< Notice 67>

Livre d’Évangiles


Identification

Référence : Gannat , musée municipal , ms. non coté .

Usage : Trèves, cathédrale ?

Datation : Trèves ? entre 847 et 883 ?

Post : 0846

Ante : 0884

Description

Codicologie

Parchemin, 140 f., 299 x 223 mm — 4 doubles pleines pages enluminées, une en tête de chaque évangile avec, à gauche, le portrait de l’évangéliste dans une miniature à pleine page et, à droite, début du texte avec lettres ornées, cartouche et encadrement peints. Portiques ornés pour le canons d’Eusèbe (f. 7-13v). Cartouche peint pour le début de la péricope (Matth. 16, 13) lue pour la Saints-Pierre-et-Paul (f. 38v). Cartouches peints pour la fin de l’évangile de Jean (f. 128). — Signes de distribution des rôles pour la lecture de la Passion selon s. Matthieu (f. 49-54) et selon s. Jean (f. 121v-124). Notation musicale messine (f. 17v).

Relevé

  • La synthèse la plus récente sur ce livre d’Évangiles date de 2009 : la datation et la détermination de l’usage liturgique sont inspirés des conclusions de Patricia Stirnemann, et les arguments concernant la reliure, à l’étude de Danielle Gaborit-Chopin. La bibliographie proposée à la fin de cette notice leur est également due. Ce manuscrit figure dans le présent catalogue à cause des derniers feuillets du volume (f. 129-140v), où se trouve un capitulaire des évangiles de l’année liturgique, édité intégralement ci-après.
  • La datation de ce manuscrit à Trèves, dans l’hypothèse qu’il aurait été exécuté à l’intention de l’évêque de cette ville Dietgaldus (847-867), soit à celle de son successeur Berthulfus (869-883), tient davantage à la critique stylistique de l’enluminure et de l’écriture qu’à des indices liturgiques. Elle s’appuie en particulier sur la parenté de ces Évangiles avec ceux de Saint-Maximin de Trèves (Berlin, Staatsbibliothek, Hamilton 249). L’origine lotharingienne est corroborée par la notation neumatique messine qu’on relève au f. 17v et le style de nombreux éléments de la reliure : l’ivoire sculpté sur le plat inférieur est dû aux ateliers messins vers 860-880, médaillons émaillés et sertissage en cuivre orné de vernis brun de la seconde moitié du xiie et d’origine mosane . Du point de vue liturgique, la plupart des particularismes régionaux vient du capitulaire à la fin du volume (f. 129v-140), avec les fêtes de saint Pancrace au 12 mai (f. 133v), de saint Euple au 12 août (f. 136), ou celle de saint Marcel au 7 octobre (f. 137v).On peut encore se demander si ce Calesti pontificis au 13 octobre, corrigé en Calisti par une autre main, désigne la fête universelle du pape Calixte Ier (Calixtus) ou si on a confondu ce dernier avec l’évêque de Metz Céleste (Caelestis), célébré à la même date. Aux f. 139v -140v se trouvent les lectures pour des cérémonies, dont certaines exigent d’être présidées par un évêque, par exemple pour l’ordination d’un diacre, d’un prêtre ou d’un évêque, ou encore pour la dédicace d’une église. À quoi s’ajoute enfin la mise en valeur exceptionnelle d’un passage de l’Évangile de Matthieu (16, 13) au f. 38v : cette péricope est en effet lue pour la Saints-Pierre-et-Paul du 29 juin, et c’est à saint Pierre justement qu’est dédiée la cathédrale de Trèves.
  • F. 1-6v : Préfaces.
  • F. 7-13v : Canons d’Eusèbe.
  • F. 14-128 : Évangiles précédés chacun d’un prologue. L’évangile de Luc est incomplet par lacunes matérielles.
  • F. 129-140v : Capitulaire des évangiles de l’année (cf. éd. infra). Incipit breviarium lectionum evangeliif. 129v : Explicit breviarium quatuor evangeliorum..

Edition

Édition du capitulaire des évangiles de l’annéea, f. 129-140v :

Incipit breviarium lectionum evangelii.

In vigilia natalis Domini, horae nonae.

  • Secundum Mattheum cap. i : ‘Cum esset desponsata’ usque ‘salvum faciet populum suum a peccatis eorum’.
  • Item ad Sanctam Mariam de nocte, secundum Lucam cap. ii : ‘In illo tempore, exiit edictum a Caesare Augusto’ usque ‘et in terra pax hominibus bonę voluntatis’.
  • Item ad Sanctam Anastasiam mane prima, secundum Lucam cap. iii : ‘In illo tempore, pastores loquebantur ad invicem’ usque ‘sicut dictum est ad illos’.

Item ad sanctum Petrum in die, secundum Johannem cap. i :

  • ‘In principio erat Verbum’ usque ‘plenum gratiae et veritatis’.
  • In natali sancti Stephani, secundum Matheum cap. ccxl : ‘In illo tempore, dicebat Jhesus turbis Judaeorum : Ecce mitto ad vos prophetas’ usque ‘in nomine Domini’.
  • In natali sancti Johannis, cap.ccxxxii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus Petro : Sequere me’ usque ‘quia verum est testimonium ejus’.
  • In natali Innocentum, secundum Matheum cap. vi : ‘In illo tempore, ecce angelus Domini apparuit in somnis Joseph dicens’ usque ‘Nazareus vocabitur’.
  • In natali sancti Silvestri, secundum Matheum cap.cclxiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Vigilate ergo’ usque ‘constituet eum’.

In die octavis Domini

  • secundum Lucam cap. iii : ‘In illo tempore, postquam consummati sunt dies octo’ usque ‘priusquam in utero conciperetur’.

Dominica I post natale Domini

  • secundum Lucam cap. iii : ‘In illo tempore, erat Joseph, et Maria mater Jhesu, mirantes’ usque ‘et gratia Dei erat in illo’.

In vigilia Teophanie

  • evangelium legitur quod de Innocentum secundum Matheum cap. vi : ‘In illo tempore, defuncto Herode’ usque ‘quoniam Nazareus vocabitur’.

In die Teophanie ad missam

  • secundum Matheum cap. iii : ‘In illo tempore, cum natus esset Jhesus in Bethleem Judae’ usque ‘in regionem suam’ [f. 129v].

Dominica I post Teophaniam

  • secundum Lucam cap. iii : ‘In illo tempore, cum factus esset Jhesus annorum duodecim’ usque ‘apud Deum et homines’.

xviiii kl Februarii

  • natale sancti Felicis, secundum Lucam cap. cxvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Qui vos audit me audit’ usque ‘scripta sunt in cęlis’.
  • Feria iiii, secundum Johannem cap. xiii : ‘In illo tempore, vidit Johannes Jhesum venientem ad se’ usque ‘Filius Dei’.
  • xvi kl februarii natale sancti Felicis, secundum Matheum cap. cclxviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Homo quidam peregre’ usque ‘Domini tui’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. xvii : ‘In illo tempore, regressus est Jhesus in virtute Spiritus in Galilea’ usque ‘quę procedebant de ore ipsius’.
  • Feria vii, secundum Lucam cap. lxxiiii : ‘In illo tempore, rogabat autem Jhesum quidam de pharisaeis ut manducaret cum illo’ usque ‘quoniam dilexit multum’.

Dominica II post Teophaniam

  • secundum Johannem cap. xviii : ‘In illo tempore, nuptiae factae sunt in Chana Galileae’ usque ‘et crediderunt in eum discipuli ejus’.
  • Feria iiii, secundum Marcum cap. xviii : ‘In illo tempore, venit ad Jhesum leprosus’ usque ‘in testimonium illis’.
  • Feria vi, secundum Marcum cap. l : ‘In illo tempore, egressus est Jhesus, venit in patriam suam’ usque ‘inpositis manibus curavit’.
  • Feria vii, secundum Lucam cap. xxvi : ‘In illo tempore, surgens Jhesus de synagoga’ usque ‘evangelizare regnum Dei’.
  • xvi kl februarii natale sanctę Priscae, secundum Matheum cap. cxl : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Similis est regnum caelorum thesauro’ usque ‘nova et vetera’.

