Manassès, évêque de Meaux, revendique la redevance d'un pastus due par les autels de Moret et Rosoy, contre les chanoines de la cathédrale de Paris.

l.1 Habuit hujusmodi actionem Manasses, Meldensis episcopus, contra Parisienses canonicos. Predictus quidem episcopus pastum unum a prefatis canonicis jure consuetudinis exigebat, quem scilicet pastum sui antecessores, videlicet Galterus Sapientia,
l.2 et alter Galterius, successor illius, ex debita consuetudine, a predictis canonicis, pro altari de Moriaco et pro altari de Roseto, de anno in annum habuerant. Dicebat etiam quod quodam tempore, cum domnus Galterus episcopus, antecessor et avunculus suus, prenominatum
l.3 pastum a Parisiensibus canonicis habere non potuit, altaria predicta in calumpnia posuit; quare domnus Fulco, Parisiensis decanus, ipse et pars quedam capituli Parisiensis, contra prefatum episcopum pro pastu illo placitavit, et in placito ipso
l.4 quomodo a pastu illo liberi esse deberent, ostendit. Dixit enim quod pastum illum idem Galterus Parisiensi ȩcclesiȩ condonaverat, et cartam condonationis ei dederat, quam scilicet cartam idem Fulco in ipso placito coram omnibus ostendit.
l.5 Predictus vero Galterus ad hȩc respondit, quod nec pastum illum condonaverat, nec cartam inde dederat; videbatur etiam carta illa non recipienda, quoniam nullo sigillo firmata fuerat, nec assensum Meldensis capituli habuerat. Dixit etiam idem Galterus quod
l.6 secundum omnia ista finitivam sententiam daret, et causam illam judicio terminaret. Assensu vero utriusque partis, dilatum est judicium illud usque in competentem diem et congruam submonitionem. Interim autem domnus Galterus obiit, multisque utrique ȩcclesiȩ intervenientibus
l.7 negociis et necessitatibus, causa ista diffiniri nequaquam potuit. Nunc vero ipse Manases episcopus causam istam sic processisse probare volebat, et dilatum illum judicium modo faciendum offerebat. His verbis peroravit Meldensis episcopus. Ad quȩ responderunt
l.8 Parisienses canonici: Quod antecessores vestri pastum istum, ut dicitis, ex consuetudine a nobis habuerint, negamus. Quod Fulco decanus et pars nostri capituli unquam inde placitavit iterum negamus. Nec de personis capituli nostri aliquam quȩ illi
l.9 placito interfuerit scitis nominare, preter domnum Fulconem, qui mortuus non potest reclamare. Illud autem scimus quod, si forte domnus Fulco inde placitare presumpserit, assensus nostri capituli omnino defuit, et hoc pro nobis et pro reliqua parte capituli
l.10 nostri quȩ hic presens non est respondemus, et sumus parati quod comprobemus. Habemus autem honestas ac venerabiles personas quȩ, antequam Fulco canonicus vel decanus fieret, canonici et in ȩcclesia nostra viri authentici habebantur, qui causam et actionem istam penitus
l.11 ignorant, qui etiam, pro pace utriusque ȩcclesiȩ, juramento asserere volunt se nescire quod ȩcclesia Meldensis pastum consuetudinarium a nostra ȩcclesia habuerit, vel habere debuerit, vel nostra ȩcclesia ullo tempore justiciam inde negaverit. Verum est autem quod
l.12 nostra ȩcclesia, non condonatione Galteri episcopi, sed dono Macharii episcopi et assensu Meldensis capituli, predicta possederit altaria, litterasque auctoritatis illius penes nos habemus, in quibus altaria illa nobis perpetuo habenda concessit, nichil sibi in eis
l.13 retinens, preter sinodum et circadam. Possedimus etiam altaria illa, post donum Macharii, pacifice et quiete, absque ulla pastus redditione, vel rectitudinis repulsione, per annos triginta et eo amplius, quod etiam probare parati sumus. Contra Meldensis
l.14 episcopus: Placitum, inquit, domni Fulconis quod negatis, per eos qui placito interfuerunt probare parati sumus. Personas vestri capituli adhuc viventes, quȩ cum Fulcone illi placito affuerunt, si justum fuerit, nominabimus; aliter nominare non volumus. Possessionem
l.15 triginta annorum, quam pretenditis, ita infringimus. Habuit enim Galterus episcopus pastum illum, qui, nondum transactis triginta annis, Jerosolimam perrexit. Et ex altera parte, dum placitum Fulconis infra triginta annos factum fuisse perhibemus, possessionis
