Nom de la loi
Loi (?) attribuant la province de Syrie à P. Cornelius Dolabella (RE 141)
Date
44 av. J-C.
Rogator
P. Cornelius Dolabella
Thèmes
- Lois sur les magistratures et les promagistratures
- Attribution, prorogation et abrogation d'imperium
Sources
App., BC, 3, 7, 22-24Bibliographie
- Sternkopf, W., « Die Verteilung der römischen Provinzen vor dem Mutinensischen Kriege », Hermes 1912, 321-401, notamment 340-57
- Magnino, D., Appiani bellorum ciuilium liber tertius, Florence, 1984, 127-9
Commentaire
Selon Appien (App., BC, 3, 7, 22-24 ἐξελθόντων δὲ τῆς πόλεως τῶν ἀμφὶ τὸν Βροῦτον, ἐπὶ δυναστείας ὢν ὁ Ἀντώνιος ἤδη μοναρχικῆς ἀρχὴν ἔθνους καὶ στρατιᾶς αὑτῷ περιέβλεπε : καὶ Συρίας μὲν ἐπεθύμει μάλιστα, οὐκ ἠγνόει δὲ ὢν δι᾽ ὑπονοίας καὶ μᾶλλον ἐσόμενος, εἴ τι αἰτοίη : καὶ γὰρ αὐτῷ κρύφα Δολοβέλλαν τὸν ἕτερον ὕπατον ἐπήλειφεν εἰς ἐναντίωσιν ἡ βουλή, διάφορον αἰεὶτῷ Ἀντωνίῳ γενόμενον.
αὐτὸν οὖν τὸν Δολοβέλλαν ὁ Ἀντώνιος, νέον τε καὶ φιλότιμον εἰδώς, ἔπεισεν αἰτεῖν Συρίαν ἀντὶ Κασσίου καὶ τὸν ἐς Παρθυαίους κατειλεγμένον στρατὸν ἐπὶ τοὺς Παρθυαίους, αἰτεῖν δὲ οὐ
παρὰ τῆς βουλῆς ῾οὐ γὰρ ἐξῆν̓, ἀλλὰ παρὰ τοῦ δήμου νόμῳ. καὶ ὁ μὲν ἡσθεὶς αὐτίκα προυτίθει
τὸν νόμον. ; App., BC, 3, 8, 26-2726. καὶ γίνεται μὲν οὕτω Συρίας ἡγεμὼν Δολοβέλλας καὶ στρατηγὸς τοῦ πολέμου τοῦ πρὸς Παρθυαίους καὶ στρατιᾶς τῆς ἐς αὐτὸν ὑπὸ Καίσαρος κατειλεγμένης, ὅση τε περὶ Μακεδονίαν προεληλύθει, καὶ ὁ Ἀντώνιος τότε πρῶτον ἔγνωστο συμπράσσων τῷ Δολοβέλλᾳ. 27. γεγενημένων δὲ τῶνδε ἐν τῷ δήμῳ τὴν βουλὴν ὁ Ἀντώνιος ᾔτει Μακεδονίαν, εὖ εἰδώς, ὅτι αἰδέσονται, μετὰ Συρίαν δοθεῖσαν Δολοβέλλᾳ, ἀντειπεῖν περὶ Μακεδονίας Ἀντωνίῳ, καὶ ταῦτα γυμνῆς στρατοῦ γενομένης.), P. Cornelius Dolabella (RE 141) poussé par Antoine aurait proposé (ou fait proposer : προυτίθει τὸν νόμον) une loi lui accordant la province de Syrie et le commandement de la guerre contre les Parthes. Il est en réalité à peu près certain que les provinces de Macédoine et de Syrie furent attribuées à Antoine et Dolabella par le Sénat, et qu'il y eut sortitio (Dio, 45, 9, 3καὶ τὴν μὲν Μακεδονίαν τὴν τῷ Μάρκῳ ἐκ τοῦ κλήρου δεδομένην ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ Γάϊος σφετερίσασθαι, τὴν δὲ Γαλατίαν τὴν ἐντὸς τῶν Ἄλπεων, ᾗ ὁ Βροῦτος ὁ Δέκιμος προσετέτακτο, αὐτὸς ἐκεῖνος μετὰ τῶν στρατευμάτων τῶν 2 ἐς τὴν Ἀπολλωνίαν προπεμφθέντων, ὡς καὶ ἰσχυροτάτην καὶ τοῖς στρατιώταις καὶ τοῖς χρήμασιν οὖσαν, ἀντιλαβεῖν. et Dio, 45, 20, 3ἐγὼ μὲν γὰρ τοσούτου δέω ταῦτα ποιοῦντα αὐτὸν ἔννομόν τι καὶ πολιτικὸν 1 πρᾶγμα φάναι πράττειν, ὥστε καὶ ὅτι τὴν τῆς Μακεδονίας ἀρχὴν τὴν ἐκ τοῦ κλήρου προσταχθεῖσαν αὐτῷ κατέλιπε, καὶ ὅτι τὴν τῆς Γαλατίας ἀρχὴν τὴν μηδὲν αὐτῷ προσήκουσαν ἀνθείλετο.