Dominica III post Teophaniam

  • secundum Matheum cap. lxiii : ‘In illo tempore, cum descendisset Jhesus de monte’ usque ‘et sanatus est puer in illa hora’.
  • Feria iiii, secundum Marcum cap. xxv : ‘In illo tempore, intravit Jhesus in synagogam et erat ibi homo habens manum aridam’ usque ‘et restituta est manus illius’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. xxxiii : ‘In illo tempore, cum esset Jhesus in una civitate [f. 130] et ecce vir plenus lepra’ usque ‘infirmitatibus suis’.
  • Feria vii , cap. xxxvi : ‘In illo tempore, coepit Jhesus docere ad mare’ usque ‘qui habet aures audiendi audiat’.

Dominica IIII post Teophaniam

  • secundum Mattheum cap. lxviiii : ‘In illo tempore, ascendente Jhesum in naviculam’ usque ‘quia venti et mare oboediunt ei’.

In natali sancti Sebastiani

  • secundum Lucam cap. xlv : ‘In illo tempore, descendens Jhesus de monte’ usque ‘ecce enim merces vestra multa est in caelis’.
  • In natali sanctę Agnes et Agathę, secundum Mattheum cap. clvii : ‘In illo tempore, simile est regnum caelorum decim virginibus’ usque ‘quia nescitis diem neque horam’.
  • Feria iiii, secundum Mattheum cap. lxxiiii : ‘In illo tempore, loquente Jhesu ad turbas, ecce unus de principibus’ usque ‘exiit fama haec in universam terram illam’.
  • Feria vi, secundum Marcum cap. xli : ‘In illo tempore, dicebat Jhesus discipulis suis et turbis Judaeorum : Videte quid audiatis’ usque ‘discipulis suis disserebat omnia’.
  • Feria vii, secundum Lucam cap. clxxviii : ‘In illo tempore, dicebat Jhesus parabolam : Intendens quomodo’ usque ‘beatus qui manducabit panem in regno Dei’.
  • In natali sanctę Agnes, cap. cclxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum cęlorum x virginibus’ usque ‘quia nescitis diem neque horam’.

Dominica V post Teophaniam

  • secundum Matheum, cap. cxxxvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Simile est regnum caelorum homini qui seminavit bonum semen’ usque ‘triticum autem congregate in horreum meum’.
  • Item alia dominica, secundum Marcum, cap. xlviiii : ‘In illo tempore, cum transcendisset Jhesus in navem trans fretum’ usque ‘et esto sana a plaga tua’.

vi kl februarii

  • natale sanctae Agnę [sic], secundum Matheum cap. cxl : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum caelorum thesauro’ usque ‘nova et vetera’.
  • Feria vi, secundum Marcum cap. xlvii : ‘In illo tempore, venit Jhesus trans fretum in regione Gerasenorum’ usque ‘et misertus est tui’ [f. 130v].
  • Feria vii, secundum Lucam cap. lxvi : ‘In illo tempore, factum est deinceps , ibat Jhesus in civitatem’ usque ‘quia visitavit plebem suam’.

Dominica VI post Teophaniam

  • secundum Marcum cap. lxvii : ‘In illo tempore, cum sero esset factum’ usque ‘salvi fiebant’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. lxxiiii : ‘In illo tempore, rogabat Jhesum quidam pharisaeus ut manducaret cum illo’ usque ‘quoniam dilexit multum’.
  • Feria vii, secundum Marcum cap. cxxi : ‘In illo tempore, egressus est Jhesus ad mare’ usque ‘non veni vocare justos’.

iiii non. feburarii, purificatio sanctae Mariae

  • secundum Lucam cap. iii : ‘In illo tempore, postquam impleti sunt dies purgationis ejus’ usque ‘plebis tuę Israhel’.

Dominica VII post Teophaniam

  • secundum Matheum cap. cclxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum cęlorum x virginibus’ usque ‘quia nescitis diem neque horam’.
  • Feria iiii, secundum Marcum cap. lxiii : ‘In illo tempore, exiens Jhesus de navi vidit turbam multam’ usque ‘abiit in montem orare’.
  • Feriavi, secundum Matheum cap. cxlvii : ‘In illo tempore, vespere facto accesserunt ad Jhesum’ usque ‘quinque milia hominum’.

Dominica VIII post Teophaniam

  • secundum Lucam cap. lxxxvi : ‘In illo tempore, convocatis Jhesus duodecim apostolis’ usque ‘evangelizantes et curantes ubique’.
  • Feria iiii, secundum Matheum cap. cliiii : ‘In illo tempore, accesserunt ad Jhesum ab Hierusolymis’ usque ‘non lotis autem manibus manducare, non coinquinat hominem ’.
  • xvi kl martii natale sancti Valentini, secundum Lucam cap. xcvi : ‘In illo tempore, dicebat Jhesus discipulis suis : Si quis vult post me venire’ usque ‘regnum Dei’.
  • Feriavi, secundum Lucam cap. lxxxiii : ‘In illo tempore, factum est in una dierum, ascendit Jhesus in naviculam’ usque ‘praedicans quanta illi fecisset Jhesus’ [f. 131].
  • Feria vii, secundum Marcum cap. lxxii : ‘In illo tempore, surgens Jhesus in fines Tyri et Sidonis’ usque ‘daemonium exiit ab ea’.

Dominica VIIII post Teophaniam

  • secundum Matheum cap. ccxxi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum cęlorum homini regi’ usque ‘pauci vero electi’.
  • Feria iiii, secundum Matheum cap. clvii : ‘In illo tempore, egressus inde Jhesus secessit in partes Tyri’ usque ‘et sanata est filia ejus ex illa hora’.
  • Feria v, secundum Marcum cap. lxiii : ‘In illo tempore, exiens Jhesus de navi vidit turbam multam’ usque ‘abiit in montem orare’.
  • Feriavi, secundum Matheum cap. cxlvii : ‘In illo tempore, vespere autem facto’ usque ‘quinque milia hominum’.
  • Feria vi[i], secundum Marcum cap. xxi : ‘In illo tempore, egressus est Jhesus ad mare’ usque ‘non veni vocare justos’.

In Septuagesima

  • secundum Matheum cap. cc : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum caelorum homini patrifamilias’ usque ‘pauci vero electi’.
  • Feria iiii, secundum Marcum cap. lviiii : ‘In illo tempore, cum transcendisset Jhesus in navem’ usque ‘sanus a plaga tua’.
  • Feria vi, secundum Marcum cap. xlvii : ‘In illo tempore, venit Jhesus trans fretum in regionem Gerasenorum’ usque ‘et misertus est tui’.
  • Feria vii, secundum Lucam cap. lxvii : ‘In illo tempore, factum est deinceps, ibat Jhesus in civitatem quae vocatur Naim’ usque ‘quia visitavit plebem suam’.

Dominica in Sexagesima

  • secundum Lucam cap. lxxvi : ‘In illo tempore, cum turba plurima conveniret’ usque ‘in patientia’.
  • Feria iiii, secundum Marcum cap. lxiii : ‘In illo tempore, exiens Jhesus de navi’ usque ‘orare’.
  • Feria vi, secundum Matheum cap. cxlvii : ‘In illo tempore, vespere autem facto’ usque ‘quinque milia hominum’.
  • Feria vii, secundum Marcum cap. xxi : ‘In illo tempore, egressus est Jhesus ad mare’ usque ‘peccatores’.

Dominica in Quinquagesima

  • secundum Lucam cap. ccxxii : ‘In illo tempore, assumpsit Jhesus duodecim discipulos suos’ usque ‘dedit laudem Deo’.
  • Feria iiii, secundum Matheum cap. xlv : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Cum jejunatis, nolite fieri sicut hypocritae’ usque ‘ibi est et cor tuum’ [f. 131v].
  • Feria v, secundum Matheum cap. lxiiii : ‘In illo tempore, cum venisset Jhesus Capharnaum’ usque ‘et sanatus est puer in illa hora’.
  • Feria vi, secundum Matheum cap. xl : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Audistis quia dictum est’ usque ‘in abscondito reddet tibi’.
  • Feria vii, secundum Marcum cap. lxvii : ‘Cum sero esset factum’ usque ‘salvi fiebant’.

