Paris, BNF, lat. 9267 n° 3

<< < / > >>

Numéro1961

Fiabilité de l'actedouteux

Genrediplôme

Date08/08/1112(fiabilité :édition)

LieuSpire(lat :Spire)

DiocèseTrèves

RégionRhénanie-Palatinat

Supportparchemin

Chirographienon

Sceau sceau plaqué

Etat de la traditionpseudo-original

Hauteur à gauche685   mm

Largeur en haut550   mm

Largeur en bas535   mm

AuteurEmpereur Henri V

BénéficiaireAbbaye  de  SAINT-MAXIMIN  de  TREVES

Regeste

Henri V, empereur, définit le pouvoir des avoués de l'abbaye Saint-Maximin de Trèves.

Fac-similé

Texte

l.1 [chrisme] IN NOMINE SANCTȨ ET INDIVIDUȨ TRINITATIS, HEINRICUS, DIVINA FAVENTE CLEMENTIA QUARTUS ROMANORUM IMPERATOR AUGUSTUS.
l.2 Si monasteria sacra et famulos inibi Deo famulantes a multimodis advocatorum oppressionibus premunire studuerimus regni nostri et imperii statum divinitus inde corroborari non dubitamus. Proinde fidelium nostrorum tam presentium quam futurorum magnitudo comperiat, qualiter fidelis noster
l.3 BERINGOZUS videlicet abbas de monasterio Sancti MAXIMINI, qui in suburbio TREVIRORUM corporaliter quiescit, nostram imperialem adivit clȩmentiam, postulans et in Domino humiliter obsecrans, quatinus privilegia predecessorum nostrorum HEINRICI, item HEINRICI, necnon CHUONRADI aliorumque antecessorum nostrorum
l.4 invictissimorum imperatorum super multimoda advocatorum molestia prefato cȩnobio concessa, nostris etiam privilegiis renovare et corroborare dignaremur. Cujus petitioni ob amorem Dei et ob interventum MATHILDIS reginȩ dilectissimȩ conjugis nostrȩ, BRUNONIS etiam Trevirensis ac FRIDERICI Coloniensis archiepiscoporum,
l.5 necnon BRUNONIS Spirensis, BURCHARDI Monasteriensis, OTBERDI Leodicensis, BURCHARDI Trajectensis, ARLONGI Wirziburgensis, OTTONIS Babenbergensis, EBERHARDI Eihstatensis, HERIMANNI Augustensis, ODALRICI Constantiensis, RUODOLFI Basiliensis, KUONONIS
l.6 Strazburgensis, Widonis Curiensis, RICHARDI Verdunensis, RIHWINI Tullensis venerandorum episcoporum, FRIDERICI ducis, GODEFRIDI, BERNGERI, CHUONRADI, LUDEWICI, BERHDOLFI, FRIDERICI comitum, aliorumque fidelium nostrorum assensum prebentes et paternis traditionibus per omnia consentientes,
l.7 hoc nostrȩ auctoritatis preceptum inde fieri decrevimus, per quod volumus atque jubemus, ut lȩges et jura quȩ familia sancti MAXIMINI sub progenitorum nostrorum temporibus habuerat, deinceps firmata et ejusdem loci hominibus stabilita semper et inconvulsa permaneant. Volumus enim atque precipimus, ut advocati in
l.8 abbatia illa non nisi ter in anno, et illi qui hunnones in quibusdam locis dicuntur non nisi in tercio tantum anno, nisi recens furtum fuerit, placitare debeant. In illis igitur placitis advocatorum sive hunnonum quicquid clam aut aperte, retro vel ante, in via illuc vel inde, eundo vel redeundo, quisquam reus vadiaverit, secundum arbitrium
l.9 abbatis aut prepositorum suorum sive villicorum aut meliorum qui in curtibus sunt, juxta modum culpȩ et facultatis uniuscujusque hominis disponatur, inde duȩ partes abbati, tercia advocatis tribuatur. Si propter census sui neglegentiam vel ob quamlibet aliam culpam mansus aut possessio alicujus hominis in placitis abbatis
l.10 publicata sive dominicata fuerint, omnia abbatis erunt, nisi bonis eisdem quilibet rei postea se temere intromiserint. Bonorum autem quȩ in placitis advocatorum publicata fuerint, duas partes abbas, terciam advocatus habebit, exceptis frugibus, quarum terciam partem in eodem tantum anno advocatus habebit, postea vero nihil
