Fragment d'une lettre de Hilduin, abbé de Saint-Denis, par laquelle il institue une mense conventuelle pour une congrégation de cent-cinquante moines.

l.1 [...?...]dinis oculum mentis erigere, et pro percipienda spe felicitatis perpetuae, ecclesiarum ac servorum Dei utilitatibus opem ferre debere multo magis vigilandum et summopere p[...?...
l.2 ...?...] futura utilitate ecclesiae sibi commissae, speciali cura et sollicita mente pertractent, quatenus postpositis terrenarum rerum lucris, ita ad plene servorum Dei necessitates de facultatibus [...?...
l.3 ...?...]tentius eos in Dei servitio et propositi sui observantia certare ac studere delectet. Et illis qui Deo ad eorum sustentationem res suas in eisdem locis obtulerunt, perpetua merces et retributio pro suis [oblationibus ...... Hilduinus ...?...
l.4 ...?...] Petri apostolorum principis gloriosorumque Christi martyrum Dyonisii, Rustici et Eleutherii abbas, cogitans ac pertractans, superna Dei inspirante clementia, qualiter ipsa congregatio praedictorum sanctorum absque [...?...
l.5 ...?...] observare potuisset; statui ac deliberavi, unacum consilio et licentia domini mei Hludovici videlicet serenissimi imperatoris, ut pro futuro ejusdem congregationis cavendo periculo eorum stipendia [...?...
l.6 ...?...]talibus deserviendas tradideram, per hanc largitionis cartam, nostra aliorumque bonorum hominum manibus roboratam, eis confirmassem ac delegassem, qualiter in futuro nostra concessio quam ob Dei amorem et ip[...?...
l.7 ...?...]s nostrae scriptum humiliter primo omnium ac suppliciter successores meos precor et admoneo, ut hanc nostrae ordinationis constitutionem quam Dei ut credo instinctu fieri desideravi, ita inviolabiliter suis temporibus [...?...
l.8 ...?...]a successoribus conservari voluerint, scientes non ambitione vani nominis aut cupiditate praesentis gloriae, sed sola futurae retributionis mercede ob id me per consensum ut dixi Domini mei hanc constitutionem [...?...
l.9 ...?...] monasticus ordo potuisset sicut praeteritis temporibus omnibus manifestum est contigisse, in tantum, ut pastorali neglegentia diuturna et incuria temporalis subsidii paulatim neglegendo etiam exa[...?...
l.10 ...?...]ant absque retractatione postposita a majore parte ipsum habitum amiserunt. Quidam vero divina in piscatione admoniti et amore devincti in sanctae religionis proposito et habitu elegerunt viriliter permanere [...?...
l.11 ...?...] rebus quibus possent subsistere. Post haec siquidem in altero loco hujuscemodi professioni aptiori, quaedam villa eis est data, in quo nihilhominus cella est illis a novo fundata et ita per tempus ali[quod ...?...
l.12 ...?...]nem regularem promiserant, sejuncti manserunt, donec respectu immensae Dei clementiae periculum mihi ex hoc imminens per sollicitam investigationem et quorumdam fratrum ex eis manifestationem [...?...
l.13 ...?...]um reliquerant, sub monachi nomine firmaverunt, evidentissime satis cognoscere potui, piique augusti clementiam humiliter et fiducialiter adii, ut amore divinae justitiae, et sanctorum istorum honore episcoporum sententia [...?...
l.14 ...?...] ejus incurreret, si erratus nostros corrigere non studeret: unde mercedem sine dubio adispisceretur, si in Dei vinea sollicitus cultor laborare ad gratiam communis Domini et creatoris nostri certaret. Qui pius [...?...
l.15 ...?...] privilegia perlecta seu firmationes istius congregationis perspectas, maxime autem privilegium Landrici religiosi Parisiorum episcopi sollicite consideratum, quem ut hic regularis ordo inviolabiliter conse[...?...
l.16 ...?... suc]cessoris ejus Chlodovei, qui eum suo praecepto firmavit perfectum, et sanctorum, qui usque hodie miraculis coruscant, manibus roboratum isti ecclesiae tradidit, et libertatis eam privilegio honoravit. Tunc Domin[...?...
l.17 ...?...]derum qui se hoc vidisse et nosse, quod privilegia et praecepta parentum et praedecessorum suorum sonabant, potestabantur, libenter audivit. Unde hortatu et deprecatione eorum, quibus dominus Jhesus Christus ad pastorale re[...?...
l.18 ...?...] finita est, sicut synodalis ex hoc quam habemus carta, cujus exemplar in archivo est imperatorio, ordinatissime narrat; atque secundum divinas leges ecclesiae, praedicti fratres habitum monasticum receperunt, ac regula, [...?...
