Pons, archevêque d'Arles organise la consécration d'une église Sainte-Croix, l'assujetit à la règle de saint Benoît, fixe les droits et les devoirs des moines qui la desserviront, et absout tous les fidèles qui se rendront à la consécration.

l.1 Dum in pastoralis subsellio reverentiȩ opilionum summus resideret Poncius Arelatensis Dei favente gratia ecclesiȩ archiepiscopus, spiritualium colle-
l.2-gio filiorum undique secus septus, adiit ejus presentiam cum quibusdam oviculis sibi creditis divinitus quidam illustrissime nomine Rainbertus
l.3 coenobii Majoris Montis post primum abba septimus, obnixe flagitans dicari sibi quandam in sanctȩ crucis honore criptam quam ipse juxta posse
l.4 sue industrie in prelibato coenobio construi prorsus fecerat mirabili opere cujus flagitaminibus libenter annuens archipresul prescriptus cum
l.5 suorum canonicorum assensu tale fertur dedisse responsum. Criptam, pater reverende, quam petis gratis tibi dicabimus pro amore omnipotentis Dei
l.6 et sanctȩ crucis ac tuo, atque dotabimus spirituali dono. Ipsa namque cri[pta ...] donum spiritus sancti et per nostram benedictionem infusam sibi effe-
l.7-cta Christi sponsa, ac celestis regis basilica ex parte ingeniti patris [et] ejus unigeniti filii et almi spiritus ab utroque precedentis et ex nostra hanc
l.8 habeat gratiam absolutionis, ut quisquis fidelium in eam ingressus fuerat orationis causa, petiturus aliqua beneficia, laetetur se impe-
l.9-trasse cuncta. Quod si est talis qui per indictam sibi pȩnitentiam, non introeat ȩcclesiam nec communionem, sacri corporis Christi aut
l.10 osculum pacis accipiat, nec capillos sibi tondat aut radat, nec linum vestiat, nec spiritales filiolos de sancto fonte suscipiat, nec
l.11 feria secunda, aut quarta, aut sexta aliquid gustet preter panem aut aquam, hic talis ad jam dictam ȩcclesiam si venerit in die vide-
l.12-ret dedicationis ejus, aut semel in anno cum sua vigilia [et adjutorium] dederit ad opera ecclesiȩ Sanctȩ Mariȩ que modo noviter constru-
l.13-itur in prelibato monte. Ex parte Domini nostri Jhesu Christi qui pro nobis [in crucis ligno] affixus fuit, in cujus honore hȩc [etia]m basilica constat dicata
l.14 et ex nostra sit absolutus ab ipso die quo suam vigiliam fecerit [de tertia] parte majorum peccatorum unde penitentiam habet acceptam usque ad
l.15 ipsum diem revertentis [anni] vel datarum in quo dedica[tis ...] licentiam intrandi [...] ecclesias per totum ipsum
l.16 annum, et communicandi, et pacem accipiendi, et tondendi, et radendi [et lini vesti]endi et [filiolos] de sacro fonte suscipiendi. Et si tres dies de se-
l.17-ptimane sunt evietati pro penitentia unum reddimus ei ut comme[det et] bibat quod ei Deus dederit sicuti alius christianis qui non est in tali poeni-
l.18-[ten]tia duos alios jejunet et si duo, unum reddimus ei, et si unus [illum reddimus ei tali] tenore [ut pas]cat tres pauperes ad [unum] manducare de ipso con-
l.19-ducto quo ipse mandu[cat]urus est. Denique illos qui de minoribus peccatis sunt confessi, et habent acceptam pȩnitentiam, [si] venerint ad dedicationem
l.20 predictȩ ȩcclesiȩ, aut semel [in an]no cum sua vigilia et cum adjutorio ad operam ȩcclesiȩ Sanctȩ Mariȩ, absolvimus eum de una medietate acceptȩ poenitentiȩ usque
l.21 ad unum annum vel datarum in quo dedicatio celebrabiter prefatȩ ecclesiȩ. Notum autem sit omnibus advenientibus presentibus et absentibus quod omni anno dedi-
l.22-catione Sanctȩ Crucis celebrabitur annua recursione in inventione sanctȩ crucis quod est V nonas mai et per singulos annos ipsa absolutio antedicta erit omni tempore, si ita
l.23 venerint pȩnitentes ut est prescriptum, cum sua scilicet vigilia et cum adjutorio ad opus ȩcclesiȩ jamdictȩ, adjutorium autem tale sit. Quatinus possunt III dena-
l.24-rios aut duos, et qui plus VI aut V, potentes autem XII aut amplius. Oportet aut considerare illos qui adjutorium prestiterint quam magnam indulgen-
l.25-tiam et absolutionem peccatorum accepturi erunt pro tam parvo dono exigu[i adjutorii]. Sane si infirmitas corporalis impedierit ut non possint venire tempo-
l.26-re quo prediximus, mittat unusquisque hominem aut feminam cum sua [vigilia] et cum jamdicto adjutorio, et valebit ei tantum quantum si ipse veniret.