l.11 ad eum pertinet quid abbas per villicos suos inde disponere velit. Servitia quȩ in curtibus quibusdam advocatis tribuuntur, cum villicis et scavionibus accipere et non emittere debent vel vendere, quia ad hoc eis donantur, ut quicquid abbati vel familiȩ adversitatis contigerit per eos corrigatur, quod si id non correxerint, quod bis vel ter
l.12 in illorum placitis ex parte abbatis eis accusatum vel denunciatum fuerit, tamdiu eos abbas servitio constringat, donec ea quȩ prius illis in placitis ipsorum accusata sunt, ad correctionem perducant. Si quis propter furtum aut latrocinium dampnatus fuerit, omnis substantia sive possessio illius abbatis erit, advocatis vero de homine
l.13 quod sibi et conprovincialibus melius visum fuerit, agere licebit. Si quis ex familia interfectus fuerit, precium illius id est weregelt totum abbatis erit, si vero per advocatum acquisierit, terciam partem sibi dabit. Servientes vero qui scaremanni dicuntur nulli advocato subjaceant, nisi nostrȩ successorumque nostrorum regali vel imperiali dominio
l.14 vel potestati, nulli eorum pro quibuscumque culpis aut rebus respondeant, nulli eorum serviant nisi beneficia ab eis habeant, aut abbas pro necessitate et utilitate monasterii cum illis eos alicubi ire precipiat. Prebendarii autem qui fratribus infra claustrum serviunt sive in ipso loco sive in cellula quȩ Tavena dicitur, sive
l.15 dagescalci aut censuales qui cȩreales dicuntur, sive piscatores aut pistores, nulli advocato vel hunnoni subjaceant, sed tantum abbati aut villicis suis pro quibuscumque rebus respondeant. Si villani debitum censum abbati voluerint denegare, primum per alios judices, deinde in ipso principali loco TREVERIS per illos ju-
l.16-dices, ac ministros qui scaremanni dicuntur, ad viam si possunt reducantur, sin autem, per cartam vel advocatum, ad ultimum vero per manifestum judicium, in quo si convicti fuerint omnibus bonis suis carebunt, et nullum jus nisi quod abbas eis postea concesserit habebunt. Si quis ex mansionariis qui circa urbem vel in aliis
l.17 longe vel prope positis curtibus commanent, censum debitum qui ad usum fratrum cotidianum pertinet, die statuto vel tempore non dederit, statim sequenti die villicus abbatis sine advocato de domo ipsius vadimonium tale accipiat, cum quo servitium fratrum quantum ille debuit plenissime persolvat cȩterum autem servitium ejus in curte
l.18 qua habitat secundum judicia scavionum exigendo requirat. Nusquam nisi inter se villani aut mansionarii nubant, aut uxorem ex familia Sancti PETRI accipiant, ita tamen ut alteri aecclesiȩ altera dampnum non inferat, sed per successiones filiorum aut filiarum utrique aecclesiȩ quod suum est ad ultimum redeat ac remaneat. Si homo
l.19 in hominem verbis aut factis deliquerit, advocatus inde eum non accusabit, nisi presens sit aliquis qui eum accusaverit, aut inter se duo inimici clam aut aperte pacificati fuerint inter se, ibi utrorumque culpa parebit. Advocatus vero WILLIHELMUS comes qui in presentiarum est, sive successor ejus qui bannum a regia manu susceperit,
l.20 proxima die post festum sancti MAXIMINI super predia et mancipia ministrorum a prima usque ad nonam placitabit, ita tamen, si celebre festum vel jejunium ea die non fuerit, et quicquid ibi placitando acquisierit, duas inde partes abbas, terciam vero advocatus habebit, ad servitium autem si placitaverit et quȩ corrigenda sunt scavionum