l.19 ...?... h]ostis versutia satagente, quidam ex fratribus saepefatis, quatenus de sub jugo regulae solverentur, imperatorem aggressi sunt; quapropter ad hujuscemodi nefandissimi inimici frustranda moli[mina ...?...
l.20 ...?...]idum et plenissime reventilata, difinita et consopita est quaestio. Ad quod evitandum de cetero perditionis periculum, studiosa et pernecessaria sollicitudine tractans, per hanc confirmationis nostrae cons[...?...
l.21 ...?...]corum qui post me futuri sunt in Dei servitio et regulari observantia eis ingerere quivisset, per quod a via rectitudinis et regulae sancti Benedicti institutione qualibet cavillatione in futuro oberrare aut devi[are ...?...
l.22 ...?...]ium venientium opus, modia duo milia centum; ad praebendam famulorum eis servientium, de sigale modia nongenta; de vino puro ad potiones vel ad hospites suprascriptos seu ad omnes [...?...
l.23 ...?... secun]dum consuetudinem, per modia triginta, inter Pascha, Natalem Domini, et sancti Dyonisii missam; legumine modia tricenta; de formatico pensiones trecentae triginta; de adipe modia triginta quinque [...?...
l.24 ...?...]centi; de butyro sestertia triginta; volatilia autem, inter Pascha et Natalem Domini, de subscriptis villis, cum integritate, quae super annum ex eis unacum censu qui in volatilibus de molendinis et cambis debet e[...?...
l.25 ...?...]one, Tauriaco, Vitriaco, Ruberido, Vuascone valle, Salice, Braogilo, Blanziaco, Fraxnido, quam Bruningus habet; Alnido, Nova villa, Leudone curte, Ardricovillare, quam Engilelmus habet; Arniaco, quam Hild[...?...
l.26 ...?...]co, Melniaco, Ferrariis, Mairiu, Auriniaco, Rotnino, Campiniaco, Gaunissa, Gunsanevilla, Fontanido, Cormiliis, Latvero, Villerolo, Villare, Latiniaco, Masciaco, Linerolas, Fericiaco, Niriaco, Clipiaco super Sequa[...?...
l.27 ...?...]tvero, Villerolo, Villare, Latiniaco, Masciaco, Niriaco, Linerolas, Fericiaco, Clipiaco qui est super Sequane, quarum loco ad saponem fratribus solvendum constituimus Campaniam, de qua sicut et de supradicto Alnido ex[...?...
l.28 ...?...]lum, Ulmicionem. Has quidem ut necessitati servorum Dei sufficere possit, ad redditionem hujus modi ordinavimus, ne forte, occasione aliqua intercidente, de his et supradictis villis servitus operum [...?...
l.29 ...?...]iaco in Cinnomanico dabuntur illis aut aucae centum, aut de argento pro eis libra una solvetur; de lignis mensurae quae midi appellantur, mille centum; de melle, secundum consuetudinem; de Tibrillo carra du[...?...
l.30 ...?...] die de porris ulnae viginti, aut de aliis herbis bonis, tantum quod hoc compensare possit, seu de herbarum pulveribus, ad condienda legumina sestarius unus; de frugibus autem arborum duas partes de praefatis vill[is...?...
l.31 ...?...] operimenta vero tectorum in eorum officinis, et earum restauratio, dictante necessitate, sicut a longo tempore consuetudo fuit, de jamdictis villis et abbatia reliqua fiant. Ad vestimenta etiam et calciamenta co[...?...
l.32 ...?...]s dixi villas, quarum vocabula sunt: Murnum, ut antiquitus vocabatur, nunc autem cella Sancti Dyonisii, Tososnisvallem, cum Fluviaco et omnibus appendiciis suis, excepto Temeriaco curte, cellam Sancti Marti[ni ...?...
l.33 ...?...] ad se pertinentibus, Nucitum superiorem cum appendiciis suis, Francorum villam, Maflare, medietatem de Baliolo, Muscellam, Bedolitum, Villarem, Vuasconem villam cum integritate et omnibus app[endiciis...?...
l.34 ...?...] Villam pictam cum integritate ac omnibus appendiciis ad eas pertinentibus, Majorem villam cum integritate, in ipso vico mansum unum ad vaccariam, et alterum ad fratrum infirmorum necessitates, necnon ma[...?...
l.35 ...?...] similiter et mansos seu vineas, quas franci homines in Belna ad usus fratrum delegaverunt, et mansos in Vanicolas, quos Aglardus per precariam habuit, et solitum censum de venna, quae est super fluvium Loch[...?...
