Widegern, évêque de Strasbourg, accorde le privilège de liberté à l'abbaye de Murbach.

l.1 [chrisme] Dominis sanctis adque honore dignissima apostolicis meisque in Christo patribus, Vuidegernus, gratia Dei ȩcclesiȩ Sanctȩ Mariȩ Stratburgo civitate vocatus episcopus. Novit sancta industria vestra, qualiter pastores
l.2 ȩcclesiȩ solertissimȩ cura summoque istudio debent procurare, ut ecclesia Dei lucris animarum proficiat et per nus monitis salutaribus, in quantum valemus, vicorem obteneat, ut his, qui ȩterno pastoris spontaniȩ relictis omnebus sequi cupiunt
l.3 atque abnegantes semetipsos, per angusto calle artaque via gradientes, vocem ȩterni regis hac redemptoris nostri audientes: Exe de terra tua et de cognatione tua et vade in terra, quem munstravero tibi, vel illud: Qui reliquerit patrem aut matrem aut filius aut
l.4 agros et cetera propter nomen meum, centuplum accipiet et vitam ȩternam possedebit. Et: Si quis vult post me venire, abneget semetipsum, tollat crucem suam et sequatur me. Oportet, ut nos audiamus, qui dixit: Hospes fui et suscepistis me, et qui vos recipit, me recipit, et quamdiu
l.5 fecistis uni ex minimis meis, mihi fecistis, ut quod a principe apostolorum in initio ȩcclesiȩ institutum est, quia omnis multitudo credentium erat in unum, et nullus suum proprium aliquit dicebat esse, sed erat illis omnia communia et cor unum et anima una.
l.6 Unde institutio sancta, ex hoc a sanctis patribus in postmodum ab horiente, usque in hoccidente, et in partebus Gallearum monasteria multa sub regula sancta horum exemplo, relegio clara promulgavit precipue monasteriae Lirinensis, Agaunensis, Luxo-
l.7-viensis, et in universo mundo sub regulas sanctorum patrum maximȩ beati Benedicti et sancti Columbani abbatebus vita commune optime disposite, et per auctoretate clementia regum, et per privilegia sanctis atque catholicis pontificibus firmiter roborata, et sanctȩ
l.8 canonis hoc non derogant, sed potius luculenter exoptant. Unde nos conperti vir inluster Ebrochardus quomis in heremo, qui vocatur Vosecus, in paco Alsacinse infra nostra parrocia, in loco qui antea vocabatur Maurobaccus, nunc Vivarius Pere-
l.9-grinorum, in honore sanctorum apostolorum et sanctȩ Mariȩ Dei genetricis ceterorumque sanctorum cum Dei adjutorio et nostro consilio monasterio in suo proprio a novo ȩdificare conatus est. At quod evocantes Perminio episcopo, qui de suis perecrinis monachis ibidem instituerit
l.10 et cenubio vel sancto ordene sub regula beati Benedicti cum Dei gratia et nostro adjutorio perficere deberent. Unde nos congratulantes hujus viri sanctae devotione et illorum glorioso proposeto, viscerale caritate, pietate commoti, devotione prumptissima unacum fratrum nostrorum,
l.11 abbatum, presbiterorum, archydiaconi, omnique clero ȩcclesiȩ, ubi ego deservio, seo et ducis, hac judicum timentiumque Deum populo hujus provinciȩ catholico, ut ad ipso monasterio seo cynubio congregationeque peregrinorum monachorum per nostra et per vestra
l.12 auctoritate privilegio conscribere vel confirmare deberimus. Quod ita et fecimus, ut ipso monasterio omnia, quicquid ad ejus pertenit dicione ȩdificiis, basilicis, cum ministeria vel ornamenta, de quarum omnium rerum sacrisque codicibus, istrumenta cartarum
l.13 aurum, argentum, ȩramentum vel quibuslibet rebus ipsius monasterii seo cellolas vel aliis adpendiciis, etiam villas cum agros, domibus, mancipiis utriusque sexsu, acolabus, et quod jamdictus inluster Ebrochardus, vel alii pro salute anime per quali-
