Gervais, archevêque de Reims, restaure l'abbaye Saint-Denis de Reims, y installe des chanoines de saint Augustin et leur concède divers revenus.

l.1 Notum volo presentibus, non ignotum sit posteris, quod ego GERVASIUS, hujus sanctȩ sedis Remorum antistes, post aliarum restaurationem aecclesiarum, quȩ tam vetustate quam neglegentia destitutȩ
l.2 ac desertȩ ab antiquis apparebant temporibus, beati DYONISII, quȩ jam pene annullata fuerat, aecclesiam renovare apposui, quam olim celeberrime ditatam, ingruente malitia ad summam devenisse paupertatem frequenter transeundo
l.3 miseratus condolui, adhibitaque tandem vigilantia restaurationis opus operosiore structura Dei presente gratia adimplere non distuli, destructa reȩdificans, quȩ fundata non erant a fundamentis constituens, et quia ad mensam canonicorum domine meȩ
l.4 sanctȩ Dei genitricis pertinebat, ab ipsis filiis meis eam sub censu VI solidorum omnium voluntate accȩpi perpetua libertate donandam; hac consuetudine retenta, ut servientes eorum tam familiares quam communes, sicut antea solebant, absque omni
l.5 exactione alicujus precii ibi sepulturȩ tradantur; et si ipsa ȩcclesia processu temporum aliquo casu, rȩdiviva calamitate, ad eam quȩ prius erat deciderit, eorum sicut prius erat potestati subiciatur, nisi culpa vel studio ipsorum acciderit.
l.6 Aecclesia itaque meo sumptu et labore ad integrum restituta cum diversis ȩdificiis ad necessitatem fratrum accommodatis, canonicos ibidem ad honorem et laudem Dei constitui, beati AUGUSTINI regulam ordinemque
l.7 profitentes, quorum usui hanc bonorum meorum partem designavi eisque possidendam jure perpetuo contradidi, omnium redituum meorum decimas ad domum meam et civitatem pertinentes, quas antecessor meus ad hospicium pauperum in eodem loco situm
l.8 concesserat, eidem et ego concessi ȩcclesiae; beneficium quoque ministerialium feminarum majoris ȩcclesiae, quas oblatrices dicunt, quia satis inhoneste vivebant, melius ordinandum judicavi, servicioque Deo servientium in eadem ȩcclesia deputavi, pro cujus
l.9 recompensatione altare de Curceio archithesaurario dedi, ȩcclesiam pariter de Monte Sanctȩ MARIAE, quae ab antiquis temporibus ad thesauri beneficium pertinebat hujus sanctȩ Dei matris aecclesiȩ; sed per multa jam tempora violenta manu abalie-
l.10-nata fuerat, laicorum potestate emancipavi, eique sanctuario, volente et concedente Odone archidiacono et thesaurario, donavi. Altaria pariter de Culmisiaco et Campiniaca Villa predictam ȩcclesiam habere concessi; suburbiis vero quȩ circa
l.11 eandem sunt, eam nichilominus volui esse donatam. Quatuor autem in locis vineta ei adquisivi in monte videlicet Ledulfi, Caniculȩ, Camerei, in Monte Ferrato. Preter hȩc autem in villa Campiniaci, alodia insuper de Arseio et Aculiaca Corte, necnon
l.12 juxta viam herbosam eidem largitus sum aecclesiȩ; terram quoque Holeriseram juxta pomerium episcopale sitam huic loco dedi. Quȩ omnia pie ac studiose disposita, meo jure et labore adquisita, ne umquam violentorum manus aliqua
l.13 occasione violare ac dissipare presumat, Romanȩ auctoritatis privilegio muniri, regiȩque majestatis astipulatione confirmari feci. Hanc ergo aecclesiam Dei visitatione sicut hactenus digestum est recuperatam, his omnibus
l.14 quȩ preordinata sunt copiose ditatam, placuit bonumque michi visum est fratri Odalrico Sanctȩ MARIAE preposito commendare regendam; quem quia in multis fidelem inveni, super hanc elemosinarum mearum oblationem
l.15 procuratorem dominumque constitui, qui ad ipsius aecclesiae tuitionem defensionemque invigilet, contra insurgentes manum fortitudinis obponat, consilii curam, pastoris providentiam in omnibus quȩ poterit
l.16 huic aecclesiae impendat, et quecumque ad eam pertinent regat et custodiat. Quam si ei tribuimus, a prepositi tamen officio removemus, ne propter hoc umquam aliquis ejus successor in eandem prelationem jure
l.17 prepositurȩ aliquo modo obrepat, sed eam in vita sua immunem possideat. Deinde quem sibi ad utilitatem aecclesiae melius visum fuerit, consilio canonicorum ejusdem loci heredem constituat; alioquin in manum
l.18 archiepiscopi dispositionemque redeat. Post hȩc autem omnia, bene michi placitum fuit molendina, quȩ juxta citeriorem hujus aquȩ pontem fieri feci pro celebranda anniversarii mei commemoratione
l.19 sanctȩ MARIAE ad usum concedere canonicorum; quorum decimam huic aecclesiae habendam sicut olim decrevimus modo quoque decernimus, quod de omni bonorum meorum substantia indifferenter
l.20 statuimus, cujus constitutionis nostrȩ decretum ut ratum inviolatumque perpetuis valeat temporibus, nostrȩ auctoritatis scripto presenti roboramus, sigillique nostri inpressione consignamus
l.21 ACTUM REMIS, anno incarnationis dominicȩ millesimo sexagesimo septimo, indictione quinta,
l.22 regnante PHILIPPO rege anno septimo, episcopatus mei anno duodecimo. ODALRICUS cancellarius scripsit atque subscripsit.
l.23 [sceau].

GOUSSET (Th.), Actes de la province ecclésiastique de Reims, 4 vol., Reims, 1842-1844, t. 2, p. 79-81.

MIGNE (abbé Jacques-Paul), Patrologia Latina 143 (Hermannus Contractus, Berengarius Narbonensis), Paris 1853, col. 1402-1404.

VARIN (P.), Archives législatives et administratives de la ville de Reims, Paris, 1853, t. 1, p. 215-219.

DEMOUY (Patrick), Actes des archevêques de Reims d'Arnoul à Renaud II, 997-1139, 3 vol., th. dact, Nancy, 1982, t. 2/1, p. 124-128, n° 39.