l.21 judicio correxerit, duos modios panis, quatuor oves, et amam vini abbas advocato dabit, si amplius necesse habet, de placito habebit. Quemadmodum omnes aecclesias et salicas decimationes ad susceptionem hospitum et peregrinorum abbatem habere decrevimus, ita sine dubio de omnibus silvis sive nemoribus in Sancti MAXIMINI
l.22 proprio jacentibus decimam partem tam in arboribus quam de precio porcorum sive utilitate apium eum per omnia habere volumus atque firmamus, tam in Kilivualde quam in silva juxta curtem Steinsiela, vel circa castrum LIUZELENBURC adjacente, necnon in silvula quȩ Hart vel Waber in Talevangeromarca dicitur consistere. In suis autem
l.23 silvis quas adhuc in manibus habet, potestatem ei damus quicquid sibi placuerit, exceptis feris bannitis, libere disponere. Potestative vero per abbatiam placita exceptis tribus debitis tenere, vel de curte in curtem ire, aut hospitia vel servitia a rusticis sive villicis abbatis et fratrum violenter exigere, aut inscisionibus vel petitionibus eos grava-
l.24-re, et vi pecora illorum aut parefredos tollere, tam comitibus et ducibus quam advocatis hac nostra imperiali auctoritate omnimodis interdicimus, quia sicut in privilegiis genitoris nostri HEINRICI, aliorumque progenitorum nostrorum HEINRICI atque CHUONRADI, necnon HEINRICI, piissimorum imperatorum inspeximus : sex milia septingenti quinquaginta
l.25 et amplius mansi, unde abbas in militiam ire vel predecessoribus nostris vel nostrȩ regalitati in secundo semper anno servire debuit, ad hoc beneficiati sunt diversis fidelibus nostris ducibus scilicet atque comitibus, et cȩtera quȩ ad prebendam fratrum remanserant, absque omnium advocatorum inquietudine, exceptis tribus illorum placitis,
l.26 libere et quiete possideant. Addimus etiam atque prefato abbate petente remittimus fratribus in cellula quȩ Tavena dicitur, Deo sanctoque QUIRIACO servientibus, bona videlicet sua in Murmirdinga vel in Druhdildinga vel in capella Ahdspelt, quibus eos per aliquot annos consensu Willihelmi comitis et HEINRICI
l.27 fratris sui, post obitum cujusdam Udonis de Vischebahc qui eadem bona a Theoderico abbate quamvis injuste pro beneficio habuit, injuste eos perdidisse cognovimus, et ut eadem bona famulis Dei in prefata cellula Deo sanctisque Christi confesso[ribus AUC]TORI et QUIRIACO famulantibus nullus auferre presumat, firmiter interdicimus.
l.28 Et ut haec jura prefati monasterii et familiȩ Sancti MAXIMINI, additis etiam bonis jamdictis, ab ista die et deinceps nullus infirmare vel auferre audeat aut infringere, cartam hanc inde conscriptam manu propria subtus firm[avimus et sigilli] nostri impressione insigniri jussimus.
l.29 SIGNUM DOMNI HEINRICI QUARTI ROMANORUM INVICTISSIMI IMPERATORIS AUGUSTI [monogramme]. ADELBERDUS CANCELLARIUS RECOGNOVIT [sceau].
l.30 Data VI IDUS augusti, anno dominicȩ incarnationis millesimo CXIIo, indictione V, regnante domno HEINRICO quinto rege, quarto imperatore, anno regni ejus XIIo, imperii vero Io. Actum SPIRE. In Dei nomine, feliciter. Amen.

Notes

2

Bibliographie

BEYER (H.), Urkundenbuch zur Geschichte der Mittelrheinischen Territorien, t. 1, Coblence, 1860, p. 483-486, n° 423.

Responsable

M.-J. Gasse

Comment citer cette notice

Acte n°1961 dans Chartes originales antérieures à 1121 conservées en France , Cédric GIRAUD, Jean-Baptiste RENAULT et Benoît-Michel TOCK, éds., Nancy : Centre de Médiévistique Jean Schneider; éds électronique : Orléans : Institut de Recherche et d'Histoire des Textes, 2010. (Telma). En abrégé, citer : « Charte Artem/CMJS n°1961»[En ligne] http://www.cn-telma.fr/originaux/charte1961/. Date de mise à jour : 29/03/12.