Procès entre les moines de Fontaines et les hommes d'Angles au sujet du droit de ban. Pépin de Talmont abandonne aux moines de Fontaines le marais d'Angles en toute liberté.

l.1 Noverint presentes et posteri, Majoris scilicet habitatores Monasterii sancti Martini, rusticos
l.2 de Angulis complanctum fecisse ad dominum de Talamonte, nomine Pipinum, de biano quod faciebant
l.3 monachis sancti Johannis Evangelistȩ; quatinus idem bianum ipse verteret ad tantilitatem quam soliti erant
l.4 facere Wilgelmo de Talamonte, qui terram de Fontanis et terram de Angulis sancto Johanni Evangelistȩ et
l.5 sancto Martino eisque servientibus monachis jure perpetuo et libere donaverat. Quod ut faceret
l.6 idem, ipsi villani dederunt ei quinquaginta solidos; et fecit eis cartulam quatinus corveam aliam nullam
l.7 facerent quam soliti erant Wilgelmo de Talamonte. Quamobrem venerunt mo[na]chi in curiam
l.8 ante eundem Pipinum, feceruntque clamorem quod villani de Angulis solitam consuetudinem eis abnegassent.
l.9 Igitur Pipinus judicamentum de hac querimonia baronibus suis agere precepit. Qui, domini sui preceptum obedientes,
l.10 tale fecerunt judicamentum. Firmaverunt enim quia, sicut totam consuetudinem, si ipse jussisset, debebant
l.11 Wilgelmo de Talamonte et sicut eos libere et absque ulla calumnia mortalium habebat in vita sua, sic
l.12 totam consuetudinem deberent monachis sancti Martini sanctique Johannis Evangelistȩ de Fontanis, atque eos libere
l.13 et absque mortalium ulla calumnia, prout ipse donaverat, habere deberent; nec rectum esse domnum Pipinum
l.14 eosdem villanos contra monachos, de illorum recta consuetudine, tenere, et monachos cavere ne
l.15 aliquam tortitudinem facerent eis unde clamor ad eum juste fieret. Cartulam autem quam villanis fecerat,
l.16 Pipinus dampnavit monachisque reddi et clamari jussit.
l.17 Testes autem qui hoc viderunt et audierunt hi sunt: Ugo frater Pipini, Petrus de Bullo, Ugo de Casa
l.18 Giraldi, Wilgelmus Herberti, Raimundus filius Berengerii et Giraldus frater ejus, Tetmarus
l.19 de Bram, Bernardus Maschinus, Petrus Maschinot, Levinus Maschinus, Ascelinus Porcerius.
l.20 De monachis et villanis qui interfuere: Ainulfus tunc prior de Fontanis, Petrus, Durandus. De fa-
l.21-mulis: Radulfus, Aimus, Constantinus presbiter, Johannes presbiter. De villanis: Gualterius Sapiens,
l.22 Oldrea Ciuns, Bernardus Noel, Rainaldus Bergerius, Poponittus, Savaricus, Gaufridus Rastedus.
l.23 Noverint presentes et posteri, Majoris scilicet habitatores Monasterii sancti Martini, Pipinum
l.24 de Talamonte mariscum de Angulis, totum a Cadone usque ad exterius sanctȩ Mariȩ, monachis
l.25 sancti Johannis Evangelistȩ de Fontanis eorumque hominibus liberrime ad laborandum annuisse, ejus
l.26 denique libertatis super altare sancti Johannis Evangelistȩ donum misisse. Pro hac libertate vel donatione
l.27 dederunt eidem Pipino Ainulfus, tunc de Fontanis prior, ceterique qui aderant undecim libras denari-
l.28-orum. Hujus libertatis vel donationis hi testes sunt: Willelmus filius Petri, Willelmus filius
l.29 Herberti, Achardus de Mota, Asselinus Porcherius, Petrus Alnicensis, Maschinus de Angulis.
l.30 De famalis: Giraldus Barbatus, Raudulfus, Hildoinus, Mainardus.

1