< Notice 10>

Ordo d’un chapitre provincial des célestins


Identification

Référence : Paris , Bibliothèque Mazarine , ms. 4311, pièce n° 23 .

Usage : Célestins de la province de France  ?

Datation : XVIe s. (début).

Post : 1500

Ante : 1510

Description

Codicologie

Longue pièce de parchemin, montée sur onglet, écrite sur une seule face, 550 x 130 mm. — 72 longues lignes (just. 91 mm de large), réglure à la pointe sèche. — Minuscule gothique « textualis ». — Espaces réservés pour initiales hautes d’une ligne. — Texte, écriture et mise en page comparables à ceux de la pièce n° 21 appartenant au même recueil facticeI.

Relevé

  • Cf. infra, édition intégrale.

Edition

Édition intégrale du feuillet.

In Ecclesia.

Post missam celebratam, provincialis, indutus capa ante majus altare, incipiat hymnum ‘Veni creator Spiritus’. Finito hymno, subjungat versu : « Emitte spiritum tuum... »

  • « Oremus. »
  • « Deus, qui corda fidelium Sancti Spiritus illustratione docuisti, da nobis in eodem Spiritu recta sapere et de ejus semper consolatione gaudere. »
  • « Actiones nostras, quesumus, Domine, aspirando preveni et adjuvando prosequere, ut cuncta nostra oratio et actio a te semper incipiat, et per te cepta finiatur. Per Christum Dominum nostrum. »

Pro capitulo.

‘Preciosa’ et orationibus consuetis recitatis, lectisque capitulis regule et constitutionum, presidens incipiat psalmum ‘Ad te levavi’, cum ‘Gloria Patri’ in fine. Quo dicto, dicat presidens :

  • « Oremus. »
  • « Deus, cui omne cor patet et omnis voluntas loquitur, et quem nullum latet secretum, purifica per infusionem Sancti Spiritu cogitationes cordis nostri, ut te perfecte diligere et digne laudare mereamur. »
  • « Pretende, Domine, fidelibus tuis dexteram celestis auxilii, ut te corde perquirant et que digne postulant consequi mereantur. »
  • « Auxilium tuum, quesumus, Domine, nobis placatus impende et, intercedente beata Maria cum omnibus sanctis, fac nos ab omni adversitate liberari et in eterna leticia gaudere cum illis. Per Christum Dominum nostrum. »

Recitatis nominibus benefactorum religionis nostre superstitum, dicatur a presidente ‘Kyrieleyson’, ‘Pater noster... et ne nos’.

  • « Oremus. »
  • « Deus, omnium fidelium pastor et rector, famulum tuum N., quem pastorem Ecclesie tue preesse voluisti, propicius respice ; da ei, quesumus, verbo et exemplo quibus preest proficere, ut ad vitam una cum grege sibi credito perveniat sempiternam. »
  • « Omnipotens sempiterne Deus, miserere famulis tuis cardinalibus... »
  • « Quesumus, omnipotens Deus, ut famulus tuus N. rex noster... »
  • « Deus, qui charitatis dona per gratias Sancti Spiritu... »

Recitatis nominibus benefactorum mortuorum, dicat presidens : ‘Kyrieleyson’, ‘Pater noster’.

  • Oratio.
  • « Inclina, Domine, aurem tuam ad preces nostras... »
  • « Omnipotens sempiterne Deus, cui nunquam sine spe misericordie supplicatur... »

[Puis, ajout d’une autre main contemporaine :]

Recitatis nominibus fratrum defunctorum, dicat presidens : ‘Kyrieleyson’, ‘Pater noster’.

  • Oratio.
  • « Deus, venie largitor et humane salutis amator, quesumus clementiam tuam ut nostre congregationis fratres... »
  • « Fidelium, Deus omnium conditor et remdeptor, animabus famulorum famularumque tuarum remissionem... »

His orationibus finitis prosequantur renuntiationem [sic].

Historique

Inséré dans un recueil de pièces dont quelques-unes proviennent du fonds des célestins de Paris (pièces no 21bis, 24, 26 et 27).

Bibliographie

Lebigue (Jean-Baptiste), « Les cérémoniaux manuscrits à la fin du Moyen Âge », dans Les cérémoniaux catholiques en France à l’époque moderne : une littérature de codification des rites liturgiques, dir. Cécile Davy-Rigaux, Bernard Dompnier et Daniel-Odon Hurel, Turnhout : Brepols, 2009 (Église, liturgie et société dans l’Europe moderne, 1), p. 49-50.

Auteur de la notice

Notice rédigée le 2006-06-24 par Jean-Baptiste Lebigue (CNRS-IRHT).

Apparat critique

I Paris, Bibliothèque Mazarine, ms. 4311, no 21.

Comment citer cette notice

Lebigue , Jean-Baptiste . " Ordo d’un chapitre provincial des célestins ( Paris , Bibliothèque Mazarine , ms. 4311, pièce n° 23 )", dans , Jean-Baptiste   Lebigue , Benjamin   Suc , éds, Orléans : Institut de recherche et d’histoire des textes , 2006-2009 . (Ædilis, Publications scientifiques, 7). [en ligne :] http://www.cn-telma.fr/liturgie/notice 10 / . Notice modifiée par Jean-Baptiste   Lebigue le 2007-01-11 .