Grégoire VII, pape, met sous sa protection l'église de Saint-Hilaire de Poitiers.

l.1 GREGORIUS, episcopus, servus servorum Dei, canonicis ecclesiȩ Sancti Hilarii juxta Pictavensem civitatem constitutȩ, salutem et
l.2 apostolicam benedictionem. Convenit apostolico moderamini pia religione pollentibus benivola compassione succurrere, et poscentium animis alacri
l.3 devotione impertire assensum. Ex hoc enim potissimum premium a conditore omnium Deo procul dubio promerebimur dum venerabilia loca oportune ordinata
l.4 ad meliorem fuerint sine dubio statum perducta. Igitur ob reverentiam beatissimi Hilarii confessoris, cujus doctrine splendor non solum de Gallicanis
l.5 partibus erroris tenebras expulit, verum etiam universali refulgens lumen contulit ecclesiae, inclinati precibus vestris, interveniente confratre nostro metropolitano
l.6 vestro GOZELINO Burdegalense archiepiscopo, accipimus ecclesiam prelibati beati Hilarii juxta Pictavensem urbem sitam a Francorum regibus et Aquitaniae
l.7 principibus constructam, eorumque prediis ac donis ditatam, in tuitionem ac defensionem apostolicae sedis, hujusmodi privilegium presentis auctoritatis nostrȩ
l.8 decreto indulgentes. Denique statuimus nullum regum, principum, antistitum, nullum quacumque ecclesiastica vel seculari preditum dignitate, de hi quae
l.9 prelibatae ecclesiae a supradictis regibus sive principibus juste donata sunt vel in futurum a quibuslibet aliis de proprio fuerint jure collata, vel ea
l.10 quae de justis suis possessionibus a prefato Gozelino archiepiscopo sibi sunt donata atque donanda, sub cujuslibet causae occasionisve specie
l.11 minuere vel auferre sive suis usibus applicare, vel aliis quasi piis causis pro suae avaritiae excusatione concedere; sed cuncta quae
l.12 ibi data sunt vel dari contigerit perenni tempore illibata et sine inquietudine aliqua volumus possideri. Eorum tamen usibus, pro quorum sustentatione
l.13 gubernationeque concessa sunt, modis omnibus profutura. Item decernimus ut, si clerici prefatae ecclesiae se ab episcopo loci illius vel ab aliqua potestate
l.14 cognoverint se pregravari, metropolitanum provinciae illius adeant, et querimonias suas sibi deferant. Quod si ipse, intuitu dilectionis
l.15 Pictavensis episcopi vel alterius potestatis, prout justum fuerit causas querimoniarum vestrarum non diffinierit, tunc libere liceat vobis successo-
l.16-ribusque vestris apostolicam sedem apellare, quatenus a Romano pontifice retractentur et legali diffinitione decidantur. Decernimus
l.17 etiam ne quis clericus vel laicus de bonis prefate ecclesiae, quae a parentibus vel consanguineis possessa fuerant, quasi hereditario
l.18 sibi jure defendant, salvo tamen in his et in omnibus supradictis apostolicae auctoritatis privilegio. Si quis vero regum, sacerdotum,
l.19 clericorum, judicum ac secularium personarum, hanc constitutionis nostrae paginam agnoscens, contra eam venire temptaverit, potestatis
l.20 honorisque sui dignitate careat, reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat; et nisi vel ea
l.21 quae ab illo sunt male ablata restituerit, vel digna poenitentia illicite acta defleverit, a sacratissimo corpore ac sanguine
l.22 Dei domini redemptoris nostri Jhesu Christi alienus fiat, atque in eterno examine districte ultionis subjaceat. Cunctis autem
l.23 eidem loco justa servantibus sit pax domini nostri Jhesu Christi, ut hic fructum bone actionis recipiant, et apud districtum judicem
l.24 premia eternae pacis inveniant.
l.25 [rota]. [benevalete] (KOM).
l.26 Datum Lateranis, X kalendas madii, per manus Petri sanctȩ Romanȩ ecclesiȩ presbyteri cardinalis ac bibliothecarii,
l.27 anno primo pontificatus domni VII Gregorii pape, indictione XI.

JAFFE-LOEWENFELD, n° 4862.

REDET (L.), Documents pour l'histoire de l'église de Saint-Hilaire de Poitiers, dans Mémoires de la société des antiquaires de l'ouest, 1847, p. 1-362, p. 93-94, n° 88.