IRHT

Enquêtes menées sous les derniers capétiens

> Copia commissionum dominorum Ambianensis episcopi et comitis Bolonie et collegarum suorum missorum ad partes ducatus Aquitanie

Archives nationales, J 633, n°32

Enquête

[1]

Prima.

Ph. Dei gratia Franc. rex dilectis et fidelibus R. episcopo Ambianensi, R. comiti Bolonie, magistro Yvoni de Londunaco, legum professori, clerico, et Petro de Sancta Cruce, militi, nostris, salutem et dilectionem.

Cum sicut ad aures nostras pervenit multe surpprisie nonnullaque alia que refformacione indigent et correctione per gentes carissimorum E. consanguinei nostri quondam et E. filii nostri, nati sui, necnon fideles nostri Anglie regum et Aquitanie ducum contra nos et gentes nostras ac subditos et econtra per gentes nostras contra ipsos gentes et subditos suos fuerint attemptata ante guerram inter nos et dictum consanguineum nostrum dudum motam et post pacem postmodum refformatam, nos ad majorem tranquillitatem et pacem habendam, cupientes omnia refformari in statum debitum et reduci, vobis, de quorum fidelitate, circumspectione et industria fiduciam gerimus pleniorem, committimus et mandamus quatenus ad partes ducatus Aquitanie vos personaliter conferentes, de supprisiis et attemptatis hujusmodi, vocatis evocandis et auditis racionibus et propositis hinc et inde de plano et sine strepitu judicii cognoscatis et determinetis ea refformantes et in statum reducentes. Quod si non omnes hiis potueritis interesse, tres vel duo vestrum ad minus ea nichilominus exequantur. Damus autem omnibus justiciariis et subditis nostris presentibus in mandatis quod vobis aut tribus seu duobus vestrum super premissis pareant et intendant. Datum Parisius, XIIII die decembris, anno Domini millesimo trecentesimo decimo.

Secunda.

Ph. Dei gratia Franc. rex dilectis et fidelibus R. episcopo Ambianensi, R. comiti Bolonie, magistris Ivoni de Landiniaco et Hugoni Cuilhier, clericis nostris, salutem et dilectionem.

Cum egregii principis carissimi filii Ed. illustris regis Anglie, ducis Aquitanie, fidelis nostri, procuratur in proximo preterito Parlamento Parisius nobis conquestus fuerit de pluribus supprisiis, usurpationibus et gravaminibus super facto de Limolio et de Cendreus et de Maurenchis ac pluribus aliis vobis per eum exponendis per senescallum nostrum Petragor. et alios ministros nostros tam dicte senescallie quam aliarum senescalliarum nostrarum factis ut dicitur in prejudicium dicti ducis, et ibidem cecontra dictus senescallus et procurator noster dicte senescallie aliique officiales et ministri nostri senescalliarum Pictavensis, Tholosane et Xanctonensis conquererent de pluribus supprisiis, usurpationibus, gravaminibus, violenciis, excessibus et inobedienciis per gentes, justiciarios et ministros dicti ducis et inclite recordationis Ed. quondam regis Anglie, genitoris sui, factis, ut dicitur, in prejudicium juris nostri et subditorum nostrorum tam super facto dictorum trium locorum quam super aliis pluribus casibus et factis vobis per eos exponendis, vobis seu tribus aut duobus vestrum qui presentes fueritis, ita tamen quod vos, episcope et comes, vel alter vestrum cum aliis vel eorum altere ad hec intersitis, committimus et mandamus quatenus, non obstantibus aliis commissionibus vobis vel aliis quibuscumque ex parte nostra factis, vocatis nostris et dicti ducis gentibus et procuratoribus et aliis evocandis de jure quod procurator dicti ducis ipsum ducem et senescallus noster Petragoricensis ac procurator noster dicte senescallie nos aliique quorum interest si de eorum, videlicet aliorum quorum interest voluntate processerit, ipsos habere asseruit in dictis tribus locis et eorum pertinenciis a de supprisiis ante tempus guerre mote per annum unum et post ipsam guerram finitam tempore quocumque, ac etiam super usurpationibus, gravaminibus, violenciis, excessibus et inobedienciis gentium dicti ducis, in juris nostri prejudicium vel subditorum nostrorum commissis in casibus quorum cognicio ad nos spectat et spectare potest et debet, et super omnibus et singulis quomodolibet pertinentibus ad predicta inquiratis celeriter et de plano, sine strepitu et figura judicii, cum diligencia veritatem et ea que liquida inveneritis expediatis et faciatis executioni debite demandari ; illa vero que dubis vobis fuerint in predictis sufficienter instructa et quecumque feceritis in hac parte nobis sub vestris fideliter inclusa sigillis remittatis ad futurum proximo Parlamentum, partibus quas tangent hujus negocia diem ducatus Aquitanie dicti Parlamenti Parisius assignantes ad audiendum ea que super hiis nostra curia duxerit ordinanda. Damus autem etc. Datum Parisius VIIIa die marcii anno Domini millesimo trecentesimo decimo.