), entre le 17 mars et le 17 avril 44 (cf. Cic., Att., 14, 9, 3Et Balbus hic est multumque mecum. ad quem a uetere litterae datae pridie Kal. Ianuar. cum a se Caecilius circumsederetur et iam teneretur, uenisse cum maximis copiis Pacorum Parthum ; ita sibi esse eum ereptum multis suis amissis. In qua re accusat Volcacium. Ita mihi uidetur bellum illud instare. Sed Dolabella et Nicias uiderint.
Note : Lettre datée du 17 avril 44), sortitio modifiée par la lex Antonia du début de juin 44 (voir la loi sur les provinces consulaires, notice n° 36). Ce n'est pas la seule grave inexactitude du récit d'Appien, qui prétend à tort que César avait destiné la Syrie à Cassius et la Macédoine à Brutus (App., BC, 3, 2, 5ὧν οἱ μὲν ἄλλοι διεπεφεύγεσαν ἐκ τῆς πόλεως καὶ ὅσοι παρ᾽ αὐτοῦ Καίσαρος εἰλήφεσαν ἡγεμονίας ἐθνῶν, ἀπεληλύθεσαν ἐπὶ τὰς ἡγεμονίας, Βροῦτος μὲν ὁ Δέκμος ἐς τὴν ὅμορον τῆς Ἰταλίας Κελτικήν, Τρεβώνιος δὲ ἐς τὴν Ἀσίαν τὴν περὶ Ἰωνίαν, Τίλλιος δὲ Κίμβερ ἐς Βιβυνίαν Ò: Κάσσιος δὲ καὶ Βροῦτος ὁ Μᾶρκος, ὧν δὴ καὶ μάλιστα τῇ βουλῇ διέφερεν, ᾕρηντο μὲν καὶ οἵδε ὑπὸ τοῦ Καίσαρος ἐς τὸ μέλλον ἔτος ἡγεμονεύειν, Συρίας μὲν ὁ Κάσσιος καὶ Μακεδονίας ὁ Βροῦτος, ἔτι δὲ ὄντες ἀστικοὶ στρατηγοὶ., etc. ; cf. également Flor., 2, 17, 4Igitur Ciceronis consiliis abolitione decreta, ne tamen publici doloris oculis ferirent, in prouincias ab illo ipso quem occiderant Caesare datas, Syriam et Macedoniam concesserant.).
Comment citer cette notice
Jean-Louis Ferrary. "Loi (?) attribuant la province de Syrie à P. Cornelius Dolabella (RE 141)", dans Lepor. Leges Populi Romani, sous la dir. de Jean-Louis Ferrary et de Philippe Moreau. [En ligne]. Paris:IRHT-TELMA, 2007. URL : http://www.cn-telma.fr/lepor/notice766/. Date de mise à jour :14/05/24 .