l.36 ...?...]nae vallis, et mansa supra mare, quas appellatur Mares, cum integritate; super Sequanam vero capellam Sancti Audoeni, ad retia piscatoria emendanda, vel ordinanda, cum manso uno in Bonogilo et integr[...?...
l.37 ...?...] quattuor, et in Bagasino Gahareium cum integritate et appendiciis suis, quae coniacent in pago Constantino, ad capiendum crassum piscem; et de pago Pontiu censum de platesiis et anguillis somnensibus vel hanc [...?...
l.38 ...?...] et appendiciis suis vel mancipiis, sive cum omnibus, quae per precarias aut per beneficia exinde homines retinent: ut post eorum quoque discessum ad usus fratrum revertantur, fratribus ipsius congregationis [...?...
l.39 ...?...] vel omnium necessitatum suarum indigentias; qualiter omnes servi Dei ibidem omni tempore degentes, absque ulla penuria, vel aliqua occasione abbatis omnipotenti Deo cum omni observatione regulari p[...?...
l.40 ...?...] in omnibus observatione, tam villae supramemoratae quam redditus earum ad fratrum usus perpetim cedantur; et quicquid exinde pro oportunitate fratrum vel utilitate communi eis visum fuerit, faciant [...?...
l.41 ...?...]iter exoramus, ut quod salubri consilio egimus, nihil subtrahere aut minuare faciant, aut aliquid de his villis ad usus suos retorqueant, vel alicui in beneficium tribuant; sed neque servitia ex eis exa[...?...
l.42 ...?...]es aut mansionaticos inde exigant, absque inevitabili necessitate, praeter consuetudinarias operationes ex his villis, sicut hic subjungemus, id est de Murno in insula arpennos IIII, in vineis ad monaste[...?...
l.43 ...?...]nte Alvernis perticam I, de prataria in insula arpennos II, in ponte Alvernis perticam I, ad monasterium de Tunino perticas II, et in mundando Crodaldo, ut supra, de Tosonis valle ad monasterium [...?...
l.44 ...?...] monasterium de Tunino perticam I, de Sichadi curte in ponte Alvernis dimidiam perticam, de Britnivalle in ipso ponte perticam I, de Trimlido in insula arpennos IIII, in Brogilo similiter, in Gaiaco a[...?...
l.45 ...?... in]fra monasterium in ponte perticas V, in mundatione Crodaldi ut supra, et ad abbatis cellarium per vindemias de circulis carra X et dum colliguntur vindemiae carpentarios II et manoperarios VIII [...?...
l.46 ...?...] arpennos V, in vinea arpennos IIII, ad Ulmicionem perticas V, de Tunino ad Tricinam in ponto perticam I, in ponte Parisius perticam I. De omnibus siquidem quae in speciales usus fratrum ceduntur, quo [...?...
l.47 ...?...]stituimus, ex quo nil cuiquam abbatum licebit umquam subtrahere; augere vero qui forte voluerit, multiplicatis ad usus eorum opibus, multiplicentur et servitii divini cultores [...?...
l.48 ...?... ne]cessaria devotione ob Dei amorem et istorum sanctorum honorem ac animarum salvationem egimus, inviolabiliter perpetim observare procurent. Etsi aliter, quod absit, iniqua saeculi cupiditate se [...?...
l.49 ...?...] ejus in conspectu sanctae et intemeratae ac semper virginis genetricis ejusdem Dei omnipotentis, omniumque virtutum caelestium, sanctique apostolorum principis seu istorum gloriosissim[...?...
l.50 ...?...]ssionis institutoris cunctorumque Domini electorum dampnabiliter judicandum cognoscant, sicut econtra quod optamus potius et oramus mercedem aeternae beatitudinis suam diligendas [...?...
l.51 ...?...]pisci. Actum monasterio Sancti apostolorum principis excellentissimorumque martyrum Dyonisii, Rustici et Eleutherii, anno XVIIII Hludovuici serenissimi imperatoris, indictione X. Data XI kalendas februarii. In Dei nomine, feliciter.
l.52 [croix] EBO INDIGNUS REMENSIS ARCHIEPISCOPUS [croix]. [colonne1] [croix] Aldricus archiepiscopus [croix]. [croix] Otgarius archiepiscopus [croix]. [croix] DROGO EPISCOPUS [ruche]. [chrisme] Vuitgarius peccator, sanctae Taurinensis ecclesiae episcopus [ruche_notes_tironiennes]. Ercanradus indignus Parisiacensis ecclesiae episcopus [ruche_notes_tironiennes]. Jonas indignus Aurelianensis ecclesiae episcopus [ruche_notes_tironiennes]. Truttarius episcopus subscripsit. [colonne2] [croix] Heribaldus indignus episcopus [ruche].