Notice des donations effectuées par Frioul, vicomte de Donges, en faveur de l'abbaye de Marmoutier, pour l'établissement d'un prieuré à Donges

l.1 NOTUM SIT FRATRIBUS NOSTRIS, Majoris scilicet monasterii monachis, presentibus et futuris, quod FRIOLDUS vicecomes dedit pro anima sua, et patris et matris suȩ et fratris, sancto MARTINO et nobis, juxta castellum suum
l.2 Dongium, locum ad ecclesiam faciendam, scilicet ad cellam, et ad burgum faciendum, quietum et liberum ab omnibus consuetudinibus, auctorante comite Namnetensi Hoel, et Driando filio Arscudi, et Arscudo filio
l.3 Duinerdi qui et de rebus suis quandam terram dedit, et Rivelindo Grosso qui etiam quandam terram dedit. Venditiones et quȩcunque consuetudines exeunt de burgo, nullus habebit nisi nos. In die mercati sui quod est
l.4 [croix] IIIIta feria, habebit ipse venditiones de extraneis mercatoribus, ubicunque mercentur. Pro illis tamen venditionibus nunquam intrabit ministerialis suus in burgum nostrum sed per legatum suum eas requiret, vel quo adio modo poterit.
l.5 Aliis autem diebus nos habebimus venditiones, si in terra nostra mercantur. Nostri autem homines ubicunque vendant vel emant, semper nos habebimus venditiones. Duarum feriarum, unius quȩ pertinet ad ecclesiam burgi nostri, et est in Purifica-
l.6-tione sanctȩ MARIȩ, et alterius quȩ pertinet ad castellum suum, et est in transitu sancti MARTINI, communes erunt consuetudines, ita ut nos habeamus dimidietatem, et ipse dimidietatem, preter pedagia de quibus nichil habebi-
l.7-mus. In burgo nostro nichil prendet homo ejus unquam nisi dederit precium, aut vadimonium valens. Et est convenientia ut de burgensibus ejus nullum recipiamus ad habitandum in burgo nostro sine consensu ejus, nec res eorum
l.8 pro tuitione postquam ipse hoc monacho interdixerit. Et ut nulla res carius vendatur in burgo nostro quam in suo, sed ad precium et ad mensuram quibus vendentur in suo, vendentur in nostro, nisi forte ad levius precium. Dedit
l.9 preterea medietatem prati quod est ante castellum suum, et aliud integrum juxta vineam suam, et decimam ipsius vineȩ, et aquam et molendinum qui est juxta ipsam vineam et capellaniam de Dongio ete Monstorio. Itemque dedit et duas
l.10 partes decime duarum mediaturarum, et totam decimam equarum suarum. Clausum quoque Ratfredi cum omnibus conseutudinibus preter terciam partem decimȩ quȩ pertinet ad presbiterum. Insulam quoque totam Tiliniacum cum omnibus
l.11 consuetudinibus excepto quod de terragio quinque partes reddentur fevatis, et tercia pars decimȩ presbitero. De molendino Rainaldi qui est in Miando, decimam de dimidietate molture et totam medietatem piscium. De alio molendino
l.12 quem facit Manius de Miando ad eandem sclusam decimam de IIbus partibus molture, et II partes omnium piscium. De molendino qui est in Brieno decimam de IIbus partibus molture et II partes omnium piscium. De sclusa ejus quȩ est
l.13 in Ligeri dedit decimam [et] denariorum et piscium qui sunt vicecomitis, preter VIImam partem ministerialis. Si voluerimus aliquid vendere in portu ejus de nostra propria merce, nichil accipiet ministerialis ejus neque ad vadimonium
l.14 nec quolibet modo, nisi secundum voluntatem monachi. Si autem fuerit mers alicujus de hominibus nostris, si dederit vadimonium valens faciet ei accommodari monachus noster quod petierit, ita ut infra XVcim dies vadimonium
l.15 redimatur. Si aliquis fecerit clamorem de quolibet hominum nostrorum apud vicecomitem vel ministerialem ejus, veniet ministerialis ejus vel ipse vicecomes si tam grande fuerit forisfactum, in burgum nostrum, et
l.16 ante monachum nostrum causa dijudicabitur. Extra burgum autem nostrum, non compelletur homo noster pro qualicunque forisfacto subire judicium, sed nec ad bannum neque ad corveam ullam homines nostros ire quisquam
l.17 exiget. Horum omnium testes [colonne1] comes Hoel et uxor ejus Haduisa, Excomarcus filius Rodaldi, Tetbaldus de Jarzi, [colonne2] Orricus de Castro Celso, de Dongio, Arscodius filius Soleni, Andronius Forfactus, Moraldus, [colonne3] Gobinus filius Guihenochi, Ivanus capellanus Frialdi qui auctorizavit omnia, Tainguido filius Arscodii, Morinus filius Aislonis.
l.18 Obtinuit etiam ipse FRIOLDUS vicecomes ab episcopo Nannetensi nomine Quiriaco, ut ipse hanc donationem concederet, ita ut neque ipse neque successores ejus ullam exactionem
l.19 vel consuetudinem, vel subjectionem de loco illo vel habitantibus in eo exigerent, prȩter paternam oboedientiam qua universi monachi episcopo suo obnoxii sunt. Et hujus rei testes, qui supra.