Dominica in Quadragesima

  • secundum Matheum cap. xv : ‘In illo tempore, ductus est Jhesus in desertum ab Spiritu’ usque ‘et ministrabant ei’.
  • Feria ii, secundum Matheum cap. cclxxiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Cum venerit Filius hominis’ usque ‘justi autem in vitam aeternam’.
  • Feria iii, secundum Matheum cap. ccx : ‘In illo tempore, cum intrasset Jhesus Hierusolymam’ usque ‘ibique docebat eos de regno Dei’.
  • Feria iiii, secundum Matheum cap. cxxviii : ‘In illo tempore, accesserunt ad Jhesum scribae et pharisaei dicentes’ usque ‘et soror et mater est’.
  • Feria v, secundum Matheum cap. clvii : ‘In illo tempore, egressus inde Jhesus secessit in partes Tyri’ usque ‘ex illa hora’.
  • Feria vi, secundum Johannem cap. xxxviii : ‘In illo tempore, erat dies festus Judęorum, ascendit Jhesus Hierusolymam’ usque ‘quia Jhesus esset qui fecit eum sanum’.
  • Sabbato in xii lectionibus, secundum Matheum cap. clxxii : ‘In illo tempore, assumpsit Jhesus Petrum et Johannem’ usque ‘donec Filius hominis a mortuis resurgat’.

Dominica I mensis primi

  • secundum Matheum cap. clvii : ‘In illo tempore, egressus inde Jhesus’ usque ‘et sanata est filia illius ex illa hora’.
  • Feria ii, secundum Johannem cap. lxxxviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus turbis Judęorum : Ego vado et quaeritis me’ usque ‘facio semper’.
  • Feria iii, secundum Matheum cap. ccxxvii : ‘In illo tempore, locutus est Jhesus ad turbas’ usque ‘exaltabitur’.
  • %b Feria v, secundum Lucam cap. cxcvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Homo quidam erat dives et induebatur’ usque ‘credentes’ [f. 132].
  • % Feria iiii, secundum Matheum cap. ccii : ‘In illo tempore, ascendit Jhesus Hierusolymam’ usque ‘redemptionem pro multis’.
  • % Feria vi, secundum Matheum cap. ccxviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis et turbis Judaeorum : Homo erat paterfamilias’ usque ‘sicut prophetam eum habebant’.
  • Feria vii, secundum Lucam cap. cxc : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Homo quidam habuit duos filios’ usque ‘perierat et inventus est’.

Dominica in Trigesima

  • secundum Lucam cap. cxxvi : ‘In illo tempore, erat Jhesus eiciens daemonium’ usque ‘et custodiunt illud’.
  • Feria ii, secundum Lucam cap. xx : ‘In illo tempore, dixerunt pharisaei ad Jhesum : quarta audivimus facta in Capharnaum ’ usque ‘per medium illorum ibat’.
  • Feria iii, secundum Matheum cap. clxxxiii : ‘In illo tempore, respiciens Jhesus discipulos suos dixit Simoni Petro : Si peccaverit in te frater tuus’ usque ‘septuagies septies’.
  • Feria iiii, secundum Matheum cap. cliiii : ‘In illo tempore, accesserunt ad Jhesum ab Hierosolymis’ usque ‘non coinquinat hominem’.
  • Feria v, secundum Lucam cap. xxvi : ‘In illo tempore, surgens autem Jhesus de synagoga introivit’ usque ‘evangelizare regnum Dei’.
  • Feria vi, secundum Johannem cap. xxxiii : ‘In illo tempore, Jhesus ergo fatigatus ex itinere’ usque ‘quia hic est vere salvator mundi’.
  • Sabbato, secundum Johannem cap. lxxxvi : ‘In illo tempore, perrexit Jhesus in montem Oliveti’ usque ‘noli peccare’.

Dominica XX

  • secundum Johannem cap. xlvi : ‘In illo tempore, abiit Jhesus trans mare Galileae, quod est Tiberiadis’ usque ‘qui venturus est in mundum’.
  • Feria ii, secundum Johannem cap. xx : ‘In illo tempore, prope erat pascha Judaeorum’ usque ‘ipse enim sciebat quid esset in homine’.
  • Feria iii, secundum Johannem cap. lxxv : ‘In illo tempore, jam die festo mediante’ usque ‘de turba autem multi crediderunt in eum’.
  • Feria iiii, secundum Johannem cap. lxxxviiii : ‘In illo tempore, prateriens Jhesus vidit homi[f. 132v]nem caecum’ usque ‘et procidens adoravit eum’.
  • Feria v, secundum Johannem cap. xxxviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus turbis : Pater meus usque modo operatur’ usque ‘in resurrectionem Judicii’.
  • Feria vi, secundum Johannem cap. xciiii : ‘In illo tempore, erat quidam languens Lazarus’ usque ‘crediderunt in eum’.
  • Sabbato, secundum Johannem cap. lxxxvi : ‘In illo tempore, dicebat Jhesus turbis : Ego sum lux mundi’ usque ‘venerat hora ejus’.

Dominica V in Quadragesima

  • secundum Johannem cap. lxxxviii : ‘In illo tempore, dicebat Jhesus turbis Judaeorum’ usque ‘et exuit de Templo’.
  • Feria ii, secundum Johannem cap. lxxviiii : ‘In illo tempore, miserunt principes et pharisaei’ usque ‘credentes in eum’.
  • Feria iii, secundum Johannem cap. lxxv : ‘In illo tempore, ambulabat Jhesus in Galileam’ usque ‘propter metum Judaeorum’.
  • Feria iiii, secundum Johannem cap. xcii : ‘In illo tempore, facta sunt Encaenia in Hierusolymis’ usque ‘et ego in patre’.
  • Feria v, secundum Lucam cap. lxxiiii : ‘In illo tempore, rogabat Jhesum quidam pharisaeus ut manducaret’ usque ‘vade in pace’.
  • Feria vi, secundum Johannem cap. xciiii : ‘In illo tempore, collegerunt pontifices et pharisaei’ usque ‘cum discipulis suis’.
  • Sabbato, secundum Marcum cap. clx : ‘In illo tempore, Judas Scariothis unus ex duodecim’ usque ‘et pręparaverunt Pascha’.

Dominica indulgentiae ad Lateranum, Passio Domini nostri

  • secundum Matheum cap. cclxxiiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Scitis quia post biduum Pascha fiet’ usque ‘signantes lapidem cum custodibus’.
  • Feria ii, secundum Johannem cap. xcvii : ‘In illo tempore, ante sex dies’ usque ‘et abscondit se ab eis’.
  • Feria iii, secundum Johannem cap. cxviii : ‘Amen, amen, dico vobis : Non est servus major domino suo,’ usque ‘et continuo clarificavit eum’.
  • Feria iiii, Passio Domini secundum Lucam cap. cclx : ‘In illo tempore, acpropinquabat dies[f. 133]’ usque ‘nondum quisquam positus fuerat’.

Feria V in caena Domini

  • secundum Johannem cap. cxii : ‘In illo tempore, ante diem festum Paschae, sciens Jhesus’ usque ‘ita et vos faciatis’.
  • Feria vi, Passio secundum Johannem cap. clvi : ‘In illo tempore, Egressus est Jhesus trans torrentem Cedron’ usque ‘posuerunt Jhesum’.

In sabbato sancto

  • secundum Matheum cap. ccclii : ‘Vespere autem sabbati’ usque ‘ecce praedixi vobis’.