l.27 Sicut absolvimus masculos ita etiam et feminas quȩ ita venerint ad dedicationem quem ammodum est supra statutum. Et si in toto illo anno mortui vel mor-
l.28-tuȩ fuerint, sint absoluti vel absolutȩ ex parte omnipotentis Dei et omnium sanctorum ex nostra ab omnibus peccatis majoribus et minoribus de quibus sunt confessi et habent
l.29 acceptam pȩnitentiam. Ipsi ab oratoribus qui cum sua vigilia venerint ad ecclesiam Sancte Crucis fundatȩ in supradicto cȩnobio Montis Majoris. Si quis per viam aut extra
l.30 viam aliquam injuriam fecerit inveniendo aut inrevertendo aut aliquid eis tulerit [aut] eos deviaverit, sit maledictus et excommunicatus, hic et in perpetuo et in
l.31 futuro seculo ex parte omnipotentis Dei et sanctȩ Mariȩ et sancti Petri apostolorum principis et omnium sanctorum et ex nostra nisi emendaverit per congruam pȩnitȩntiam. Hanc si quidem absolutio-
l.32-nem quam facimus ecclesiȩ Sanctȩ Crucis, concedimus etiam omnibus ȩcclesiis quȩ fuerint [constuctȩ]infra ipsam insulam Montis Majoris qualicumque tempore. Igitur is ita gestis
l.33 quia petisti tibi scripto roborari simul cum nostra absolutione ex parte nostrorum canonicorum privilegia quȩ olim tui predecessores ab ȩcclesia sanctȩ sedis Romanȩ
l.34 promulgata assumpserunt, Mauringus scilicet religiosus valde abba et [monachus, necnon Ricul]fus abba et episcopus quatinus ut nostro scripto firmata et manibus robo-
l.35-rata omni tempore inconvulsa manerent a nobis et a nostris successoribus tuis porro piis desideriis faventes annuimus, et nostra auctoritate id quod expoposce-
l.36-ras effectui mancipamus et ipsa privilegia laudamus et cum hac nostra absolutione scripto roboramus, ut inviolata et inconcussa maneant jure perpetuo.
l.37 Equidem ut tradunt privilegia vestri locelli et sancti canones, non oportet per [vim] quemlibet archimandritam aut metropolitanum sive presulem catedram collocare
l.38 in vestro archisterio, nec ordinationem aliquam quamvis levissimam facere nisi clericorum si voluerit habere abba unacum consilio fratrum aut ȩccle-
l.39-siarum. Debent enim esse monachi in abbatis sui potestate, et quando ipse abba de corpore exierit, qui in loco ejus ordinandus est, juditio con-
l.40-gregationis eligatur, et [elec]tione non per nobilitatem generis vel pa[ren]tum, nec per virtutem, nec per pecuniam nec per electionem comitis aut comitisse, aut ali-
l.41-cujus potestatis vel personȩ secularis, sed secundum regulam sancti Benedicti. Nec extraneus eligatur, sed unus ex congregatione quem fratres aptum pre-
l.42-viderint ad regendam curam animarum, et officium hujus electionis, non prȩsumat sibi vindicare episcopus, aut comes aut vicecomes aut aliqua
l.43 secularis potestas. Electus igitur a fratribus qui succedere debet loco defuncti abbatis ducatur ab ipsis fratribus qui eum elegerunt ante pon-
l.44-tificem summum et benedictionem percipiat ab ipso pontifice cum admonitione fidelium. In ipsa autem electione nulla sit diversitas monachorum
l.45 nec discors voluntas, sed unus amor, una concordia, una voluntas laudationis ut in domo Dei cum uno consensu pastor eligatur ab ovibus.