l.20 Postea cum transiret idem Frioldus per Turonum rediens Roma, venit in capitulum nostrum. Et receptus in benefactum hujus loci, confirmavit prȩfatam donationem, ipse audientibus omnibus enumerans ibi
l.21omnia quȩ dederat. Deinde addidit insuper, decimam de tercia parte piscium stagni quod dicitur Bellonium. Illos autem tres solidos quos solebat accipere de navibus nostris, dedit nobis hoc modo,
l.22 ut monacho nostro illius oboedientiȩ reddantur. Et hoc tamdiu dum ipsa obȩdientia ita pauper erit, ut inde monachus vivere non possit. His paractis, posuit donum de omnibus his super altare nostri
l.23 oratorii. Huic confirmationi affuerunt de hominibus ejus, Juhalis de Rupe, Borricus, Grafionius de Guarranda, Normannus Guasmachia de Rupe,
l.24 Barbotinus filius Bernerii Nannetensis, Paganus presbiter, Rivallonius Andecavensis.
l.25 Donavit etiam Frioldus monachis terram de Grun quietam et liberam cum multis pratis illam adjacentibus. Et hujus rei testes qui supra.
l.26 Terra ubi est ecclesia ȩdificata de fevo Arscuiti filii Duinerdi dicitur et vicecomes illam sancto Martino et monachus ejus condonavit, sicut suprascriptum est. Et post condonationem ipse Arscuitus
l.27 illam calumniatus est. Et quando vicecomes calumniam audivit, et qualis esset intellexit, volens terram libere sancto Martino condonare, Arscuito et patri ejus sexaginta solidos donavit,
l.28 audientibus istis, Vuasmath et filio ejus Andrea, et Pagano presbitero, et Moraldo, et Constino, et ex propria terra patris sui, Rio qui eam de Arscuito tenebat excambium dedit, videntibus
l.29 istis Donvuallo et Omnisio filio Wedelli et Judicaele filio Orvuande et Constino. Terra Her insulȩ quȩ dicitur Servereth Rodaldi vicecomitis
l.30 fuit, et ipse cum quadam sua sorore Manzeri Lamberto dedit, et quidam ejus miles cujus nomen Arscuitus filius Richardi ipsum Lambertum occidit, et vicecomes Rodaldus ipsi Arscuito illam terram
l.31 quȩ est Servereth condonavit. Frioldus autem post mortem patris sui Rodaldi hanc terram et aliam totam habuit, et ab Arscuito illo ipsam emit, et hoc est precium, terra filii Goivuali
l.32 quam Rivallonus Buren tenet, et XXti solidi. Ac postea filio Lamberti cujus nomen est Fulconus, reddidit. Itemque ob donum sancti MARTINI augendum, ab ipso Fulcone et filio et uxore ejus
l.33 ipse vicecomes hanc terram mercatus est. Et hoc precium dedit, cenagium Mendini et tres solidos de Trebaulo et unum pullum equarum suarum unoquoque anno quamdiu eas habuerit.
l.34 Terram quȩ est inter castellum et ecclesiam sanctȩ MARIȨ ab Alberto et Engelardo, ipse vicecomes mercatus est, et sancto MARTINO sicuti et alias condonavit. Post ista Groel filius Alfredi,
l.35 et fratres ejus, Tiliniacum calumniati sunt, et quando Frioldus vicecomes calumniam audivit, cupiens vindicare donum quod sancto MARTINO dederat, Groello et fratribus ejus terram
l.36 Caradocii de Gauretach et quoddam pratum ejus in Monstorio illis dedit, et sic totam insulam sancto MARTINO vindicavit, exceptis sclusis, et quinque
l.37 partibus terragii. Annuente et consulente Frioldo vicecomite mercati sumus unam sesterariam terrȩ juxta nostram, super Rodanum, ab Treloen de Lonse,
l.38 liberam omnibus calumniis et Constantius, et Archembaldus, filius Clemarruch sunt nostri testes et fidejussores.
l.39 Hȩc omnia supradicta Arscuitus et Mathias, fratres Frioldi, concesserunt, et fidem suam Constantio promiserunt, audiente Daniele de Ponto, et ob concessionem
l.40 quam illi fecerunt, Albertus monachus sancti MARTINI illi sexaginta solidos dedit.
l.41 Consensit autem et concesit nobis Frioldus vicecomes et in marascaucia duodecim boves et asinos et equos et porcos nostros semper haberemus.
l.42 Tempore namque et vita ipsius Frioldi vicecomitis rogatu ipsius et prece monachorum Gaufridus Guerrandie viarius illam partem quam reclamabat in insula Tiriniaco pro anima sua et antecessorum suorum
l.43 et heredum suorum monachis in elemosinam dedit retento tamen suȩ partis terragio ad recognitionem capitis unde elemosina descenderet, quam elemosinam concessit Judicalis de Peregrino de quo ille suam partem
l.44 terra Dongiȩ tenebat. Hujus rei testes sunt Deriannus, Constancius, Andronicus Bonrias, Evanus presbiter, et Judicalis ejsudem filius. Sed postea contigit ut idem ille Gaufridus vicarius illam partem terragii Tiriaci quam sibi retinuerat
l.45 et quod habebat in honore Dongie Moraudo et heredi suo in fevum dedit, ita quod illi sicut et sibi redderemus terragium sextȩ partis insulȩ Tiriniaci.
l.46 Petiit a nobis vicecomes Frioldus ut si moriatur aut in pago Nannetico aut in Andecavo aut in Turonico, nec fuerit qui eum suo ipsius conductu faciat huc deferri ad sepeliendum
l.47 mittat domnus abbas, et eum nostro conductu afferri faciat. Quod et domnus abbas BARTHOLOMEUS et seniores promiserunt.