Dominica sancta ad Sanctam Mariam

  • secundum Marcum cap. ccxxx : ‘In illo tempore, Maria Magdalene’ usque ‘sicut dixi vobis’.
  • Feria ii, secundum Lucam cap. cccxxxviiii : ‘In illo tempore, duo ex discipulis Jhesu ibant in castellum’ usque ‘in fractione panis’.
  • Feria iii, secundum Lucam cap. cccxl : ‘In illo tempore, stetit Jhesus in medio discipulorum suorum’ usque ‘in omnes gentes’.
  • Feria iiii, secundum Johannem cap. ccxviiii : ‘In illo tempore, manifestavit se Jhesus’ usque ‘a mortuis’.
  • Feria v, secundum Johannem cap. ccxi : ‘In illo tempore, Maria autem stabat ad monumentum’ usque ‘et haec dixit mihi’.
  • Feria vi, secundum Matheum cap. ccclv : ‘In illo tempore, undecim discipuli’ usque ‘ad consummationem seculi’.
  • Feria vii, secundum Johannem cap. ccviiii : ‘In illo tempore, una sabbati Maria Magdalene’ usque ‘resurgere a mortuis’.

Dominica octava PaschĘ

  • secundum Johannem cap. ccxiii : ‘In illo tempore, cum esset sero die illo’ usque ‘in nomine ejus’.
  • Feria iiii, secundum Johannem cap. xxiiii : ‘In illo tempore, abiit Jhesus et discipuli ejus trans mare Judaeam’ usque ‘impletum est’.

Dominica I

  • post octavas Paschae, secundum Johannem cap. lxxxviiii : ‘In illo tempore [f. 133v], dixit Jhesus discipulis suis : Ego sum pastor bonus’ usque ‘et unus pastor’.

Dominica II post octavas PaschĘ

  • secundum Johannem cap. cxlviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Modicum et jam non videbitis’ usque ‘nemo tollet a vobis’.

Kl maii, natale apostolorum Philippi et Jacobi

  • secundum Johannem cap. cxxvii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Non turbetur cor vestrum’ usque ‘in nomine meo hoc facio’.

Dominica III post octavas Paschae

  • secundum Johannem cap. cxlvii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Vado ad Deum qui misit me’ usque ‘adnuntiabit vobis’.
  • vi id. maii natale sancti Gordiani martyris, secundum Matheum cap. xcv : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Nolite arbitrari’ usque ‘non perdet mercede suam’.
  • iiii id. maii natale sanctorum Nerei et Achillei, secundum Matheum cap. clxxxviiii : ‘In illo tempore, accesserunt ad Jhesum pharisaei temptantes’ usque ‘sed quibus donatum est’.
  • Eodem die natale sancti Pancratii martyris, secundum Johannem cap. cxxxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Haec mando vobis’ usque ‘odio habuerunt me gratis’.
  • Feria iiii, secundum Johannem cap. cliii : ‘In illo tempore, respiciens Jhesus discipulos suos dixit : Pater sancte, serva eos’ usque ‘sed ut serves eos a malo’.
  • Feria vi, secundum Johannem cap. xxxvii : ‘In illo tempore, erat quidam regulus’ usque ‘et domus ejus tota’.
  • Feria vii, secundum Johannem cap. xlvii : ‘In illo tempore, abiit Jhesus trans mare Galileae’ usque ‘et ibi sedebat cum discipulis suis’.
  • In natali sanctorum Tiburtii, Valeriani, Maximi, secundum Johannem cap. cxxxiiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Haec mando vobis’ usque ‘gratis’.

Dominica IIII post octavas Paschae

  • secundum Johannem cap. cl : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Amen, amen, dico vobis, si quid petieritis Patrem’ usque ‘quia a Deo existi’.

In Pascha annotino

  • secundum Johannem cap. xxiiii : ‘In illo tempore, erat homo ex pharisaeis Nichodemus nomine’ usque ‘sed habeat vitam eternam’.

In Laetania majore

  • secundum Lucam cap. cxxiiii : ‘In illo tempore [f. 134], dixit Jhesus discipulis suis : Quis vestrum habebit amicum’ usque ‘petentibus se’.
  • In natali sancti Georgii, secundum Lucam cap. ccli : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Ponite ergo in cordibus vestris’ usque ‘possidebitis animas vestras’.
  • Feria iiii, secundum Johannem cap. cliii : ‘In illo tempore, respiciens Jhesus discipulos suos dixit : Pater sancte, serva eos’ usque ‘et ego in ipsis’.
  • Feria vi, secundum Johannem cap. xxxvii : ‘In illo tempore, erat quidam regulus’ usque ‘et domus ejus tota’.
  • In natali sancti Vitalis, secundum Johannem cap. cxxxii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Ego sum vitis vera’ usque ‘fiet vobis’.
  • In vigilia ascensionis Domini, secundum Johannem cap. cliii : ‘In illo tempore, sublevatis Jhesus’ usque ‘et ego ad te vado’.

In die ascensionis Domini

  • secundum Marcum cap. ccxxxiiii : ‘In illo tempore, recumbentibus undecim discipulis’ usque ‘sequentibus signis’.

Dominica post ascensionem Domini

  • secundum Johannem cap. cxlv : ‘In illo tempore, cum autem venerit Paraclytus’ usque ‘quia ego dixi vobis’.
  • Feria iiii, secundum Johannem cap. cxxxiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Si manseritis’ usque ‘impleatur’.
  • Feria vi, secundum Johannem cap. cxi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Qui credit in me’ usque ‘si loquor’.

In sabbato Pentecostes

  • secundum Johannem cap. cxxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Si diligitis me’ usque ‘et manifestabo ei meipsum’.

Dominica Pentecostes

  • secundum Johannem cap. cxxx : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Si quis diligit me’ usque ‘sic facio’.
  • Feria ii, secundum Johannem cap. xxiiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Sic enim dilexit Deus mundum’ usque ‘quia in Deo sunt facta’.
  • Feria iii, secundum Johannem cap. lxxxviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Amen amen, dico vobis, qui non intrat per ostium’ usque ‘et abundantius habeat’.
  • Feria iiii, secundum Johannem cap. lx : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Nemo potest venire ad me’ usque ‘pro mundi vita’.
  • Feria v, secundum Lucam cap. lxxxvi : ‘In illo tempore, convocatis Jhesus duodecim discipulis suis, dedit illis potestatem’ usque ‘et curantes ubique’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. xxxiii : ‘In illo tempore, factum est in una dierum’ usque [f. 134] ‘quia vidimus mirabilia hodie’.
  • Feria vii, secundum Lucam cap. xxvi : ‘In illo tempore, surgens Jhesus de synagoga’ usque ‘regnum Dei’.

Dominica octava Pentecostes

  • legitur evangelium quod et in Pascha annotino secundum Johannem cap. xxiiii : ‘In illo tempore, erat homo ex pharisęis’ usque ‘vitam eternam’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. clxxxvii : ‘In illo tempore, erant adpropinquantes ad Jhesum’ usque ‘super uno peccatore paenitentiam agente’.
  • In natali sanctorum Marci et Marcelliani, secundum Johannem cap. cxxxiiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : hoc est praeceptum meum’ usque ‘det vobis’.
  • xiii kl julii natale sanctorum Gervasii et Protasii, secundum Marcum cap. cxxxvii : ‘In illo tempore, egrediente Jhesu’ usque ‘hic salvus erit’.

Dominica I post octavas Pentecostes

  • secundum Lucam cap. cxcvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Homo quidam erat dives et induebatur purpura et bysso’ usque ‘credent’.

Dominica II post octavas Pentecostes

  • secundum Lucam cap. clxxxi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis similitudinem hanc : Homo quidam vecit caenam magnam’ usque ‘gustabit caenam meam’.
  • v id. junii natale sanctorum Primi et Feliciani, secundum Johannem cap. cxxxiiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipullis suis : Hoc est praeceptum meum’ usque ‘In nomine meo det vobis’.

Dominica III

  • post octavas Pentecostes, secundum Lucam cap. clxxxvi : ‘In illo tempore, erant adpropinquantes’ usque ‘paenitentiam agente’.
  • Feria iiii, secundum Lucam cap. xciii : ‘In illo tempore, accendentes ad Jhesum discipuli’ usque ‘et saturati sunt’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. lxxxv : ‘In illo tempore, venit ad Jhesum vir cui nomen Jairus’ usque ‘quod factum erat’.
  • Sabbato in xii lectionibus, secundum Matheum cap. ccv : ‘In illo tempore, egrediente Jhesu ab Hiericho’ usque ‘et secuti sunt eum’.