Tertia.

Ph. Dei gratia Franc. rex dilectis et fidelibus E. episcopo Ambianensi, R. comiti Bolonie et magistris Ivoni de Laudunaco, legum doctori, et Hugoni Cuillier, clericis nostris, salutem et dilectionem.

Cum sicut ex fide dignorum relatione didicimus gentes et subditi carissimi filii et fidelis nostri E. ducis Aquitanie et regis Anglie illustris contra nos, superioritatem nostram, gentes nostras multa enormia commiserunt a tempore quo ex parte nostra ad partes dicti ducatus Aquitanie accessistis et multas nostris subditis enormes et intolerabiles injurias intulerunt et adhuc de die in diem inferre presumunt quod nobis displicet quam plurimum si sit ita, quo circa vobis committimus et mandamus quatenus de predictis excessibus, injuriis, violenciis et molestiis nobis gentibus et subditis nostris factis a tempore quo in partibus illis fuistis et vobis inibi existentibus fieri continget prout ad nos ratione jurisdictionis nostre ordinarie vel immediate seu superioritatis nostre potest et debet rationabiliter pertinere, vocatis qui evocandi fuerint cognoscatis, ea dirigatis, in statum debitum reducatis, ac eadem faciatis nobis et partibus prout de ipsis vobis legitime constiterit emendari, omnes illos quos culpabiles inveneritis de premissis ad hec viriliter compellendo. Quod si omnes hiis non poteritis interesse tres vel duo vestrum ea nichilominus exequntur, ita tamen quod vos, episcope et comes, vel alter vestrum cum aliis seu eorum altero ad hec intersitis. Damus autem omnibus nostris subditis in mandatis ut vobis pareant et obediant in hac parte. Datum Parisius XVIIa die aprillis, anno Domini millesimo CCCo undecimo.

In primis oportet illan clausulam Quod si omnes hiis non potueritis interesse etc. ita tamen quod vos, episcope et comes vel alter vestrum etc. corrigere aliter procedi non posset.

Item quod in commissionibus renovandis ponatur clausula recusatione qualibet non obstante .

Item quia multi excessiis, etiam crimina capitalia commissa dicuntur per gentes, officiales et subditos ducis contra gentes et subditos regis et econtra, et super aliquibus excessibus talibus sunt inqueste alique inchoate in quibus propter absenciam d. comitis Bolonie modicum est processum, quod in commissione renovanda hec omnia comprehendantur.

Item quia in terra ducatus que non regitur jure scripto appellantis a juridictione ducis et ejus officium sunt exempti, et ob hoc cum predicti appellantes delinquunt vel ex delicto dudum tenentur seu suis creditoribus obligati, non puniuntur nec etiam suis creditoribus solvere debita compelluntur, quod commissarius d. regis in hac parte fiat super predictis commissio specialis quia super talibus frequentes sunt querele etiam per officiales dicti ducis.

Item quia negocia inchoata sunt ardua et per magnas personas incepta et sanius et securius procedatur, expediret quod unus de nostris dominis de curia huc mitteretur et cito.

Comment citer cette notice

Elisabeth Lalou, Xavier Hélary. "Copia commissionum dominorum Ambianensis episcopi et comitis Bolonie et collegarum suorum missorum ad partes ducatus Aquitanie (Archives nationales, J 633, n°32)", dans Enquêtes menées sous les derniers capétiens, Elisabeth Lalou, Christophe Jacobs, éds, Paris : Centre de ressources numériques TELMA, 2007. (Ædilis, Publications scientifiques, 4). [En ligne] http://www.cn-telma.fr/enquetes/enquete30/ .

Mentions légales | Colophon | Contacts | Haut de page