l'évêque de Verdun appose son sceau sur la charte notice que fait rédiger le cardinal légat, Thédouin, pour recenser et approuver toutes les donations faites à l'abbaye bénédictine de Gorze (Moselle, Metz-Campagne, Ars-sur-Moselle) en faveur du prieuré Notre-Dame d'Apremont-la-Forêt (Meuse, Commercy, Saint-Mihiel)

l. 1 IN NOMINE SANCTE ET INDIVIDUE TRINITATIS, SUMAT INITIUM ORDO NOSTRĘ NARRATIONIS. Apostolice dignitatis prerogativa qua a Christo fundata sancta subsistit ȩcclesia,

l. 2 per innumeros turbines fluctuantis mundi inconvulsȩ stabilitatis servans vestigia, de die in diem augmentatur et crescit honore et gloria, et velut quos-

l. 3-dam radios solis, principes fidei longe lateque diffundens, per eos ȩcclesiȩ sanctȩ dilatat germina. Horum principum unus et sancte Romanȩ ȩcclesiȩ Richardus minister

l. 4 et legatus, gratia Dei Albanensis ȩcclesiȩ cardinalis episcopus, jussu domni papȩ Pascalis, ut vices legationis injunctȩ impleret, Gallias adiit, et ipsas peragrans ad

l. 5 Gorziense cenobium devenit. Ibi a patre ipsius cenobii Warnero rogatus ut ecclesiam cellȩ sancti Gorgonii sub Asperomonte in honore sanctȩ Dei genitricis

l. 6 Mariȩ dedicaret, adquievit et dedicavit, et qualiter ipsa cella vel a quibus constructa esset diligenter perquirens, scripto mandari fecit, et constructionem ipsius cellȩ,

l. 7 et possessiones ad eam pertinentes, que jam datȩ vel in posterum dandȩ fuerant, privilegio sue auctoritatis munivit. Quam munitionem perlegens, et amore Gorzien-

l. 8-sis ecclesiȩ satis libenter amplectens, ego Tyeduwinus, gratia Dei sanctȩ Ruphine cardinalis episcopus, quod predecessor meus fecerat laudavi, et rursus privilegio nostrȩ auctori-

l. 9-tatis confirmavi et munivi. Ad notitiam etiam tam presentium quam futurorum qualiter ipsa cella vel a quibus constructa sit, ne aliqua controversia aliquando oriri possit,

l. 10 litteris mandavi, tempore Heinrici imperatoris quarti. Gobertus quidam nobilis, dominus Asperimontis, pater dominȩ Haduwidis, in matrimonio juncte Teoderico

l. 11 filio Alberti Briacensis, filium genuit quem suum unicum unice diligens Gobertum nominavit. Quo nutu Dei in puericia defuncto, postquam patri Goberto Mettis constituto nuntiatum est, satis indoluit et sine mora Gorziam petens, domno Heinrico, patri illius loci, dolorem quo angustiabatur aperuit. Cujus consilio ad

l. 12 hoc animum appulit ut amore filii, et causa salutis animȩ ipsius, et suȩ animȩ, et omnium anteccessorum et successorum suorum, cellam in usus monachorum sub

l. 13 Asperomonte edificaret, et eam cenobio Gorziensi subjectam faceret. Ad quam construendam satis inhianter animum intendens, in loco quo edificanda erat,

l. 14 prius, velut fundamentum loci, filium sepelivit, et ipsum locum de suis possessionibus, cum consilio et voluntate omnium heredum et amicorum et nobilium suorum,

l. 15 dilatando dotavit. Possessiones autem que in presenti datȩ et concessȩ sunt a domino Goberto hȩ sunt: ȩcclesia de Havocuncort, in grossa decima et minuta; pro

l. 16 quo dono confirmando filiam propriam, Reelindem nomine, que in eadem villa maritata fuerat, cum marito et progenie que de ea exitura erat, cum predicta ȩcclesia dedit.

l. 17 Dedit etiam partem ȩcclesiȩ quam possidebat in villa de Rohenges. Dedit etiam terciam partem ȩcclesiȩ de Aceio vinoso, in grossa decima et minuta, cum parte deci-

l. 18-mȩ de Tunbelennes. Dedit et partem suam quam possidebat in ȩcclesia de Magneires. Dedit et alodium de Duncurt, in omnibus appendiciis, in servis, in ancillis,

l. 19 ubicumque demorarentur, sive intra alodium sive extra, et quicquid possidebat ibi in terris, pratis, silvis, aquis aquarumque decursibus, et in decima ȩcclesiȩ ; solum Josbertum