Dominica IIII post octavas Pentecostes

  • secundum Lucam cap. lv : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis : Estote ergo misericordes’ usque ‘de oculo fratris tui’ [f. 135].

Dominica V post octavas Pentecostes

  • secundum Lucam cap. xxviiii : ‘In illo tempore, cum turbae inruerent in Jhesum’ usque ‘secuti sunt illum’.

In vigilia sancti Johannis Baptistae

  • secundum Lucam cap. i : ‘In illo tempore, fuit in diebus Herodis regis’ usque ‘plebem perfectam’.

In natalic sancti Johannis Baptistae

  • cap. iii secundum Lucam : ‘In illo tempore, Elisabeth impletum est’ usque ‘plebis suae’d.

In vigilia sancti Petri

  • secundum Johannem cap. ccxxvii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus Petro : Simon Johannis’ usque ‘clarificaturus esset Deum’.

In natali sancti Pauli

  • secundum Matheum cap. cxcv : ‘In illo tempore, dixit Simon Petrus ad Jhesum’ usque ‘possidebit’.

Dominica VI post octavas Pentecostes

  • secundum Matheum cap. xxxv : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Amen, dico vobis, nisi abundaverit justitia vestra’ usque ‘offeres munus tuum’.

In natali sanctorum

  • Petri et Pauli, secundum Matheum cap. cxlviii : ‘In illo tempore, jussit Jhesus discipulis suis ascendere’ usque ‘filius Dei es’.
  • Feria iiii, secundum Marcum cap. cvii : ‘In illo tempore, cum egressus esset Jhesus in via’ usque ‘Sequere me’.
  • Feria vi, secundum Marcum cap. lxxvi : ‘In illo tempore, exierunt pharisaei’ usque ‘et missit illum in domum’.

Dominica VII post octavas Pentecostes

  • secundum Marcum cap. lxxv : ‘In illo tempore, cum turba multa esset cum Jhesu’ usque ‘et dimisit eos’.

V id. [Julii]c, natale VII fratrum

  • secundum Lucam cap. cxxxiii : ‘In illo tempore, nemo accendit lucernam’ usque ‘inluminabit te’ [f. 135v].
  • Feria ii, secundum Matheum cap. xxiiii : ‘In illo tempore, vidit Jhesus turbas, ascendit in montem’ usque ‘multa est in caelo’.
  • Feria iii, secundum Matheum cap. cxxx : ‘In illo tempore, loquente Jhesu ad turbas, ecce mater ejus’ usque ‘et mater est’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. xcviiii : ‘In illo tempore, descendente Jhesu de monte, occurrit illi’ usque ‘et redde illum matri suae’.
  • Feria vii, secundum Matheum cap. cxciii : ‘In illo tempore, accedens ad Jhesum quidam, ait illi magister’ usque ‘et veni sequere me’.

Dominica VIII post octavas Pentecostes

  • secundum Matheum cap. lvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Attendite a falsis prophetis’ usque ‘intrabit in regnum cęlorum’.

X kl augusti

  • natale sancti Apollonaris, secundum Lucam cap. cclxx : ‘In illo tempore, facta est contentio’ usque ‘tribus Israhel’.
  • Feria iiii, secundum Lucam cap. lxxxiii : ‘In illo tempore, cum egressus esset Jhesus de nave’ usque ‘quanta illis fecisset Jhesus’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. cxcvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Homo quidam erat dives’ usque ‘credent’.

iiii kl augusti

  • natale sanctorum Felicis papae, Simplici, Faustini et Beatricis, secundum Lucam cap. cliiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Sint lumbi vestri praecincti’ usque ‘Filius hominis venit’.

III kl augusti

  • natale sanctorum Abdon et Sennen, secundum Matheum cap. ccxliii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Videte ne quis vos seducat’ usque ‘hic salvus erit’.

Kl augusti ad Sanctum Petrum

  • secundum Matheum cap. cxlviii : ‘In illo tempore, jussit Jhesus discipulos suos ascendere in navem’ usque ‘filius Dei es’.

Dominica VIIII

  • post octavas Pentecostes, secundum Lucam cap. xcx : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Homo quidam erat dives, qui habebat vilicum’ usque ‘in aeterna tabuernacula’.
  • Feria iiii, secundum Matheum cap. cxlvii : ‘In illo tempore, vespere autem facto’ usque ‘quinque milia hominum’ [f. 136].
  • Feria vi, secundum Lucam cap. cxxi : ‘In illo tempore, quidam legis peritus’ usque ‘vade et tu’.

Dominica X post octavas Pentecostes

  • secundum Lucam cap. ccxxxvi : ‘In illo tempore, cum adpropinquaret Jhesus Hierusalem’ usque ‘docens in Templo’.

IIII non. augusti natale sancti Stephani

  • pontificis, secundum Lucam cap. ccxxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis similitudinem hanc : Homo quidam nobilis’ usque ‘abundabit’.

Dominica XI post octavas Pentecostes

  • secundum Lucam cap. ccxiiii : ‘In illo tempore, duo homines ascenderunt in Templum’ usque ‘exaltabitur’.
  • viii id. augusti natale sanctorum Xisti, Felicissimi et Agapiti, secundum Matheum cap. lxxxvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Ecce ego mitto vos sicut oves’ usque ‘hic salvus erit’.
  • vii id. augusti natale sancti Quiriaci martyris, secundum Matheum cap. xcii : ‘In illo tempore, nihil opertum quod non reveletur’ usque ‘coram Patrem eo’.
  • vi id. augusti vigilia sancti Laurentii martyris, secundum Matheum cap. clxx : ‘In illo tempore, si quis vult post me venire’ usque ‘Filius hominis venit’.

Item in prima missa

  • sancti Laurentii, secundum Matheum cap. xcvii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Qui amat Patrem’ usque ‘mercedem suam’.

IIII id. augusti

  • natale sancti Laurentii, secundum Johannem cap. ciiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Amen, amen, dico vobis, nisi granum frumenti’ usque ‘det vobis’.
  • iii id. augusti natale sancti Tiburtii, secundum Johannem cap. cxxxiiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Hoc est preceptum meum’ usque ‘in nomine meo det vobis’.
  • Eodem die natale sanctae Susannae, secundum Matheum cap. cxi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum cęlorum thesauro abscondito’ usque ‘nova et vetera’.
  • In natali sancti Eupliti, secundum Johannem cap. cxlviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Amen, amen, dico vobis, quia plorabitis’ usque ‘in nomine meo det vobis’.
  • In natali sancti Yppoliti, secundum Lucam cap. cxliiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Attendite a fermento’ usque ‘coram Patrem eo’.
  • Feria iiii, secundum Lucam cap. lxxiiii : ‘In illo tempore, rogabat Jhesum quidam pharisaeus’ usque ‘quoniam dilexit multum’ [f. 136v].
  • Feria vi, secundum Lucam cap. xxvi : ‘In illo tempore, surgens Jhesus de synagoga’ usque ‘oportet me evangelizare’.
  • xviiii kl septembris natale sancti Eusebii, secundum Matheum cap. cclxiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Vigilate ergo’ usque ‘constituet eum’.
  • In vigilia sanctae Mariae, secundum Lucam cap. iii : ‘In illo tempore, missus est angelus Gabrihel’ usque ‘secundum verbum tuum’.

XVIII kl semptembris adsumptio sanctae Mariae

  • secundum Lucam cap. cxxii : ‘In illo tempore, intravit Jhesus in quoddam castellum’ usque ‘non auferetur ab ea’.
  • In natali sancti Agapiti, secundum Lucam cap. cliiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Sint lumbi vestri praecincti’ usque ‘Filius hominis venit’.

