Lettre de Richard, abbé de Saint-Victor de Marseille, cardinal et légat pontifical, à Sanche, roi de Navarre, par laquelle il lui reproche sa connivence avec les excommuniés de Pampelune, qui rejetaient leur évêque, et menace d'un interdit général le royaume tout entier à partir de la saint Jean.

l.1 R. cardinalis [apostolice sedis legat... venerabile sal...] a domino nostro papa in ecclesiis regni vestri [...
l.2 ...] gloriam ejusdem sancte et universalis ecclesie postposita alia nobis [...]ta multo sudore fideliter querebamus, sed ne per[...
l.3 nos circum [locu]tionum anfractus decepti, aperte cognoscimus q[...] plus hominum favorem, quam Dei timorem animarumque [...
l.4...] in vestris operibus cupitis invenire. Nam salutem vestro consilio in populo commisso, vos efflagitare credebamus, unde quia non
l.5 ita apud vos est colligentes siqua vobis pro vestra caritate de qualibet specialiter persona promisimus facturos nos deinceps pro -
l.6-cul dubio abnegamus, sed consulere aliter si potuerimus satagemus, excommunicationis sententiam quam in Pampilonensi episcopatu
l.7 et hominibus ejusdem episcopii quocumque loco fuerint, sive in expeditionem contra hostes pugnaverint, sicuti in concilio
l.8 episcoporum et abbatum consilio apostolica auctoritate posuimus iterum iterumque eadem auctoritate firmamus vosque communio-/09-nem cum Pampilonensibus excommunicatis usque ad festivitatem sancti Johannis et hoc non in eclesiastico officio sanctorum apostolorum Petri et Pau -
l.10-li et nostra auctoritate nullam deinceps abere percipimus, donec abeant electum in eadem ecclesia apostolica auctoritate fir -
l.11-matum, interdicimus tamen hujusmodi ut a festivitate Sancti Johannis et deinceps mortui nullo modo sepeliantur, cum vivi scienter nullus christianam communionem habeat,
l.12 nullumque divinum officium in ecclesiis fiat, preter puerorum babtismum, si mortis vel langoris illos agitaverit periculum, hȩc ideo facimus quia conspiras-
l.13-se illos ad destructionem ȩcclesiȩ cum alteris vestri regni principibus, videmus quod adhuc nominatim non exprimimus qui gladium sancti
l.14 Petri et virtutem Sancti Spiritus ad perpetuam infamiam et confusionem suam experienter. Ne confidatis in victoria qui justiciam
l.15 reliquistis, cum scriptum sit : Primum querite regnum Dei et justiciam ejus, et omnia adicientur vobis. De qua considere possetis, si plus
l.16 crescere regnum Dei quam vestram gloriam quereretis, queritis tamen que vestra sunt, non quȩ Jhesu Christi, et quia irritum fecistis mandatum dicet
l.17 apostolicum preceptum, propter seductiones et terrores hominum, animarum pereuntium sanguinem, Deus de manu vestra requirat. Nos
l.18 ergo exeuntes de civitate excutimus pulverem pedum nostrorum in testimonium super vos.

MARTENE (Edmond) et DURAND (Ursin), Veterum scriptorum et monumentorum historicorum, dogmaticorum, moralium amplissima collectio, 9 vol., Paris, 1724-1733, t. 1, p. 497.

WEISS (Stefan), Die Urkunden der päpstlichen Legaten von Leo IX. bis Coelestin III. (1049-1198), Cologne, 1995 (Forschungen zur Kaiser- und Papstgeschichte des Mittelalters. Beiträge zu J. F. Böhmer, Regesta Imperii, 13), p. 32-33, n° 5/5.