l. 20 cum suo quartario inibi retinuit. Dedit et alodium de Braicetes, quicquid ibi possidebat in molendino, in servis, in ancillis, in terris, pratis, aquis; mediam

l. 21 tamen partem totius hujus alodii ad usum propriȩ filiȩ Haduwidis, quoad ipsa viveret, retinuit; sed ipsa postea, pro anima Teoderici, viri sui, cum voluntate et concessione

l. 22 filiorum et heredum suorum, donum quod prius pater ejus fecerat renovavit, et partem ipsam mediam, quam pro ea pater ejus retinuerat, cum alia parte deinceps possidendam contra-

l. 23-didit, concessit et laudavit. Huic renovationi et laudationi interfuerunt filii ipsius Hadvidis, et comes Raynaldus, et Petrus de Mirvalt, et Rodulfus, filius

l. 24 Heriberti, et Raynerus, et Warnerus de Sanpineio, et Manasses, et Arnulphus, et Wido de Ranseres; et de familia Godefridus, Walterus et Johannes. Domina Helvidis,

l. 25 uxor predicti domini Goberti, laude viri sui et omnium heredum suorum, pro anima sua dedit sancte Marie alodium de Trundes, quicquid ibi possidebat in servis, in ancillis,

l. 26 in terris, in pratis, aquis aquarumve decursibus, cum molendino. Donum omnium harum possessionum predictarum dominus Gobertus, sicut liber et nobilis, dedit et concessit libere

l. 27 possidendum in perpetuum ab ecclesia sancti Gorgonii, in usus fratrum beatȩ Mariȩ sub Asperomonte deservientium. Cui donationi libenter assenserunt Richerus,

l. 28 episcopus Virdunensis, in cujus diocesi cella sita est, et Herimannus, episcopus Mettensis, de quo casamentum castri dominus Gobertus tenebat. Et quia in arto loco usus variȩ

l. 29 pasturȩ et silvȩ locus ille est, laude episcopi Mettensis, et rogatu abbatis Gorziensis et domini Goberti, constructoris loci, Holdeguerna, abbatissa sanctȩ Glodesin-

l. 30-dis, cum voluntate et concessione totius capituli sui, sine omni censu vel redditu, fratribus predicti loci et omnibus hominibus ipsorum, concessit et laudavit in

l. 31 perpetuo habendum usum variȩ pasturȩ et silvȩ. Donationis et laudationis harum omnium possessionum testes fuerunt hi nobiles et liberi viri: Petrus senior

l. 32 de Mirvalt, Folmarus, et Abelinus, et Herbertus infans, et frater ejus Raynaldus, et Haybertus, pater Ulrici, et Leudo, et Herbertus Grossus, et Milo de Rabucort,

l. 33 et multi alii nobiles et ignobiles, clerici et laici. Preterea multi alii nobiles et de familia etiam locum ipsum de suis possessionibus dotaverunt.

l. 34 Pro anima Guarini Porree, laude et concessione heredum suorum, sub Asperomonte predictȩ ȩcclesiȩ beatȩ Mariȩ vinea est data. Domina Agnes, uxor Balduini, pro

l. 35 anima filii sui Balduini laude heredum suorum, eidem loco dedit et concessit quicquid apud Jagneis possidebat, in servis, in ancillis, in terris, pratis. Hugo de

l. 36 Jarreis, infirmitate compellente apud Gorziam, ubi effectus est monacus, dedit et concessit, laude heredum suorum, quicquid apud Jarreis, et apud Bosseivillam, et apud Dagonis

l. 37 villam possidebat; quod donum abbas Gorziȩ, cum suis fratribus, concessit predictȩ cellȩ beatȩ Mariȩ. Rofridus de Nais, partim precio, partim pro salute anime sue,

l. 38 dedit quicquid apud Nais et apud Jarreis possidebat. Raynerus, frater domne Roholdis, laude heredum suorum, dedit et concessit partem alodii sui quam apud Charei possidebat.

l. 39 Arnulphus de Asperomonte, rogatu ac servitio Heriberti, sacerdotis ejusdem castri, dimidiam partem alodii de Willeruncort, quod est in territorio Barrensi, sanctȩ Mariȩ,

l. 40 pro remedio anime sue, funditus donavit; alteram partem quam de fratre in vadimonio tenebat, assensu et voluntate fratris sui, similiter donavit, eo tenore

l. 41 tamen, si sine proprii corporis heredibus morerentur; si autem uxores ducerent, sequenti die, prior cellȩ sancte Mariȩ, vel aliquis fratrum, ipsum totum alodium in fidelitate sancte Mariȩ

l. 42 ponet, donec septuaginta duos solidos ȩcclesiȩ solvant et ut talis donatio inconcussa et firmior esset, quia ipsum alodium, donec viverent, in usum tantum

l. 43 suȩ vitȩ retinuerunt, singulis annis predictus Arnulphus quatuor nummos, pro anima sua et parentum suorum, pro commemoratione doni a se persolvendos statuit.