Dominica XII

  • post octavas Pentecostes, secundum Marcum cap. lxxiiii : ‘In illo tempore, exiens Jhesus de finibus Tyri’ usque ‘et mutos loqui’.
  • xi kl septembris natale sancti Timothei, secundum Lucam cap. clxxxii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Si quis venit ad me’ usque ‘non ostes meus esse discipulus’.
  • In natali sancti Genesi, secundum Matheum cap. ccxliii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Videte ne quis vos seducat’ usque ‘hic salvus erit’.
  • Feria iiii, secundum Lucam cap. clxviiii : ‘In illo tempore, dum iret Jhesus per civitatem’ usque ‘et accumbent in regnum Dei’.
  • In natali sancti Hermetis, secundum Lucam cap. xlv : ‘In illo tempore, descendens Jhesus de monte’ usque ‘copiosa est in caelis’.
  • In natali sanctae Savinae, [secundum Matheum] cap. cxl : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum caelorum thesauro’ usque ‘nova et vetera’.

Decollatio sancti Johannis

  • Baptistae, secundum Marcum cap. lviiii : ‘In illo tempore, misit Herodes’ usque ‘in monumentum’.

Dominica XIII post octavas Pentecostes

  • secundum Lucam [cap.] cxxe : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Beati qui vident’ usque ‘fac similiter’.
  • Feria iiii, secundum Matheum cap. cxvii : ‘In illo tempore, abeuntes pharisaei’ usque ‘et in nomine ejus gentes sperabunt’ [f. 137].
  • Feria vi, secundum Lucam cap. cxlviiii : ‘In illo tempore, ait ad Jhesum quidam de turba magister’ usque ‘et Deus pascit illos’.

Dominica XIIII

  • post octavas Pentecostes, secundum Lucam cap. cci : ‘In illo tempore, dum iret Jhesum in Hierusalem’ usque ‘fides tua te salvum fecit’.
  • Feria iiii, secundum Marcum cap. cxx : ‘In illo tempore, intrantibus Hierusolymam’ usque ‘doctrina ejus’.

In natalif sanctae Mariae

  • secundum Lucam cap. iii : ‘In illo tempore, exsurgens Maria’ usque ‘salutari meo’.
  • Eodem die natale sancti Adriani, secundum Johannem cap. cxxxii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Ego sum vitis vera’ usque ‘impletum est’.
  • In natali Prisci et Jacincti, secundum Matheum cap. lxxxviii : ‘In illo tempore, cum persequentur vos de civitate in civitatem’ usque ‘coram Patre meo’.

Dominica

  • XV post octavas Pentecostes, secundum Matheum cap. xlviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Nemo potest duobus dominis servire’ usque ‘adicietur vobis’.
  • Feria iiii, secundum Matheum cap. xl : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Audistis quia dictum est diliges proximum tuum’ usque ‘in abscondito reddet tibi’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. ccxl : ‘In illo tempore, docente Jhesu populum in Templo’ usque ‘in qua potestate haec facio’.
  • In natali sanctorum Cornelii et Cipriani, secundum Lucam cap. cxl : ‘In illo tempore, dicebat Jhesus turbis pharisaeorum : Vae vobis quia aedificatis’ usque ‘et accusarent eum’.
  • Eodem die exaltatio sanctae crucis, secundum Johannem cap. xxiiii : ‘In illo tempore, erat homo ex pharisaeis Nichodemis nomine’ usque ‘sed habeat vitam aeternam’.

Dominica XVI

  • post octavas Pentecostes, secundum Lucam cap. lxvii : ‘In illo tempore, ibat Jhesus in civitatem’ usque ‘plebem suam’.
  • xvi kl octobris natale sancti Nicomedis, secundum Lucam cap. xcvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Si quis vult post me’ usque ‘regnum Dei’.
  • xi kl octobris natale sancti Mathei, secundum Matheum cap. lxxi : ‘In illo tempore, vidit Jhesus hominem sedentem’ usque ‘sed peccatores’.
  • In natali Luciae et Eufemiae, secundum Matheum cap. cxl : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum cęlorum thesauro’ usque ‘nova et vetera’ [f. 137v].

Dominica XVII post octavas Pentecostes

  • secundum Lucam cap. clxxvi : ‘In illo tempore, cum intraret Jhesus in domum cujusdam’ usque ‘et qui se humiliat exaltabitur’.
  • Feria iiii, secundum Marcum cap. xci : ‘In illo tempore, respondens unus de turba dixit magister : Attuli filium meum ad te’ usque ‘nisi in oratione et jejunio’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. lxxiiii : ‘In illo tempore, rogabat Jhesum quidam pharisaeus ut cum illo manducaret’ usque ‘vade in pace’.
  • Sabbato in xii lectionibus, secundum Lucam cap. clxiiii : ‘In illo tempore, dicebat Jhesus turbis similitudinem hanc : Arborem fici’ usque ‘gloriose fiebant ab eo’.

Dominica XVIII post octavas Pentecostes

  • secundum Matheum cap. ccxxiii : ‘In illo tempore, accesserunt ad Jhesum sadducaei et interrogaverunt eum’ usque ‘exaltabitur’.
  • Feria iiii, secundum Marcum cap. cxxxi : ‘In illo tempore, interrogavit unus de scribis qui audierat’ usque ‘non es longe a regno Dei’.
  • Feria vi, secundum Matheum cap. cxxxvii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum caelorum grano synapis’ usque ‘ad constitutionem mundi’.

In natale sanctĘ Eustochiae

  • secundum Lucam cap. cliiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis’ [f. blanc].
  • v kl octobris natale sanctorum Cosmae et Damiani, secundum Johannem cap. cxxxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Haec mando vobis’ usque ‘quia odio habuerunt me gratis’.

III kl. octobris natale sancti Angeli

  • secundum Matheum cap. clxxviii : ‘In illo tempore, accesserunt accesserunt [sic] ad Jhesum discipuli ejus dicentes : Quis putas major est in regno caelorum’ usque ‘voluntatem Patris mei’.

Dominica XVIIII

  • secundum Matheum cap. lxx : ‘In illo tempore, ascendens Jhesus in naviculam transfretavit’ usque ‘potestatem talem hominibus’.

Non. octobris

  • natale sancti Marcelli, secundum Matheum cap. cclxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis [f. 138] parabolam hanc : Homo quidam peregre proficiscens’ usque ‘in gaudium domini tui’.

III id. octobris

  • natale sancti Calestig pontificis, secundum Matheum cap. ccxliiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Videte ne quis vos seducat’ usque ‘hic salvus erit’.

Kl novembris natale sancti Caesarii et omnium sanctorum

  • secundum Johannem cap. ciiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Amen, amen, dico vobis, nisi granum frumenti’ usque ‘qui est in caelis’. Item secundum Johannem.
  • vii id. novembris natale sanctorum quatuor coronatorum, secundum Lucam cap. xlv : ‘In illo tempore, descendens Jhesus de monte’ usque ‘copiosa est in caelis’.
  • v id. novembris natale sancti Theodori, secundum Lucam cap. ccli : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Ponite ergo in cordibus vestris’ usque ‘animas vestras’.

Dominica XX post octavas Pentecostes

  • secundum Matheum cap. ccxxi : ‘In illo tempore, loquebatur Jhesus cum discipulis suis in parabolis dicens : Simile est regnum caelorum homini regi’ usque ‘pauci vero electi’.

Dominica XXI

  • secundum Matheum cap. cxxxvi : ‘In illo tempore, simile est regnum caelorum homini qui seminavit bonum semen’ usque ‘in horreum meum’.

Dominica XXII

  • post octavas Pentecostes, secundum Johannem cap. xxxvii : ‘In illo tempore, erat quidam regulus’ usque ‘et domus ejus tota’.

Dominica XXIII

  • post octavas Pentecostes secundum Matheum cap. clxxxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Simile est regnum caelorum homini regi qui voluit rationem ponere’ usque ‘de cordibus vestris’.
  • iii id. novembris natale sancti Mennę, secundum Lucam cap. xcvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Si quis vult post me venire’ usque ‘regnum Dei’.

Eodem die natale sancti Martini confessoris

  • secundum Lucam cap. cliiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Sint lumbi vestri’ usque ‘Filius hominis venit’.

