister, aut alii Fratres Ordinis se nullatenus intromittant. Minister autem, & Visitator in temporalibus & spiritualibus semper habent deformia reformare, & corrigere corrigenda. Ad hæc propter discursum indecentem prætextu temporalium evitandum, & ut quietius possint Sorores prædictæ Domino deservire; liceat eis in communi redditus & possessiones recipere, ac eas liberè retinere; pro quibus possessionibus modo debito pertractandis Procurator unus prudens & fidelis in singulis hujus Ordinis Monasteriis habeatur, qui per Abbatissam de consilio, & consensu Conventus constitui debeat, & etiam quandocunque eis videbitur, amoveri; ac de omnibus sibi commissis tam receptis, quam etiam expensis Abbatissæ, & aliis quibusdam Sororibus ex parte Conventus ad hoc specialiter assignatis, & Visitatori etiam, cum hoc voluerit audire, rationem reddere teneatur; & nihil omnino de rebus Monasterii vendere, obligare, commutare, vel alienare valeat quoquomodo: & quidquid contra hoc fuerit attentatum, decernimus irritum & inane. Cum igitur sit alibi illa perennis habitatio patriæ hujus Religionis Sororum, curiositatem, quæ Deo est in omnibus odibilis, ac valde pietati contraria, & ædificiorum superfluitatis excessum modis omnibus eas volumus evitare: inter ornamenta Ecclesiastica Clerici, qui cum ipsis pro tempore commorantur, Stolas, Manipulos, & paraturas pannorum habere de serico possint; Casulis tamen, & aliis pannis sericis non utantur. Sigillum vero Conventus custodiatur, & conservetur secundum ordinationem Conventus ejusdem. Omnis litera, quæ ex parte Conventus dirigitur, primo in Capitulo legatur. Nulla Soror aliquas litteras dirigat, seu recipiat, nisi primo eas Abbatissa legat, vel nisi ab alia ad hoc statuta coram Abbatissa legantur. Abbatissa autem de correctione, monitione, ac ordinatione Sororum Capitulum teneat qualibet hebdomada semel. Insuper Abbatissæ & ceteris Sororibus districtius inhibemus, ut nullam auctoritatem, seu laxationem directè vel indirectè contra præsentem Regulam per se, vel per alium ab Apostolica Sede obtinere procuret sine licentia Generalis Ministri, ac etiam consilio & consensu totius Conventus: quin si forte aliquando fuerit per aliquem aliquid hujusmodi procuratum, vel sine procuratione concessum; decernimus illud nihil valoris, vel roboris obtinere. Denique hujusmodi prædilectas filias, ac sponsas magnifici Regis monemus, & hortamur attentè in Domino Jesu obsecrantes, ut cum sint hujus ecclesæ Religionis, & clarissimæ vitæ Sorores, considerent solertia vigili, ac diligentia vigilanti se jam pompa præsentis inopiæ spreta, jam floridi seculi vanitate contempta, jam gaudiis vilibus plenis mœrore despectis, abnegando propriam voluntatem super seipsas evolasse sublimius, ut ad horam corpore in antro salutis constricto, valeant mentes in ferenissimis splendoribus dilatare. Nihil igitur ex nunc terrenitatis eis sapiat, nihilque delectet, sed mortalibus omnibus spretis solummodo Sponsum integræ puritatis amplectentes ex animo ei ardenter ex amoris incendio uniri nitantur. Omni namque hora cor earum suspiret ad ipsum, ac pro universali Ecclesia ex intimo mentis clangore ad Altissimum valida voce clament. Nos vero cunctis hanc sacratissimam Regulam profitentibus de omnipotentis Dei misericordia, & Beatorum Petri & Pauli Apostolorum ejus auctoritate confisi omnium peccatorum, de quibus corde contritæ, & ore confessæ fuerint, plenam veniam indulgemus; & minora Vota, quæ unquam in hoc seculo emiserunt, in hoc perfectionis Votum celebre salubriter commutamus; & benedictionem eis addicimus salutarem, ut sic nitore sublimi clarificatæ incedant, quousque perveniant ad thalamum claritatis. Decernimus ergo, ut nulli Ecclesiasticæ, Sæcularive personæ liceat præsentem Regulam infringere, aut aliquatenus immutare, quæ continentur in ea, vel ipsis ausu temerario contraire. Si quis autem &c. “Datum Anagniæ iv. Idus Februarii Pontificatus Nostri Anno Quinto. “Explicit Regula humilium ancillarum Gloriosissimæ Mariæ Virginis Matris Dei, quam Fr. Mansuetus de Ord. FF. Min. de mandato Summi Pontificis, & Cardinalium quorumdam diligenti consilio composuit, & dictavit” ita additum legitur in cit. Cod. Floren. Hæc porro Regula interpolata fuit, & correcta ab Urbano IV. anno 1263. Bulla 77. incip. Religionis argumentum &c. in 2. hujus Operis tomo relata p. 477.

Informations

Document

bullarium-franciscanum admin (IRHT), dans  Bullarium Franciscanum

Bullarium Franciscanum romanorum pontificum, dir. I. Heullant-Donat, éd. électronique TELMA (IRHT), Orléans, 2021 [en ligne], acte n. 153714 (bullarium-franciscanum-1801), http://telma.irht.cnrs.fr/chartes/en/bullarium-franciscanum/notice/153714 (mise à jour : 26/01/2021).