l. 44 Hujus rei testes sunt: Teodericus, et filii ejus Gobertus et Albertus; Hugo et Richerus, filii Folmari; Abelinus et filii ejus, Raynerus et Wiricus; Cono et Adelinus de sancto Martino.

l. 45 Balduinus, et Folmarus, et Arnulphus, fratres, laude heredum suorum, pro salute animarum suarum et antecessorum suorum, dederunt sanctȩ Mariȩ, sub omni integritate, ecclesiam

l. 46 cum decima de Domno Petro. Richardus etiam cardinalis, qui ipsum locum dedicavit, partem quam in predicta ȩcclesia possidebat concessit.

l. 47 Heribertus, sacerdos Asperimontis, dedit beatȩ Mariȩ, pro salute animȩ suȩ, calicem unum et unum thuribulum septem marcharum, et laude et voluntate fratrum

l. 48 ejusdem loci, et abbatis sancti Gorgonii, et totius capituli, per se et per omnes fratres tradidit sub indissolubili vinculo anathematis omnes quicumque aliquo modo

l. 49 ipsum calicem aut thuribulum darent, aut venderent, aut invadiarent, aut ad invadiandum alicui prestarent, aut aliquo modo raperent. Quicumque de his

l. 50 omnibus ad ȩcclesiam pertinentibus, sive de ȩcclesiis, vel molendinis, vel alodiis, vel servis, vel ancillis, vel ecclesie ornamentis, sive nobilis vel ignobilis aliquid diripuerit, aut

l. 51 super ecclesiam malam consuetudinem et quam non debet attraxerit, domnus predecessor meus Richardus, cardinalis episcopus, qui ipsum locum dedicavit anno ab incarnatione

l. 52 Domini millesimo C III, indictione XIa, omnes direptores, vel predictarum possessionum invasores, aut malarum consuetudinum attractores, nisi resipuerint, et quod male

l. 53 diripuerant aut invaserant dimiserint, ipse cardinalis sub indissolubili vinculo anathematis posuit. Cui dedicationi et excommunicationi affuerunt

l. 54 et assenserunt omnes hi testes idonei: Theodericus, dominus Castri; Simon de Domno Apro; Petrus senior de Mirvalt; Ricuinus de Commarceio; Walterus de Sorceio;

l. 55 Guido de Conflens; Ingo de Haidonis Castro; Balduinus et Alnulphus et Folmarus, fratres; Abelinus; Herbertus infans, cum fratre Rainaldo; Ulricus, cum fratre Hayberto;

l. 56 Rainerus; Adelinus de Sancto Martino; Bertrannus eunucus; Arnulphus et Manasses; Leudo; Milo; Herbertus grossus; Guezo; Herbertus venator; Milo de Jagnes,

l. 57 et innumeri alii nobiles, ignobiles, clerici et laici. Qua dedicatione et excommunicatione peracta, ipsum locum et omnes possessiones ad eum

l. 58 pertinentes privilegio suȩ auctoritatis munivit et confirmavit.

l. 59 Hujus predecessoris mei domni Richardi cardinalis episcopi, ego Tyeduinus, sanctȩ Ruphinȩ cardinalis episcopus, sequens vestigia, amore Gorziensis ȩcclesiȩ, ipsum locum

l. 60 et omnes possessiones ad eum pertinentes privilegio et sigillo nostrȩ auctoritatis et Romanȩ sedis munio et confirmo. Direptores etiam vel invasores omnium

l. 61 jam sepedictarum possessionum vel rerum ȩcclesiȩ, ex parte beati Petri, apostolorum principis, et ex parte domni pape, et ex parte sanctȩ Romanȩ ȩcclesiȩ et nostra, sub indisso-

l. 62-lubili vinculo anathematis ponimus, ut sint anathema, maranatha, nisi resipuerint, et ad emendationem venerint, et quod male diripuerant vel invaserant

l. 63 dimiserint et reddiderint. Conservatoribus autem et adjutoribus ȩcclesiȩ sit pax, prosperitas et gaudium, a Deo patre nostro et domino Jhesu Christo. Amen.

l. 64 Ego autem Albero, Virdunensium humilis minister, quod a patribus et antecessoribus nostris dispositum atque sancitum est, auctoritate

l. 65 mea et sigilli mei inpressione confirmo et corroboro.