Dominica XXIIII post octavas Pentecostes

  • secundum Matheum cap. ccxxiii : ‘In illo tempore [f. 138v], abeuntes pharisei’ usque ‘et quae sunt Dei Deo’.
  • x kl decembris natale sanctae Cęciliae, secundum cap. cclxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum cęlorum x virginibus’ usque ‘neque horam’.
  • viii kl decembris natale sancti Clementis, secundum Matheum cap. cclxviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Homo quidam peregre’ usque ‘in gaudium domini tui’.
  • Die superscripto ad sanctam Felicitatem, secundum Matheum cap. cxxx : ‘In illo tempore, loquente Jhesu ad turbas, ecce mater’ usque ‘et soror et mater est’.
  • viii kl decembris natale sancti Chrisogoni, secundum Johannem cap. cxxxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Haec mando vobis ut diligatis invicem’ usque ‘habuerunt me gratis’.

Dominica XXV

  • post octavas Pentecostes, secundum Matheum cap. lxxiiii : ‘In illo tempore, loquente Jhesu ad turbas et ad principes’ usque ‘in universam terram illam’.
  • Feria iiii, secundum Lucam cap. xxxiii : ‘In illo tempore, cum esset Jhesus in una civitate’ usque ‘et curarentur ab infirmitatibus’.
  • In natali sancti Saturnini, secundum Matheum cap. ccxliii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Videte ne quis vos seducat’ usque ‘in finem hic salvus erit’.
  • In vigilia sancti Andreae, secundum Johannem cap. xv : ‘In illo tempore, stabat Johannes et ex discipulis ejus duo’ usque ‘supra Filium hominis’.

Dominica V ante natale Domini

  • secundum Johannem cap. xlviiii : ‘In illo tempore, cum sublevasset ergo oculos Jhesus’ usque ‘qui venturus est in mundum’.
  • Feria iiii, secundum Matheum cap. lxvi : ‘In illo tempore, cum venisset Jhesus in domum Symonis Petri’ usque ‘sepeliant mortuos suos’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. cxlviiii : ‘In illo tempore, dixit ad Jhesum quidam de turba’ usque ‘adicietur vobis’.
  • In natali sanctae Luciae, [secundum Matheum] cap. cxl : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum [caelorum] thesauro’ usque ‘nova et vetera’.

Dominica IIII

  • ante natale Domini, secundum Matheum cap. ccvi : ‘In illo tempore, cum adprominquasset [f. 139] Jhesus Hierusolymam’ usque ‘in nomine Domini’.
  • Feria iiii, secundum Marcum cap. lxxviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Videte et cavete’ usque ‘in domum suam’.

Dominica III

  • ante natale Domini, secundum Matheum cap. cclvii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Erunt signa in sole et luna’ usque ‘verba autem mea non transibunt’.

Dominica II

  • secundum Matheum cap. cii : ‘In illo tempore, cum audisset Johannes in vinculis’ usque ‘ante te’.
  • In natali sancti Thomae apostoli, secundum Johannem cap. cxxxiiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus disciulis suis : Hoc est praeceptum meum’ usque ‘in nomine meo det vobis’.

Dominica I ante natale Domini

  • secundum Johannem cap. viiii : ‘In illo tempore, miserunt Judaei ab Hierusolymis’ usque ‘Johannes baptizans’.
  • Feria iiii, secundum Lucam cap. iii : ‘In illo tempore, missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galileae’ usque ‘secundum verbum tuum’.
  • Feria vi, secundum Lucam cap. iii : ‘In illo tempore, exurgens autem Maria’ usque ‘in Deo’.
  • Sabbato, secundum Lucam cap. vi : ‘In illo tempore, anno xv imperii Tiberii’ usque ‘salutare Dei’.

In vigilia omnium apostolorum

  • secundum Johannem cap. cxxxii : ‘In illo tempore, ego sum vitis vera’ usque ‘impletum est’.

In natalibus omnium apostolorum

  • secundum Matheum cap. xxxvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Ecce ego mitto vos sicut oves’ usque ‘in finem hic salvus erit’.
  • Item secundum Johannem cap. cxxxii : ‘In illo tempore, dixit Simon Petrus ad Jhesum’ usque ‘animas vestras’.
  • Item secundum Johannem cap. cxxxiiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Hoc est praeceptum meum’ usque ‘det vobis’.
  • Item secundum Johannem cap. cxxxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Haec mando vobis’ usque ‘gratis’.

In vigilia unius sacerdotis

  • secundum Matheum cap. cclxiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Vigilate ergo’ usque ‘constituet eum’.

In natali unius confessoris

  • secundum Matheum cap. cclxviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Homo quidam peregre’ usque ‘in gaudium domini tui’.
  • Item secundum Lucam cap. cxxxiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Nemo accendit lucernam’ [f. 139v] usque ‘inluminabit te’.

In natali unius confessoris sive martyris

  • secundum Matheum cap. xcv : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Nolite arbitrare’ usque ‘mercedem suam’.
  • Item secundum Matheum cap. xcii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Nihil opertum’ usque ‘qui est in cęlis’.
  • Item secundum Lucam cap. clxxxii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Si quis venit ad me’ usque ‘meus esse discipulus’.
  • Item secundum Lucam cap. cliiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Sint lumbi vestri’ usque ‘constituet eum’.
  • Item secundum Johannem cap. ciiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Amen, amen, dico vobis, nisi granum frumenti’ usque ‘qui est in caelis’.

In natali plurimorum martyrum

  • secundum Matheum cap. xxxvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Ecce ego mitto vos sicut oves in medio luporum’ usque ‘hic salvus erit’.
  • Item secundum Lucam cap. cviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Ecce mitto vos sicut agnos’ usque ‘mercedem suam’.
  • Item secundum Lucam cap. ccxlviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Cum audieritis proelia’ usque ‘animas vestras’.
  • Item secundum Matheum cap. xxiiii : ‘In illo tempore, videns turbas Jhesus’ usque ‘copiosa est in cęlis’.
  • Item secundum Lucam cap. cvi : ‘In illo tempore, designavit Dominus et alios septuaginta duos’ usque ‘dignus est operarius mercede sua’.
  • Item secundum Marcum cap. cxxxviii : ‘In illo tempore, interrogabant Jhesum discipuli ejus parabolam hanc : Dic nobis’ usque ‘hic salvus erit’.

In natalibus virginum

  • secundum Matheum cap. cxl : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum caelorum thesauro’ usque ‘nova et vetera’.
  • Item secundum Matheum cap. cclxviii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum caelorum decim virginibus’ usque ‘neque horam’.

In

  • ordinatione presbyteri, secundum Matheum cap. cclxiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Vigilate ergo’ usque ‘constituet eum’.

In ordinatione episcopi

  • secundum Marcum cap. lii : ‘In illo tempore, circuibat Jhesus in circuitu docens’ usque ‘sanabantur’ [f. 140].
  • Item secundum Lucam cap. lxxxvi : ‘In illo tempore, convocatis Jhesus duodecim’ usque ‘et curantes ubique’.
  • Item secundum Matheum cap. lxxvi : ‘In illo tempore, circuibat Jhesus civitatem’ usque ‘et omnes infirmitates’.

In commotione gentium

  • secundum Lucam cap. cl : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Nolite sollicite esse’ usque ‘adicietur vobis’.
  • Contra judices male agentes, secundum Matheum cap. liiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Omnia ergo quaecumque vultis’ usque ‘in regnum caelorum’.

In adventu episcopi

  • secundum Matheum cap. clxxxii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Quid vobis videtur si fuerint alicui centum oves’ usque ‘in medio eorum’.
  • Item secundum Johannem cap. lxxxviii : ‘Ego sum pastor bonus’ usque ‘et unus pastor’.
  • In adventu principum, secundum Lucam cap. clxvii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis parabolam hanc : Simile est regnum cęlorum grano sinapis’ usque ‘et sunt primi qui erant novissimi’.
  • In adventu judicum, secundum Lucam cap. ccxviii : ‘In illo tempore, interrogabit Jhesum quidam princeps’ usque ‘vitam aeternam’.
  • Item secundum Lucam cap. cxlviiii : ‘In illo tempore, respondens quidam de turba, dixit ad Jhesum magister : Dic fratri’ usque ‘et non est in Deum dives’.
  • Ad sponsos benedicendos, secundum Matheum cap. ccxxi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Simile est regnum caelorum homini’ usque ‘pauci vero electi’.