l.14-bet modo donaverunt vel delegaverunt seo et in antea tam ipsi quam et monificentia regum, principum, ponteficum, clericorum vel a quocumque hominum, Christo inspirante, largitum fuerit, cum omnia et ex omnebus per hanc privilegium confirmamus, ut ad die presente
l.15 ipsi monasterius prefatique peregrini monachi eorumque successores sub regola sancti Benedicti cynubialiter congregati secundum sanctum proposetum in eorum jure absque ullius repeticione trademus atque tribuimus potestate, ut neque nos ipsi neque successores hujus civitate, ponteficis neque
l.16 archydiaconi neque exactores neque aliquis de parte ȩcclesiȩ vel quislibet nullus aliquid dominare vel jubere aut requirere censum vel dona aut qualibet munera nullumquam tempore expetire non presumant. Cum vero necesse fuerit crisma petire, altaria confirmare,
l.17 sacros ordines benedici aut aliquas benedictiones expetire aut oraturia in eorum loca ȩdificare, rector ipsius monasterii vel peregrini monachi ibidem consistentes, aut se de se episcopum habent aut a quocumque de sanctis episcopis sibi elegerint,
l.18 qui hoc facere debeat, licentiam sit eis expetire et ille hoc tradere, benedicere vel consacrare. Et nullus in ipso monasterio inlicito ordine contra voluntatem aut votum ipsorum monasterio eorum adire non presumant nec secretius ingredere
l.19 septa. Et si aliquando pro qualecumque causa expetit, ut ipsius rector vel ipsis perecrinis monachis congrua fuerit voluntas et episcopus invitatus ad ipso monasterio vinerit cȩlebrato officio absque ullo munere requisito mox ad
l.20 propria revertatur. Cum vero abba loci ipsius acciperit transitum, quemcumque perecrini monachi, ibidem habitantes de semetipsis secundum Deum et regula meliorem invinerint, ipsum sibi constituant abbatem; quod si ibi de se ipsis
l.21 talem non invinerint, de alia monasteria jamdicta Perminii episcopi de illas congregationes peregrinorum, quem sub uno modo petitiones vel una sancta institutione beati Benedicti quo adunavit, ipsi sibi consencientes abbatem regularem expedi-
l.22-ant et constituant. Et si ibi sanctus ordo tepuerit, quod absit, vel aliqua discordia inter ipsis monachis surrexerit et ipsi hoc non prevalent aut noluerint emendare tunc, qui ex ipsis recto ordene secundum regula voluerit vivere ubicumque in alia monasteria,
l.23 ubi peregrini monachi supradicti episcopi consistere videntur, et rectius regulariter invinerint, potestatem habeant expetire et illi per eorum salubri consilio Deo largiente ipso sancto ordine vel ipsis monachis per regula distringere, ȩmendare, corregere
l.24 atque pacificare et nulla occansio sit, ut alius abba per qualecumque ingenio contra eorum sancto ordene ibidem ponatur aut de rebus suprascripto monasterio aliquid menuitur. Quapropter sancti et apostolice patres et confratres mei ideo vestra catho-
l.25-leca auctoretate nostraque gemina sociamus, ut hic privileus omni tempore fortissime habeat firmitatem, ut nullus nullum quam tempore contra agere non presumat, sed presens et futuris temporibus inviolatus permaneat. Et nunc omnibus episcopis et
l.26 Deum timentibus hominibus preco, subpleco et per caritate conjurare presumo, ut quibus hic privilegius ostendetur, manus vestras subscribere et confirmare dignetis, ut vestra auctoritate fultus, inconvulsus permaneat, qualiter eisdem peregrinis
l.27 monachis in ipso monasterio consistentes clarius delectet pro statum ȩcclesiȩ et integretate sacerdotum, pro incolometate regum et pace Christianorum, pro penetentum remissionem peccatorum vel requiem fidelium defunctorum
l.28 divine misericordiȩ tranquillius exorare. Preco igitur et contestor quoram Deo et electis angelis ejus cunctisque sanctis omnibus successorebus vel omnes christianis, ut hunc privilegium, quem cum consenso clericorum,