l.16 vestrȩ interruptionem nos ostendere putamus. Ad hȩc Parisienses: Altarium donationem, litterarum nostrarum auctoritatem in nullo minuistis, in nullo contradixistis. Placitum Fulconis assensu nostri capituli factum fuisse, quod omnino negavimus,
l.17 nec probare vos proponitis, nec testes aliquos inde adducitis. Possessionem altarium, absque ulla pastus redditione vel rectitudinis repulsione, in nullo violastis. Dixistis enim quod Galterus episcopus pastum illum habuerit, non quod infra triginta
l.18 annos habuerit, sed quod infra triginta annos ipse Jerosolimam abierit, et hoc vos ita dixisse multorum testimonio probare parati sumus, et secundum hoc judicium fieri exigimus. Contra Meldenses: Quod Galterus episcopus pastum illum infra
l.19 triginta annos habuerit, plane respondimus, nostrȩque responsionis testes habemus, et sic vestrȩ possessionis integritatem interrupimus. Mota autem ex hujusmodi verbis dissensione, tandem in judicio positum est, dies etiam judicii denomi-
l.20-natus est in quo judiciali sententia terminaretur, quȩ pars justiorem causam habere videretur. Die autem constituto pars utraque convenit. Cumque Meldensis conventus super his quȩ in controversia remanserant, et de quibus judicii dies statutus fuerat, dare
l.21 judicium deberet, ea tacendo, Rebbensis abbas et quidam alii non Meldenses canonici, hoc rectum esse judicium dixerunt, si Manases, Meldensis episcopus, pastum illum infra triginta annos, per legitimas personas, quȩ illi pastui, quando redderetur, interfuissent,
l.22 Galterum episcopum ex consuetudine comprobare potest habuisse, et de pastu illo, per eos legitimos viros qui ipsi placito interfuerunt, confirmare valet domnum Fulconem placitasse, Parisienses pastum illum debent reddere, vel ad judicium placiti domni Fulconis redire.
l.23 His vero Parisienses non adquieverunt, et hoc non recte esse judicatum dixerunt. Causam etiam contradictioni competentem subjunxerunt, quoniam scilicet de eis non judicaverant de quibus statutum fuerat; de illis enim judicasse deberent quȩ Parisienses dixerant, scilicet de
l.24 altarium donatione non diminuta; de litterarum auctoritate non contradicta; de eo etiam quod, si placitum domini Fulconis fuerit, assensum Parisiensis capituli non habuit; de viventibus etiam personis Parisiensis capituli, quas illi placito Meldenses
l.25 interfuisse dixerant, non nominatis; de possessione triginta annorum non violata per hoc quod Meldenses dixerant Galterum episcopum pastum illum habuisse qui, nondum transactis triginta annis, Jherosolimam abiit, quod eos ita dixisse, obtulerunt Parisi-
l.26-ensis se comprobare; de eo etiam quod Meldenses responderunt, Galterum episcopum pastum illum infra triginta annos habuisse, et hoc se ita dixisse, promiserunt se probare; de eo etiam quod ipsis videbatur possessionem Parisiensium interruptam esse, si placi-
l.27-tum domni Fulconis infra triginta annos fuisse ipsi poterant comprobare. Cum igitur de istis, in quibus tocius causȩ et controversiȩ vis et summa dependebat, judicium fieri debuisset, et, his pretermissis, de aliis judicassent, et tales etiam
l.28 personȩ quȩ canonici Meldenses non erant hoc judicassent quod ab ipsis Meldensibus canonicis judicari debuisset, ob hȩc hujusmodi judicio Parisienses contradixerunt, et tam Meldense capitulum quam ipsos judices, ad utrorumque metro-
l.29-politani audientiam, prout ordo et ratio exigebat, invitaverunt, certi a tantȩ curiȩ justis et discretis personis sanum judicium depromendum, et hujus negotii rationabilis finem decisionis imponendum. Quod Meldenses, frivolas et meticu-
l.30-losas de regia et Teobaldi comitis guerra pretendendo causas, subterfugerunt, et ad apostolicam presentiam ad medium quadragesimȩ Parisienses invitaverunt. Parisienses autem, pro ratione et ordine agere volentes, causas hujus-
l.31-modi, pro dignitate et reverentia sanctȩ metropolitanȩ ecclesiȩ, penitus recidere cupientes, eis ex parte regis, cujus clerici et Parisienses et ipsi erant, securum conductum obtulerunt. Quod cum Meldenses suscipere neglexissent,
l.32 Parisienses Romanam illam invitationem receperunt, et in causȩ suȩ justitia confidentes, concesserunt.