In dedicatione ecclesiae

  • secundum Lucam cap. lx : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Non est enim arbor bona’ usque ‘supra petram’.
  • Item secundum Lucam cap. ccxxx : ‘In illo tempore, egressus est Jhesus, perambulabat Hiericho’ usque ‘quod perierat’.

In laetania temporis belli

  • secundum Lucam cap. cl : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Nolite solliciti esse dicentes’ usque ‘adicietur vobis’.
  • Item secundum Matheum cap. ccxliii : ‘In illo tempore, accesserunt ad Jhesum discipuli ejus secreto dicentes’ usque ‘hic salvus erit’.

In sterilitate pluviĘ

  • secundum Matheum cap. clx : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Misereor’ usque ‘et dimisit eos’.

Pro ubertate pluviae

  • evangelium secundum Lucam cap. lxxxiii : ‘In illo tempore, factum est in una dierum’ usque ‘oboediunt ei’ [f. 140v].

Pro iter agentibus

  • secundum Matheum cap. lxxxii : ‘Euntes praedicate dicentes’ usque ‘quam illi civitati’.

Ad missas votivas

  • secundum Marcum cap. cxxxvi : ‘In illo tempore, sedens autem Dominus Jhesus contra Gazophilatium’ usque ‘misit totum victum suum’.

Pro elimosinam facientibus

  • secundum Lucam cap. clii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Vendite quae possidetis’ usque ‘et cor tuum erit’.
  • Item secundum Lucam cap. clxxx : ‘In illo tempore, dicebat Jhesus ei qui se invitaverat : Cum facis prandium’ usque ‘beatus qui manducabit panem in regno Dei’.
  • Item secundum Matheum cap. xli : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Estote ergo et vos perfecti’ usque ‘reddet tibi’.

Pro infirmis

  • secundum Matheum cap. lxvii : ‘In illo tempore, cum venisset Jhesus in domum Petri’ usque ‘et aegrotationes portavit’.
  • Item secundum Lucam cap. lxv : ‘In illo tempore, intravit Jhesus Capharnaum’ usque ‘qui languerat sanum’.

In agenda mortuorum

  • secundum Johannem cap. lvi : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Omne quod dat mihi pater’ usque ‘in novissimo die’.
  • Item secundum Johannem cap. xciiii : ‘In illo tempore, dixit Martha ad Jhesum : Domine, si fuisses hic, frater meus non fuisset mortuus’ usque ‘in hunc mundum venisti’.
  • Item secundum Johannem cap. xxxviiii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Sic enim pater suscitat mortuos’ usque ‘de morte ad vitam’.
  • Item secundum Johannem cap. lxv : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Ego sum panis vitae’ usque ‘in novissimo die’.
  • Item secundum Matheum cap. cxcii : ‘In illo tempore, dixit Jhesus discipulis suis : Tunc oblati sunt ei parvuli’ usque ‘abiit inde’.
  • Item secundum Johannem cap. xxxiii : ‘In illo tempore, venit Jhesus in civitate Samaritana qui dicitur Sichar’ usque ‘non sitiet in aeternum’.

Explicit breviarium quatuor evangeliorum.

Historique

Aucune mention d’appartenance ni indice expliquant que ce livre d’Évangiles se soit retrouvé à l’église Sainte-Croix de Gannat (Allier).

Bibliographie

Bonneton (J.), « Études sur les manuscrits du xe au xie siècle. Notice sur le livre d’Évangiles appartenant à l’église Sainte-Croix de Gannat », dans Bulletin de la Société d’émulation du département de l’Allier, t. X (1867), p. 297-321.

Gallier (G.), « Couverture d’évangéliaire en ivoire sculpté (église Sainte-Croix de Gannat, Allier), viiie siècle », dans Revue de l’art chrétien, iiie série, t. I (1883), p. 180-185.

Quarré-Reybourbon (L.), La ville de Gannat et son évangéliaire du xe siècle. Souvenir de voyage lu à la séance du 11 janvier 1886 de la Commission historique du Nord. Lille, 1886.

Goldschmidt (A.), Die Elfenbeinskulpturen aus der Zeit der karolingischen und sächsischen Kaiser, viii-xi Jahrhundert. Berlin, 1914 (2e éd. 1969), t. I, n° 89, pl. xxxviii.

Leclercq (H.), « Évangéliaire », dans Dictionnaire d’archéologie chrétienne et de liturgie, t. V-1, Paris, 1922, col. 794, no 50.

Leclercq (H.), « Gannat », dans Dictionnaire d’archéologie chrétienne et de liturgie, t. VI-1, Paris, 1924, col. 613-614, fig. 4867.

Rigodon (R.), « Notice sur l’Évangéliaire de Gannat », dans Bulletin de la Société d’émulation du Bourbonnais, t. XXXVI (1933), p. 186-196 et 305-315.

Porcher (Jean), Les manuscrits à peintures en France du viie au xiie siècle. Paris, 1954, no 71, p. 33.

Nordenfalk (C.), « Französische und italienische Burchmalerei in New York, Paris und Rom », dans Kunstchronik, t. VII (1954), p. 212.

Exner, (Matthias), Die Fresken der Krypta von St. Maximin in Trier und ihre Stellung in der spätkarolingischen Wandmalerei. Trèves, 1989, p. 179, 187 et sq., fig. 84a-b.

Chevalier (G.) et Maquet (A.)« L’Évangéliaire carolingien de Gannat, », dans Hortus artium medievalium, t. V (1999), p. 209-217.

Virlogeux (Louis), « L’Évangéliaire carolingien de Gannat, », dans Les Cahiers bourbonnais, n° 180 (2002), p. 49-50 ; n° 181 (2002), p. 49-52 ; no 182 (2002-2003), p. 71-73.

Stirnemann (P.), Lebigue (J.-B.) et Rabel (C.) « Les Évangiles de Gannat », dans Art de l’enluminure, no 28-2, p. 2-43.

Photographie numérique intégrale du manuscrit (y compris la reliure) en ligne et consultable gratuitement sur le site de la communauté de communes de Gannat.

Auteur de la notice

Notice rédigée le 2008-05-19 par Jean-Baptiste Lebigue (CNRS-IRHT).

Apparat critique

a Pour en faciliter la lecture, la présentation du capitulaire dans le manuscrit a été en partie reproduite ici : les passages en onciales rubriquées ont été transcrits ci-dessous en petites capitales, restituant ainsi le découpage visuel de cette longue liste en ensembles de quelques péricopes chacun. En revanche, les mots tracés en onciales, mais dans la même encre que le reste du texte, au début de chaque « occurrence liturgique » ne sont pas signalés : ils ont la même fonction que les alinéas de l’édition proposée ci-dessous. Enfin, les e cédillés sont rendus par le caractère « ę ».

b Signe placé en tête de l’alinéa de quelques féries.

c aut "nativitate".

d Addidit alia manu in margine : "In natali sanctorum Johannis et Pauli, evangelium secundum Lucam cap. [...] ‘Adtendite a f[ermento]’ usque ‘Filius h[ominis confitebitur] illum coram ange[lis Dei].’

c Correxi "Julii"] a. c. "Junii"

e secundum Lucam CXX] addidit alia manus in margine.

f aut "nativitate".

g "Calesti" ante correctionem] "Calisti" post correctionem alie manus.

Comment citer cette notice

Lebigue , Jean-Baptiste . " Livre d’Évangiles ( Gannat , musée municipal , ms. non coté )", dans , Jean-Baptiste   Lebigue , Benjamin   Suc , éds, Orléans : Institut de recherche et d’histoire des textes , 2006-2009 . (Ædilis, Publications scientifiques, 7). [en ligne :] http://www.cn-telma.fr/liturgie/notice 67 / .