l.29 laicorum timentium Deum, plebis ȩcclesiȩ nostrȩ decrevimus vel condedimus in nullo inrumpere presumant, sed per ineffabilem Trinitatem cunctis conjuramus ut in quo prevaluerint, in omnibus conservare istudeant; et si aliter obstinato
l.30 animo vel diabulo instigante, invidia vel cupiditate deceptus, vel qualibet modo, quod Deus avertat, si nos ipsi aut successores nostri vel quislibet de qualecumque parte contra hunc privilegium timptare conaverit vel jamdictis
l.31 peregrinis monachis vel successores eorum inquietare vel eis aliquit menuare presumpserit, se si ȩmendare noluerit et a mala volontate celerius noluerit corregere cum Dei genetricis semper virgenis Maria vel beatorum aposto-
l.32-lorum cunctorumque sanctorum ante conspectum regis ȩterni Christum domini nostri, in cujus amore hunc privilegium ad jamdictis peregrinis vel sancto cynubio condedimus, se confidant pro nequissimis peccatis eorum, vel iniquissima ma-
l.33-licia ȩternos incendius concrematures hac illa sentencia se experiendos, qua falsis sacerdotebus dominus minatur: Vȩ vobis hypocritȩ, qui claudetis regnum Dei, quia nec vos introitis nec alius introire permittetis,
l.34 et Qui scandalizaverit unum de pusillis istis, melius erat illi, ut alegaretur mola asenaria ad colum illius et projeceretur in profundum maris. Et qui Deum timere neclexit, judicantes hominibus inferat
l.35 partebus ipsius monasterii vel peregrinis monachis ibidem habitantes cum sociante fisco auro liberas XXX, argento ponda quinquaginta, multa susteneat atque dissolvat. Et hoc quod repetit, non vinde-
l.36-cit; et nihilominus presens privilegius omni tempore firmus permaneat. Et ut firmiorem obteneat vicorem manos nostras subter scripsemus, et qui subscripserent vel signaverent, rogavimus, istipulatione sub-
l.37-nexa. Actum Istratburgo civitate, publicȩ, die tercio decimo, mense madio, in ascensione Domini, anno octavo regnum domini nostri Theoderico rege.
l.38 Ego Vuidegernus, hac si indignus episcopus [subscripsi] [ruche]. Ego Vuolfradus arcidiaconus consensi et [subscripsi] [ruche]. Ego Libulfus presbyter [subscripsi] [ruche]. Ego Haimulfus diaconus [subscripsi] [ruche]. Ego Altmannus diaconos [subscripsi] [ruche].
l.39 Signum [croix] Fulcherno tribuno. In Dei nomen ego Hariboldus abba consensi et [subscripsi] [ruche]. Ego Hadalricus consensi et [subscripsi] [ruche]. Ego in Dei nomine Ardalinus vocatus episcopus consensi et [subscripsi] [ruche].
l.40 Signum [croix] Vuolfoaldo comite. Magobardus archydiaconos [subscripsi] [ruche]. Ego Ghybuinus episcopus consensi et [subscripsi] [ruche]. Ego Vuillibertus episcopus [subscripsi] [ruche]. Ego Hagoaldus abbas [subscripsi] [ruche]. [colonne1] Signum [croix] Leodofredo duce. Ego Ebrochardus comis [subscripsi] [ruche]. Ego Hagino abbas [subscripsi] [ruche]. Ego in Dei nomine Vuillibrordus [subscripsi] [ruche]. [colonne2] Signum [croix] Audachro. Signum [croix] Nordoldo. Signum [croix] Gundobertho. [croix] Signum [croix] Vuithario. Signum [croix] Vuigrao. Signum [croix] Leodoberto.
l.41 [sceau] [chrisme] Romanus clericus hunc privilegium jussus a suprascripto iscripsi et [subscripsi] [ruche].

SCHÖPFLIN (D.), Alsatia aevi Merovingici Carolingici Saxonici Salici Suevici diplomatica, 2 vol., Mannheim, 1772, t. 1, p. 10-13, n° 10.

BRUCKNER (Albert), Regesta Alsatiae aevi merovingici et karolini, 496-918, t. 1 : Quellenband, Strasbourg-Zurich, 1949, t. 1, p. 53-57, n° 113.

CHARTAE LATINAE Antiquiores, Olten, puis Zurich, 1954-, t. 19, p. 5-11, n° 671 (fac-similé p. 8-11).