l.46 Caveat quidem abba ne prodige expenset aut inutiliter tractet res monasterii cum perficitur pastor, quas alii abbates circumquaque aggregaverunt
l.47 ad honorem ȩcclesiarum ipsius loci vel monasterii, in auro videlicet et argento et palleis et libris et fastergis et universis v[as]iis ȩcclesiȩ pertinentibus
l.48 et pannis lineis et laneis. [Nem]pe res quas perscripsimus alii abbates vel monachi sive fideles laici cum magno ingenio et honore adquisierunt,
l.49 et Domino Deo et sanctis ejus dando consecraverunt. Res autem Domino semel consecratȩ, nullatenus debent ut referunt sancti canones redigi sub seculari po-
l.50-testate. Si observaverit nostram ammonitionem, ex parte omnipotentis Dei cui animam debet reddere post mortem [suam] quam monachorum
l.51 quibus prefectus est abba et omnium sanctorum et ex nostra habeat perhennem benedictionem et animȩ suȩ absolutionem, quod si [preva]ricatus fuerit non ob-
l.52-servando, dampnetur Deo vivo et vero hic et in perpetuo et mancipetur anathematis vinculo et acusetur ante [Deum anima] ejus a sancto Bene-
l.53-dicto, qui dicit non solum de abbate sed etiam de cellarario quem precipit esse ut patrem omni congregationi non sit prodigus [extirpator] rerum mona-
l.54-sterii, et ex nostra par[te sit] in presenti vita excommunicatus et a liminibus sanctȩ ecclesiȩ segregatus et a consortio christianorum in presenti vita et post
l.55 mortem separatus. Que diximus de rebus ȩcclesiasticis similiter etiam dicimus et de terris pertinentibus prescripto monasterio ut nec vendat nisi causa necessitatis
l.56 nec donet tali [cui non possit t]ollere et qui servitium sibi impendat, et monachis. Quod si aliter presumpserit prescriptam
l.57 Censuram accipi[ant ante con]ditorem omnium cum cȩpit reddere [unicuique me]ritum secundum opera sua, laicos aute[m homine]s vel potentes qui injuste
l.58 in[va]d[unt vel per suam potentiam] tenent terras Sancti Petri Montis Majoris [sine donatione abbatis et] voluntate monach[orum] impli[ca]mus e[xcommunicando]
l.59 [vinculo anathematis, nisi ad e]mendationem venerint. Poncius [archiepiscopus Amelius firmat] Aralas f[irmat]. Dur[annus] f[irmat]. Gaufredus firmavit. Ansebertus f[irmat].
l.60 Rambaldus [archiepiscopus] f[irmat]. Augerius firmat. Engoaldus f[irmat]. P[ontius Agarnu firmavit. Bermundus] f[irmat]. Rainald[us clericus] f[irmat]. [Volveratus firmavit] Atenulphus firmat.
l.61 [Villelmus firmavit. Johannes, Gencius firmaverunt].

ACHERY (Dom L. d'), Spicilegium sive collectio veterum aliquot scriptorum qui in Galliae bibliothecis delituerant, 3 vol., Paris, 1723, t. 3, p. 383.

MABILLON (Dom Jean), Annales ordinis sancti Benedicti, 6 vol., Paris, 1703-1739, t. 4, p. 250.

Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France, t. 49, p. 111, t. 49, p. 111.